*Των Μπράντλεϊ Μπόουμαν και Σινάν Τσίντι
Ο Τόμας Μπαράκ, πρέσβης των ΗΠΑ στην Τουρκία, άφησε να εννοηθεί την Κυριακή (30.06.2025) ότι θα μπορούσε να επιλυθεί σύντομα το αδιέξοδο με την Ουάσινγκτον σχετικά με την προμήθεια του ρωσικού πυραυλικού συστήματος αεροπορικής άμυνας S-400 από την Τουρκία, μετά και την συνάντηση του Αμερικανού Προέδρου με τον Τούρκο ομόλογό του, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του NATO.
Ωστόσο, η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ αλλά και τα μέλη του Κογκρέσου, θα πρέπει να το σκεφτούν ξανά πριν υποστηρίξουν την παράδοση των stealth μαχητικών αεροσκαφών πολλαπλών ρόλων πέμπτης γενιάς τύπου F-35 στην Τουρκία για δύο λόγους: έναν πρακτικό και έναν ηθικό.
Ο πρακτικός λόγος είναι το γεγονός ότι η παράδοση των F-35 στην Τουρκία θα μπορούσε να επιτρέψει στους εχθρούς της Αμερικής να αποκτήσουν ευαίσθητες πληροφορίες και για τις απόρρητες τεχνολογίες του αεροσκάφους, οι οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να σκοτώσουν Αμερικανούς και συμμαχικές δυνάμεις των ΗΠΑ σε μελλοντικές συγκρούσεις.
Από την άλλη, ο ηθικός λόγος είναι απλός. Η Τουρκία τάχθηκε και τάσσεται στο πλευρό της Χαμάς για τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ και είναι δίκαιο να αμφισβητούμε αν θέλουμε μια τέτοια ηγεσία οπλισμένη με το κορυφαίο μαχητικό αεροσκάφος των ΗΠΑ, το οποίο θα είναι η «αιχμή του δόρατος» σε μελλοντικές συγκρούσεις με χώρες όπως η Ρωσία, το Ιράν, η Κίνα και η Βόρεια Κορέα.
Οι πρακτικοί λόγοι
Ο λόγος που η κατοχή τόσο των S-400 όσο και των F-35 από την Τουρκία είναι επικίνδυνη είναι ότι αν τα δύο συστήματα τεθούν σε επιχειρησιακή λειτουργία και γίνει απόπειρα να «δικτυωθούν» στο πλαίσιο της διαλειτουργικότητας των μέσων τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων, αυτό ίσως «άνοιγε τον δρόμο» ώστε η Μόσχα να αποκτήσει πολύτιμες πληροφορίες, χρήσιμες για την κατάρριψη όχι μόνο αμερικανικών αλλά και συμμαχικών F-35.
Είτε ο Ερντογάν θα μπορούσε να δώσει αυτές τις πληροφορίες στη Μόσχα είτε οι Ρώσοι θα μπορούσαν να τις αποσπάσουν από την Άγκυρα. Εάν συνέβαινε αυτό, δεν θα πρέπει να εκπλαγούμε αν η Μόσχα μοιραζόταν τις ευαίσθητες τεχνολογικές πληροφορίες και δεδομένα των F-35 με το Πεκίνο, την Τεχεράνη και την Πιονγιάνγκ.
Δεν είναι απίθανο σενάριο, αφού στο παρελθόν η Ρωσία φαίνεται πως έστειλε στο Ιράν αμερικανικούς πυραύλους Javelin και Stinger, που κατασχέθηκαν ως «λάφυρα πολέμου» στην Ουκρανία, ώστε το Ιράν να μελετήσει την τεχνολογία και να αναπτύξει ιρανικές εκδοχές των πασίγνωστων αμερικανικών όπλων με αντίστροφη μηχανική (reverse engineering).
Ο Πούτιν έχει λάβει υποστήριξη από το Ιράν και την Βόρεια Κορέα, εμμέσως και από την Κίνα, για τον πόλεμο στην Ουκρανία, οπότε δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος από το να «επιβραβεύσει» τους συμμάχους του με πληροφορίες για την αναγνώριση, την παρακολούθηση και την κατάρριψη των F-35. Αυτό θα έθετε σε τεράστιο κίνδυνο τις ΗΠΑ αλλά και τους συμμάχους μας εντός και εκτός NATO που διαθέτουν τα stealth μαχητικά.
Θα πίστευε κανείς ότι όλοι αυτοί οι κίνδυνοι και το ρίσκο που αναφέραμε θα «σκότωναν» οποιαδήποτε ιδέα της Άγκυρας να επιδιώξει την προμήθεια των αεροσκαφών 5ης γενιάς, όμως τελικά η Τουρκία δείχνει ότι είναι απτόητη και επιμένει.
Οι ηθικοί λόγοι
Το κύριο εμπόδιο που στέκεται εμπόδιο στην προσπάθεια του Ερντογάν να αποκτήσει το F-35 είναι το άρθρο 1245 του Νόμου περί Εθνικής Άμυνας του 2020, το οποίο απαγορεύει τη μεταφορά F-35 στην Τουρκία, εκτός εάν οι υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών των ΗΠΑ βεβαιώσουν γραπτώς σε κύριες και αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου ότι η Τουρκία:
- δεν «κατέχει πλέον» το σύστημα αεροπορικής και πυραυλικής άμυνας S-400,
- έχει δεσμευτεί να μην αποδεχτεί την παράδοση του συστήματος στο μέλλον και
- δεν έχει προμηθευτεί άλλο ρωσικό αμυντικό εξοπλισμό που θα έθετε σε κίνδυνο τα F-35.
Οι υποστηρικτές του Ερντογάν στην Ουάσινγκτον πιθανότατα επιθυμούν να ξεγελάσουν την κυβέρνηση Τραμπ κάνοντάς την να πιστέψει ότι η μεταφορά των F-35 είναι προς το αμερικανικό συμφέρον και να πείσουν το Κογκρέσο να αναθεωρήσει το Άρθρο 1245 είτε με μια κυνική βεβαίωση προς το Κογκρέσο είτε με νομοθετικές πρωτοβουλίες για την δημιουργία ενός νομικού «παραθύρου» που θα επιτρέψει στην Τουρκία να διατηρήσει τους S-400 και να επανενταχθεί στο πρόγραμμα των F-35.
Γι’ αυτό θα πρέπει να περιμένουμε μια «καταιγίδα» λόμπινγκ από τον Ερντογάν που θα επικεντρωθεί στα μέλη του Κογκρέσου που ηγούνται των επιτροπών των ενόπλων δυνάμεων και των εξωτερικών σχέσεων οι οποίοι θα διαδραματίσουν έναν τεράστιο ρόλο στο αποτέλεσμα.
Σε αυτούς περιλαμβάνονται:
- ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Ρότζερ Γουίκερ από το Μισισιπή,
- ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Τζακ Ριντ από το Ρόουντ Άιλαντ,
- ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Τζέιμς Ριτζ από το Άινταχο,
- ο Ρεπουμπλικάνος βουλευτής Μάικ Ρότζερς από την Αλαμπάμα,
- ο Δημοκρατικός βουλευτής Άνταμ Σμιθ από την Ουάσινγκτον,
- ο Ρεπουμπλικάνος Μπράιαν Μαστ από την Φλόριντα και
- ο Δημοκρατικός βουλευτής Γκρέγκορι Μικς.
Ωστόσο, ακόμη και αν ο νόμος τροποποιηθεί ή η Άγκυρα απαλλαγεί από όλα τα πυραυλικά συστήματα αεροπορικής άμυνας τύπου S-400, η Ουάσινγκτον δεν θα πρέπει να παρέχει στην Τουρκία τα F-35, λόγω του χαρακτήρα και των ενεργειών της κυβέρνησης Ερντογάν.
Τα κρίσιμα ερωτήματα
Αφού η Χαμάς εξαπέλυσε την τρομακτική τρομοκρατική της επίθεση στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, θα πίστευε κανείς ότι ο Ερντογάν, ως στενός σύμμαχος των ΗΠΑ, θα είχε «τερματίσει» τις επαφές Τουρκίας με Χαμάς. Αντιθέτως, ο Τούρκος Πρόεδρος αγκάλιασε τη Χαμάς, συνεχίζοντας την πολιτική και οικονομική υποστήριξη σε μια τρομοκρατική ομάδα που έχει δολοφονήσει Αμερικανούς και τους έχει κρατήσει ομήρους και είναι αφοσιωμένη στην καταστροφή του Ισραήλ.
Βεβαίως, η Τουρκία υπήρξε σημαντικός σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών στο παρελθόν, αλλά η Άγκυρα έχασε τον δρόμο της υπό την ισλαμιστική ηγεσία του Ερντογάν. Κατά συνέπεια, πριν υποστηρίξουν τη μεταφορά των F-35 στην Τουρκία, οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων στην Ουάσινγκτον θα πρέπει να θέσουν στον εαυτό τους δύο ερωτήματα:
Μπορούμε να εμπιστευτούμε τον Ερντογάν πως θα διασφαλίσει τις ευαίσθητες πληροφορίες των F-35 ώστε να μην βρεθούν σε Μόσχα, Πεκίνο, Τεχεράνη και Πιονγιάνγκ ;
Θα πρέπει ένας σύμμαχος της Χαμάς να έχει το πιο προηγμένο μαχητικό αεροσκάφος των ΗΠΑ ;
Μια ειλικρινής εξέταση αυτών των ερωτημάτων καθιστά σαφές ένα πράγμα. Θα ήταν σοβαρό λάθος για τις ΗΠΑ να επιτρέψουν στην κυβέρνηση Ερντογάν να αποκτήσει το F-35.
*Ο Μπράντλεϊ Μπόουμαν είναι ανώτερος διευθυντής του Κέντρου Στρατιωτικής και Πολιτικής Ισχύος στο Ίδρυμα για την Υπεράσπιση των Δημοκρατιών (FDD). Ο Σινάν Τσίντι είναι ανώτερος συνεργάτης στο FDD και διευθυντής του προγράμματος για την Τουρκία.
Πηγή: Breaking Defense
