Του Δημήτρη Καιρίδη
Yankees go home! φώναζαν για δεκαετίες οι Αριστεροί στην Ελλάδα και αλλού. Και να που η επιθυμία τους φαίνεται να εκπληρώνεται. Ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την αποχώρηση των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων από τη Συρία, αφήνοντας το πεδίο ελεύθερο για τη Ρωσία, την Τουρκία και το Ιράν να επιβάλουν τη λύση που θέλουν επί του εδάφους.
Ο Τραμπ κλείνει το μάτι στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και στους Τούρκους, για τους οποίους οι Αμερικάνοι στρατιώτες ήταν εμπόδιο στα σχέδια τους εναντίον των Κούρδων στην ανατολική Συρία. Πρόκειται για μια ιστορική υποχώρηση από τη ζωτικής σημασίας περιοχή της Μέσης Ανατολής, η οποία ανέκαθεν ελέγχονταν από τους Δυτικούς, πρώτα τους Γάλλο-Βρετανούς και, μετά το Σουέζ, τους Αμερικάνους.
Η υποβάθμιση της αμερικανικής παρουσίας στη Μεσόγειο έχει ξεκινήσει από καιρό και επιταχύνθηκε επί προεδρίας Μπαράκ Ομπάμα. Ο 6ος στόλος, με έδρα τη Νάπολη της Ιταλίας, είναι σκιά του παλαιού κραταιού εαυτού του. Για πρώτη φορά, δεν διαθέτει μόνιμα ένα αεροπλανοφόρο. Το Πεντάγωνο έχει επιλέξει να ενισχύσει τον στόλο του Ειρηνικού και να υποβαθμίσει όλους τους άλλους. Αυτό έχει φυσικά να κάνει με την επιθυμία των Αμερικανών να επικεντρωθούν στην απειλή της Κίνας και να ελέγξουν, κατά το δυνατόν, την άνοδό της.
Όμως, έχει να κάνει και με τις αποτυχημένες εμπλοκές στη δύσκολη Μέση Ανατολή που κούρασαν την αμερικανική κοινή γνώμη και εξάντλησαν το αμερικανικό σθένος για παρέμβαση στον μουσουλμανικό και, δη, τον αραβικό κόσμο. Πρώτα ήρθε η αποχώρηση από το Ιράκ που επέτρεψε στο Ιράν να κυριαρχήσει στη σημαντική αυτή αραβική χώρα. Μετά η Λιβύη αφέθηκε στην τύχη της και, τώρα, η Συρία παραδίδεται στους Ρώσους, τους Ιρανούς και, βεβαίως, τους Τούρκους. Σειρά φαίνεται πως έχει το Αφγανιστάν, από όπου θα αποχωρήσουν άμεσα 7000 Αμερικάνοι στρατιώτες.
Εντωμεταξύ, οι Κούρδοι «ξεπουλιούνται» για μια ακόμα φορά στην ιστορία τους, από τους υποτιθέμενους προστάτες τους. Σύντομα θα αντιμετωπίσουν τη μήνη του τουρκικού στρατού στα ανατολικά του Ευφράτη. Το 1975 η προσέγγιση του Σάχη του Ιράν με τον Σαντάμ Χουσέιν του Ιράκ οδήγησε στην περαιτέρω καταπίεσή τους στις δυο χώρες. Το 1991, οι Κούρδοι του Ιράκ εγκαταλείφθηκαν στη μοίρα τους, μετά την εσπευσμένη αποχώρηση των Αμερικανών και των συμμάχων τους, μετά τον πρώτο πόλεμο του Κόλπου. Πιο πρόσφατα, το δημοψήφισμα που προκήρυξαν στο Ιράκ τον Σεπτέμβριο του 2017 δεν έτυχε της αμερικανικής υποστήριξης και, τώρα, οι Κούρδοι της Συρίας, οι πιο αξιόπιστοι σύμμαχοι των Αμερικάνων και της Δύσης στον πόλεμο ενάντια στους φανατικούς του Ισλαμικού Κράτους, «ανταμείβονται» με μια νέα εισβολή του τουρκικού στρατού.
Στο μεταξύ, η Ουάσιγκτον συγκλονίζεται από την παραίτηση του έμπειρου Υπουργού Άμυνας, Τζιμ Μάτις, του τελευταίου που εγκαταλείπει τον Πρόεδρο Τραμπ από την αρχική ομάδα εθνικής ασφάλειας που είχε διορίσει. Η αμερικανική στρατηγική βρίσκεται σε σύγχυση και σε σύγκρουση με τον εαυτό της, καθώς ένας απρόβλεπτος Πρόεδρος φαίνεται να βάζει τις προσταγές της στενής κομματικής του βάσης πάνω από τις στρατηγικές ανάγκες της χώρας.
Όλα αυτά έχουν σημαντικές γεω-στρατηγικές συνέπειες για την ελληνική εξωτερική πολιτική, η οποία έχει αποφασίσει να συνταχθεί απόλυτα με τον αμερικανικό παράγοντα στην περιοχή. Τα μηνύματα που εκπέμπει η σημερινή Ουάσιγκτον δεν είναι αυτά ενός ηγεμόνα που θέλει και μπορεί να επιβάλει την τάξη αλλά μιας υπερδύναμης σε υποχώρηση και κρίση.