Του Δημήτρη Καιρίδη
Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων των Η.Π.Α. (Council on Foreign Relations), την οποία υπογράφει o Steven Cook, η Τουρκία δεν πρέπει να θεωρείται φίλη των Η.Π.Α. και αντίστοιχα, οι Η.Π.Α. δεν πρέπει να της συμπεριφέρονται ως τέτοιας.
Στον πρόλογο της έκθεσης, στην οποία αναφερθήκαμε και χθες, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου, Richard N. Haas, αναφέρει: «O Cook καταγράφει τις πολλές διαφορές ανάμεσα σε Η.Π.Α. και Τουρκία: η αντίθεση των Η.Π.Α. στην πρόθεση της Τουρκίας να αποκτήσει ένα εξελιγμένο σύστημα αεράμυνας από τη Ρωσία, η στοχοποίηση από την Άγκυρα των Κούρδων της Συρίας, συμμάχων της Ουάσινγκτον, η προσπάθεια της Τουρκίας να βοηθήσει το Ιράν να αποφύγει τις κυρώσεις και οι αυξανόμενες κατασταλτικές πολιτικές στην Τουρκία, μεταξύ άλλων. Από την πλευρά τους οι Τούρκοι αξιωματούχοι αντιτίθενται στη συνεργασία και τη βοήθεια των Η.Π.Α. προς μια ένοπλη ομάδα Κούρδων της Συρίας, η οποία, όπως φοβάται η Τουρκία, θα διεκδικήσει τελικά ένα ανεξάρτητο κουρδικό κράτος που μπορεί να περιλαμβάνει και κομμάτια της σημερινής Τουρκίας. Η Άγκυρα διαμαρτύρεται επίσης για τη διαμονή ενός κληρικού στις Η.Π.Α., τον οποίο θεωρεί ως υπεύθυνο της απόπειρας του πρόσφατου πραξικοπήματος, για τις κυρώσεις, που της έχουν επιβάλει οι Η.Π.Α., και τους δασμούς στο τούρκικο ατσάλι και το αλουμίνιο.
Με την απουσία μιας κοινής απειλής ή κάποιου κοινού στρατηγικού στόχου, αυτή η λίστα των διαφωνιών είναι πιθανό να κυριαρχήσει στη σχέση. Ο Cook είναι υπέρ μιας νέας προσέγγισης προς την Τουρκία, στην οποία οι Η.Π.Α. θα αντιτίθενται άμεσα στην Τουρκία όταν η Άγκυρα δρα εναντίον της αμερικάνικης πολιτικής ή των συμφερόντων της. Πρακτικά, αυτό θα σήμαινε να μειωθεί η εξάρτηση (των Η.Π.Α.) για πρόσβαση στις τουρκικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις, να αποφευχθεί η πρόσβαση της Τουρκίας σε εξελιγμένο στρατιωτικό υλικό, όπως τα F35, την υποστήριξη των Κούρδων στη Συρία στη μάχη εναντίον του αποκαλούμενου ισλαμικού κράτους και τη δημόσια κριτική της Τουρκίας όταν κρίνεται σκόπιμο.
Παρ’ όλο που ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έγραψε ότι η πρόσφατη αποφυλάκιση ενός Αμερικανού πάστορα, ο οποίος ήταν κρατούμενος στην Τουρκία, “θα οδηγήσει σε καλές, ενδεχομένως και εξαιρετικές σχέσεις ανάμεσα στις Η.Π.Α. και την Τουρκία” τέτοιες ελπίδες είναι άτοπες. Αντίθετα, όπως εξηγεί ο Cook, “η συνεργασία ανάμεσα στις δύο χώρες θα είναι περιορισμένη και θα εξαρτάται από ειδικές περιστάσεις”. Η στρατηγική αμερικανο-τουρκική συνεργασία ανήκει στο παρελθόν, τουλάχιστον όσο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κυβερνάει στη χώρα. Η αναγνώριση αυτού του γεγονότος από την Ουάσινγκτον είναι αναγκαία προκειμένου να αναπτυχθεί μια σχέση πιο περιορισμένη και συναλλακτική (δούναι και λαβείν), η οποία θα εξυπηρετήσει καλύτερα τα συμφέροντα των Η.Π.Α.»
Είναι προφανές ότι, στον βαθμό που η αμερικανική ηγεσία ενστερνίζεται τις απόψεις αυτές, δημιουργείται μια μεγάλη ιστορική ευκαιρία για την περαιτέρω αναβάθμιση των ελληνο-αμερικανικών σχέσεων, για την αποτελεσματικότερη υπεράσπιση των ελληνικών συμφερόντων, κατά μήκος της ελληνο-τουρκικής μεθορίου, από τη Θράκη, στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.