Τον Αύγουστο του 2011, το Onalert.gr δημοσίευσε ένα ρεπορτάζ με τίτλο «Υπερόπλο» σχεδιασμένο από Έλληνες,μένει στα συρτάρια,λόγω συμφερόντων! Αφορούσε σ΄ ένα σύστημα “παθητικών” ραντάρ κατασκευασμένο από Έλληνες επιστήμονες. Τέσσερα χρόνια έχουν περάσει και τίποτα δεν φαίνεται να έχει κουνηθεί!
Συνήθως τέτοια θέματα αντιμετωπίζονται με μια δόση καχυποψίας. Όχι άδικα ,αφού πολλές φορές έχουν “αποκαλυφθεί” ανάλογες ιστορίες περί “υπερόπλων” που “κατασκευάστηκαν” από ελληνικά μυαλά και χέρια. Τελικά κατέληξαν σε φιάσκο και οι “κατασκευαστές” αποδείχτηκαν γραφικοί στην καλύτερη περίπτωση και απατεώνες στη χειρότερη.
Στην προκειμένη περίπτωση όμως τα γεγονότα δείχνουν ότι πρόκειται για εξαιρετικά σοβαρή προσπάθεια η οποία είχε πείσει δύο Υπουργούς Εθνικής Άμυνας και τρεις Αρχηγούς ΓΕΕΘΑ. Όλοι τους είχαν χαρακτηρίσει το πρόγραμμα άκρως απόρρητο.
Με δυο λόγια η ιστορία του προγράμματος:
2006: Μετά από μελέτες και σχεδιασμούς έξι ετών, πενταμελής επιστημονική ομάδα από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης υποβάλει αίτηση στον Ελληνικό Στρατό για να συμμετάσχει σε ερευνητικό πρόγραμμα για την κατασκευή και ανάπτυξη συστήματος CCIAS.Για να το πούμε απλά επρόκειτο για ένα δίκτυο “παθητικών” ραντάρ με δυνατότητες να:
• “Βλέπουν” χωρίς να εκπέμπουν -άρα και χωρίς να εντοπίζονται- σε εμβέλεια 400 χλμ!
•Εντοπίζουν ελικόπτερα και αεροσκάφη ακόμη και “υπό καθολική ηλεκτρονική σίγαση”,δηλαδή χωρίς τα ραντάρ τους να εκπέμπουν.
•Εντοπίζουν αεροσκάφη τεχνολογίας stealth και σε πραγματικό χρόνο τις απογειώσεις μαχητικών αεροσκαφών από εχθρικές βάσεις.
•Επιτηρούν παθητικά βραχονησίδες
Σύμφωνα με την μελέτη των επιστημόνων το κόστος αυτού του συστήματος ήταν απολύτως διαχειρίσιμο ακόμη και για την Ελλάδα της Κρήτης. 25 έως 30 τέτοιοι σταθμοί, από τον Έβρο έως της Κρήτη θα κόστιζαν όσο ένας σταθμός παρεμφερούς συστήματος ,αγορασμένου από το εξωτερικό. Αυτό φαίνεται ότι ήταν και το μεγάλο…πρόβλημα του προγράμματος! “Χαλούσε” άλλες δουλειές από το εξωτερικό!
Οι πέντε επιστήμονες από την Θεσσαλονίκη έκαναν 15 ταξίδια στην Αθήνα για να παρουσιάσουν το επίτευγμά τους.
Η πρώτη παρουσιάση έγινε το 2006 με ΥΕΘΑ τον Μεϊμαράκη και Α/ΓΕΕΘΑ τον Ναύαρχο Χηνοφώτη. Η παρουσίαση έγινε ενώπιον 60 επιτελών! Όλοι έδωσαν πράσινο φως να προχωρήσουν οι επιστήμονες το πρόγραμμα.
Στις 13/02/2009 συνέρχεται το Συμβούλιο Αμυντικού Σχεδιασμού Προγραμματισμού (ΣΑΣΠ) και γνωμοδοτεί με 7-0 υπέρ της επιχειρησιακής αναγκαιότητας του συστήματος και εισηγείται την κατεπείγουσα εξέταση του ζητήματος από το Συμβούλιο Αρχηγών. Αρχηγός ΓΕΕΘΑ είναι πια ο στρατηγός Δ.Γράψας,ο οποίος ήταν μεγάλος υπέρμαχος της ανάπτυξης του ελληνικού συστήματος. Παραδόξως μέχρι την αποστρατεία του ,τον Αύγουστο του 2009,ο Αρχηγός δεν κατόρθωσε να βάλει στην αντζέντα του ΣΑΓΕ,αυτό το ζήτημα !
Σχεδόν ένα χρόνο μετά ,με Α/ΓΕΕΘΑ πλέον τον πτέραρχο Ι.Γιάγκο, οι επιστήμονες έκπληκτοι πληροφορούνται ότι …το θέμα θα επανεξεταστεί!!!
Στις 19/01/2010 ,στέλνουν επιστολή στον πτέραρχο Α/ΓΕΕΘΑ Ι.Γιάγκο , εκφράζοντας τη λογική τους απορία για την καθυστέρηση αν όχι οπισθοδρόμηση του προγράμματος. Μετά απ΄ αυτή την επιστολή το ΣΑΣΠ συνεδριάζει και πάλι και αποφασίζει ξανά με 7-0 υπέρ της επιχειρησιακής αναγκαιότητας του ελληνικού συστήματος! Το ΓΕΕΘΑ,διαβεβαιώνει ότι “το θέμα θα προχωρήσει άμεσα”.
Έχουμε φθάσει στις 15/04/2010 ,με υπουργό Άμυνας πια τον Ε.Βενιζέλο. Το Συμβούλιο Αρχηγών συνεδριάζει και με 4-0 εγκρίνει το προτεινόμενο σύστημα ως “άκρως απαραίτητο και κατεπείγον”. Στις 29/05/2010, ο τότε ΑΝΥΕΘΑ και μετά ΥΕΘΑ Πάνος Μπεγλίτης είχε στα χέρια του και την πληρη οικονομοτεχνική μελέτη.
Ο φάκελος με το άκρως απόρρητο πρόγραμμα περιλαμβάνει 1050 σελίδες.
Τι έγινε από τότε
Η μοναδική γνωστή εξέλιξη από τότε ήταν μια απάντηση του Γιάννη Ραγκούση όταν ήταν ΑΝΥΕΘΑ. Απαντώντας σε
ερώτηση Κοινοβουλευτικού Ελέγχου (υπ. Αριθμ. 6763/15-3-2012) με θέμα «Κατασκευή και ανάπτυξη συστήματος CCIAS»,που είχε καταθέσει ο βουλευτής Νίκος Γαλανός ,ο κ.Ραγκούσης υποστήριξε ότι
Η εξέταση κατασκευής/ανάπτυξης συστήματος CCIAS προέκυψε από τη συνεργασία του ΓΕΕΘΑ με πενταμελή επιστημονική ομάδα καθηγητών/ερευνητών με την επωνυμία «Ομάδα Θεσσαλονίκης» και επικεφαλής τον Dr κ. Κωνσταντινίδη Αθανάσιο, χωρίς την εμπλοκή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Η αρχική παρουσίαση του συστήματος έλαβε χώρα το έτος 2006, ενώ στις 15 Οκτ. 2009 πραγματοποιήθηκε πιο πρόσφατη παρουσίαση και επί της ουσίας απετέλεσε μια συνολική ενημέρωση για το πρόγραμμα ανάπτυξης του συστήματος Παθητικού Εντοπισμού Στόχων που κυμάνθηκε σε αρκετά γενικό επίπεδο.
Το Σύστημα Παθητικού Εντοπισμού Στόχων είναι σε γενικές γραμμές και με βάση την αρχή λειτουργίας του, όπως παρουσιάστηκε, ένα σύστημα Radar άμεσης και έμμεσης παθητικής λήψης με σκοπό να παρέχει αποκάλυψη και εντοπισμό ιπταμένων στόχων καθώς και στόχων επιφανείας. Τα συστήματα αυτής της κατηγορίας και κυρίως αυτά που χρησιμοποιούν την έμμεση παθητική λήψη είναι ευρύτερα γνωστά με τον όρο «Παθητικά Radar» (“Passive Radar”).
Το θέμα εξετάστηκε από το ΣΑΓΕ στην 19η συνεδρίασή του (26-05-2010). Στην εν λόγω συνεδρίαση το ΣΑΓΕ δεν ενέκρινε το προτεινόμενο σύστημα ως «άκρως απαραίτητο και κατεπείγον», αλλά αναγνώρισε αναγκαιότητα ανάπτυξης ενός συστήματος παθητικού εντοπισμού στόχων, χωρίς όμως να κυρωθεί από τον κ. ΥΕΘΑ και σύμφωνα με το νομικό πλαίσιο που διέπει τις γνωματεύσεις του Συμβουλίου, αυτό δεν αποτελεί απόφαση και κατ’ επέκταση έγκριση του ΣΑΓΕ.
Επιπρόσθετα, επισημαίνεται ότι η εμπειρία από ανάλογα ερευνητικά προγράμματα του παρελθόντος καθώς και η εμπειρία από το Ερευνητικό Πρόγραμμα του οργανισμού έρευνας – τεχνολογίας RTO (Research and Technology Organization) του ΝΑΤΟ, με αντικείμενο “Deployable multi-band passive/ active radar for air defence”, έχει δείξει ότι η ανάπτυξη των συστημάτων αυτών, παρότι οι βασικές αρχές λειτουργίας τους είναι γνωστές από δεκαετίες, είναι εξαιρετικά χρονοβόρα και δαπανηρή, ενώ τα αποτελέσματά τους είναι αμφίβολα και τις περισσότερες φορές οι προδιαγραφές τους υπολείπονται σημαντικά των αναμενόμενων.
Ο εν λόγω τεχνολογικός τομέας εξακολουθεί να εξετάζεται στον RTO και παρακολουθείται επισταμένως από κατάλληλο προσωπικό, διευκρινίζοντας ότι, η τεχνολογία ελέγχου της ανακλαστικότητας ενός στόχου σε ό,τι αφορά την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία αποτελεί κρίσιμη τεχνολογική περιοχή, καθόσον καθιστά δυσχερέστερη την αποκάλυψη του μέσου με απόκρυψή του από τα συμβατικά RADAR και κατ’ επέκταση συνδέεται με την επιβιωσιμότητα των οπλικών συστημάτων.
Σημειώνεται επίσης ότι σύμφωνα με τις διαδικασίες της Εθνικής Αμυντικής Σχεδίασης, η ΠΑ με σκοπό τη συστηματική πρόβλεψη ανάπτυξής της, μέσω του καθορισμού των αναγκαίων μέσων, καθώς και της κάλλιστης διαχείρισης των πόρων, ιεράρχησε τις απαιτήσεις της αποβλέποντας στα ακόλουθα:
(1) Επιχειρησιακή αξιοποίηση των ήδη διατεθειμένων Οπλικών Συστημάτων (Ο/Σ), κυρίως με περαιτέρω βελτίωση της επιχειρησιακής εκπαίδευσης, καθώς και με επανεξέταση της επιχειρησιακής σχεδίασης.
(2) Επαύξηση διαθεσιμότητας των κυρίων Ο/Σ στο μέγιστο δυνατό ποσοστό.
(3) Συμπλήρωση των απολύτως κρίσιμων ελλείψεων σε υλικά, μέσα και πυρομαχικά.
(4) Απόκτηση των απολύτως αναγκαίων νέων Ο/Σ και μέσων που προορίζονται να αντικαταστήσουν τα ήδη υπάρχοντα, των οποίων η διατήρηση κρίνεται ασύμφορη οικονομικά και επιχειρησιακά.
Την παρούσα χρονική περίοδο επανεξετάζεται η νέα Δομή Δυνάμεων των ΕΔ 2012-2025 και παρά το γεγονός ότι στα κριτήρια για τις προτεραιότητες της ΠΑ συμπεριλαμβάνεται η σημερινή δημοσιονομική κατάσταση της χώρας, το θέμα του CCIAS ήδη εξετάζεται σύμφωνα με τις διαδικασίες του υπό κατάρτιση νέου Εθνικού Αμυντικού Σχεδιασμού (ΕΑΣ) και του υφιστάμενου νομικού πλαισίου”.
Ποιος τελικά έχει δίκιο; Οι επιστήμονες που υποστηρίζουν ότι το κόστος είναι μηδαμινό σε σχέση με το αποτέλεσμα, ή οι πολιτικοί που θεωρούν ότι δεν αξίζει ο κόπος και η δαπάνη;
Ο σημερινός ΥΕΘΑ Πάνος Καμμένος έχει ενημερωθεί για το πρόγραμμα; Και ποια είναι η άποψή του,με δεδομένο ότι είναι γνωστό πως “κυνηγά” τις ελληνικές καινοτομίες και του αρέσουν οι ελληνικές εφευρέσεις. Μήπως πρέπει να ασχοληθεί με το ζήτημα ; Γιατί όλα δείχνουν ότι κάτι αξίζει …
