Μετά την προκήρυξη του διαγωνισμού απο το ΥΠΕΚΑ για τα κοιτάσματα της Δυτικής Ελλάδας, και καθώς οι επιστήμονες έχουν στοιχεία πως νότια της Κρήτης υπάρχει τεράστιο κοίτασμα υδρογονανθράκων, επανέρχεται στο προσκήνιο το θέμα της οριοθέτησης ΑΟΖ.
Οπως εξηγεί o διεθνολόγος και στρατηγικός αναλυτής Θάνος Ντόκος «η αποκλειστική οικονομική ζώνη ΑΟΖ είναι μια θαλάσσια περιοχή. Δικαίωμα έχουν όλα τα παραθαλάσσια κράτη και το εύρος της ειναι μέχρι 200 μίλια εφόσον υπάρχει ανοιχτή θάλασσα, αλλιώς μιλούμε για τη μέση γραμμή μεταξύ των παρακείμενων χωρών. Η διαφορά της με την υφαλοκρηπίδα είναι οτι η υφαλοκρηπίδα περιλαμβάνει μονο τον βυθό και το υπέδαφος της θάλασσας ενώ η ΑΟΖ περιλαμβάνει και τη θαλάσσια κολώνα πανω από το βυθό αλλά και την επιφάνεια».
«Η Ελλάδα αλλά και οποιαδήποτε χώρα για να οριοθετήσει την ΑΟΖ θα πρέπει καταρχήν να τη διακηρύξει», εξηγεί ο κ. Ντόκος, αλλά «η διαφορά με την υφαλοκρηπίδα είναι ότι η υφαλοκρηπίδα υπάρχει ως νόμιμο δικαίωμα ενός κράτους είτε κανείς την οριοθετήσει, είτε όχι, ενώ στην ΑΟΖ χρειάζεται η διακήρυξή της. Βεβαίως αυτό ισχύει για τις περιπτώσεις που δεν εμπλέκονται άλλα κράτη. Στην περίπτωση της χώρας μας προς τον νότο -εκεί είναι η δυσκολία που υπάρχει- είναι πολύ λιγότερα τα προβλήματα προς την Ιταλία, αν και εκεί είχαμε προβλήματα με την Αλβανία, αλλά προς τον νότο υπάρχουν άλλες τέσσερις χώρες με αποτέλεσμα τα δικαιώματα των ΑΟΖ τους να εμπλέκονται. Δηλαδή η Τουρκία, η Αίγυπτος, η Λιβύη και η Κύπρος. Αρα, για να μπορέσουμε να έχουμε μια αποκλειστική οικονομική ζώνη που να έχει νομική αξία θα πρέπει όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές να συμφωνήσουν για τα όρια και εάν δεν μπορούν να συμφωνήσουν μέσω πολυμερών ή διμερών διαπραγματεύσεων όπως στην προκειμένη περίπτωση, τότε η επιλογή είναι προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ή κάθε πλευρά εφόσον συμφωνηθεί από κοινού προσφυγή υποβάλλει το φάκελό της με τα επιχειρήματα νομικά και πολιτικά και το δικαστήριο παιρνει την απόφαση για το ποια είναι τα όρια της ΑΟΖ της κάθε χώρας».
Για την Ελλάδα επειδή οι αποστάσεις δεν ειναι τόσο μεγάλες στα περισσότερα σημεία της Ανατολικής Μεσογείου «προφανώς δεν ισχύει το όριο των 200 ναυτικών μιλίων. Αυτό που μπορεί να κάνει η Ελλάδα εφόσον το αποφασίσει, είναι από τις διάφορες γραμμές βάσης, είτε από την ηπειρωτική χώρα είτε από τα διάφορα νησιά να χαράξει μια γραμμή που θα είναι η απόσταση 200 μιλίων ή η μέση γραμμή με μια γειτονική χώρα εφόσον η απόσταση είναι μικρότερη και να πει ότι αυτά θεωρώ τα όρια της δικής μου ΑΟΖ. Αλλά ειναι σημαντικό να υπογραμμίσουμε οτι η μονομερής ανακήρυξη της ΑΟΖ δεν έχει νομική αξία εάν δεν την αποδεχτούν και άλλες χώρες που επηρρεάζονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο».
«Είναι γεγονός πως οι εταιρείες αποφεύγουν κατά κανόνα τις περιοχές που υπάρχει αβεβαιότητα ή συγκρούσεις ή εντάσεις», υπογραμμίζει ο Θ. Ντόκος και συνεχίζει: «Θα προτιμούσαν τα πράγματα να είναι ξεκάθαρα από πλευράς διεθνούς δικαίου, σε ποια χώρα ανήκει η συγκεκριμένη περιοχή. Αλλα νομίζω πως δεν υπάρχει κανένα πραγματικό εμποδιο για την Ελλάδα να προχωρήσει και ουσιαστικά το έχει ήδη κάνει σε αρχικές συζητήσεις, τουλάχιστον να εκδηλωθεί ενδιαφέρον για έρευνες νότια της Κρήτης. Πρώτα απ΄όλα καλυπτεται η ίδια περιοχή από την υφαλοκρηπίδα αλλα θα έλεγα οτι το ζήτημα ειναι λιγότερο νομικό και περισσότερο πολιτικό».
Τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα; Ο κ. Ντόκος απαντάι: «Να προχωρήσει σε συμμαχίες με εταιρείες από ισχυρές χώρες, να προχωρήσουν σε έρευνες οταν αναμένουν σημαντικά κέρδη και μετά ας ερθει ο οποιοσδηποτε, η Τουρκία εν προκειμένω να αμφισβητησει έμπρακτα τις ενέργεις της Ελλάδας. Εδώ χρειάζεται λίγη τόλμη να προχωρήσουμε σε πράγματα που δεν υπάρχει σοβαρή πολιτική αμφισβήτηση. Θα τόνιζα τη διάσταση των πολιτικών συμμαχιών. Ας βρούμε εταιρείες λοιπόν που να συνδέονται με τις μεγάλες δυνάμεις όπως για παράδειγμα η Κύπρος προχώρησε σε μια επιλογή εταιρείας αμερικανικών συμφερόντων σε συνεργασία με το Ισραήλ αλλά υπάρχουν και άλλες. Υπάρχουν και ρωσικές, υπάρχουν και μεγάλες ευρωπαϊκές. Ας προχωρήσουμε σε κάτι τέτοιο και νομιζω πως οι πολιτικές συμμαχίες είναι αρκετές για να προστατέψουν τα όποια συμφέροντά μας στην περιοχή. Επειδή όμως και ο χρόνος και η οικονομική κατάσταση μας πιέζουν θα πρέπει να προχωρήσουμε πολιτικά και όχι νομικά. Ας πρόχωρησουμε σύμφωνα με το Κυπριακό μοντέλο, με σύνεση από τη μια πλευρά αλλά και μια τόλμη από την άλλη».