Του Δημήτρη Καιρίδη
Αύριο Κυριακή, 7 Οκτωβρίου, διεξάγονται κρίσιμες εκλογές για την ανάδειξη Προέδρου, Κογκρέσου και τοπικών κυβερνήσεων στη Βραζιλία.
Η Βραζιλία είναι η μεγαλύτερη και πολυπληθέστερη χώρα της Λατινικής Αμερικής. Το μέγεθος της είναι 65 φορές αυτό της Ελλάδας αφού φθάνει τα 8,5 εκ. τετραγωνικά χιλιόμετρα και ο πληθυσμός της αγγίζει τα 210 εκατομμύρια. Οι μισοί περίπου κάτοικοι είναι λευκοί και οι υπόλοιποι είναι κυρίως μουλάτος, ενώ τα 2/3 από αυτούς είναι Καθολικοί αν και ο αριθμός των Προτεσταντών αυξάνει διαρκώς. Οι εν δυνάμει ψηφοφόροι αγγίζουν τα 150 εκατομμύρια.
Χάρη στη θηριώδη ανάπτυξη της εικοσαετίας 1960-1980, η Βραζιλία είναι σήμερα η οικονομική υπερδύναμη του παγκόσμιου νότου, αφού το ΑΕΠ της ξεπερνά τα 2 τρισεκατομμύρια δολάρια, ίσο με αυτό της Ιταλίας, και είναι το 8ο μεγαλύτερο στον κόσμο.
Η δημοκρατία επέστρεψε στη Βραζιλία το 1985, μετά από μια υπερ-εικοσάχρονη στρατιωτική δικτατορία. Από το 1995 ως το 2003, ο κεντρώος Πρόεδρος Φερνάντο Καρντόσο προχώρησε σε οικονομικές μεταρρυθμίσεις και ο διάδοχος του, από το 2003 ως το 2011, ο αριστερός Λούλα ντα Σίλβα, επωφελήθηκε της οικονομικής ανάπτυξης για να διευρύνει το κοινωνικό κράτος.
Έκτοτε, ωστόσο, η Βραζιλία μαστίζεται από οικονομική στασιμότητα, εκρηκτική εγκληματικότητα και τεράστια σκάνδαλα διαφθοράς, όπως αυτό που εμπλέκει τον κρατικό πετρελαϊκό γίγαντα Petrobras και οδήγησε στη φυλάκιση του Λούλα. Τη δεκαετία μέχρι το 2016 περισσότεροι άνθρωποι δολοφονήθηκαν στη Βραζιλία από ότι έχασαν τη ζωή τους στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας.
Φαβορί για την Προεδρία είναι ο ακροδεξιός, πρώην λοχαγός Ζαΐρ Μπολσονάρο, ο οποίος υπόσχεται να επιβάλει τον νόμο και την τάξη στην τεράστια και δύσκολα διαχειρίσιμη αυτή χώρα. Το πιθανότερο είναι ότι θα υπάρξει δεύτερος γύρος, στον οποίο, κατά πάσα πιθανότητα, ο Μπολσονάρο θα αντιμετωπίσει τον αριστερό υποψήφιο Φερνάντο Χαντάτ, που αντικατέστησε τον φυλακισμένο Λούλα ως τον υποψήφιο του Κόμματος των Εργατών.
Για πολλούς Βραζιλιάνους θα πρόκειται για μια απωθητική επιλογή μεταξύ ενός αριστερού και ενός ακρο-δεξιού λαϊκιστή. Αν τελικά εκλεγεί ο Μπολσονάρο, θα πρόκειται για τον πρώτο δεξιό Πρόεδρο της Βραζιλίας από το 1985.
Από το 1985 μέχρι σήμερα, με εξαίρεση τον Καρντόσο, όλοι οι Πρόεδροι της Βραζιλίας είτε δεν ολοκλήρωσαν τη θητεία τους είτε βρέθηκαν αντιμέτωποι με βαριές κατηγορίες για διαφθορά. Η τελευταία εκλεγμένη Πρόεδρος Ντίλμα Ρούσεφ εκδιώχθηκε και παραπέμφθηκε σε δίκη πριν καν ολοκληρώσει τη δεύτερη θητεία της.
Σε κάθε περίπτωση, οι εξελίξεις στη Βραζιλία επηρεάζουν ολόκληρη τη Λατινική Αμερική αλλά και τις ευρύτερες προοπτικές του παγκόσμιου νότου, την ώρα που η ασταμάτητη άνοδος της ανατολικής Ασίας αναδιατάσσει την παγκόσμια κατανομή ισχύος. Τα ερωτήματα που θέτει η βραζιλιάνικη εμπειρία είναι πολλά και κρίσιμα όπως, για παράδειγμα, πως μπορεί η δημοκρατία να αντιμετωπίσει τη διαφθορά των θεσμών και το αίτημα για ταχύρρυθμη ανάπτυξη;
Προς το παρόν, και για μια ακόμα φορά, φαίνεται να επικρατούν οι απλουστεύσεις αντί των επεξεργασμένων προτάσεων και να ενισχύονται τα άκρα σε βάρος του φιλελεύθερου και μετριοπαθούς κέντρου.