Του Δημήτρη Καιρίδη
Ο δικτάτορας Μπασάρ Αλ Άσσαντ κέρδισε τον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία, με τη βοήθεια του Ιράν και της Ρωσίας. Ο ένας μετά τον άλλο, οι θύλακες των ανταρτών πέφτουν στα χέρια των κυβερνητικών δυνάμεων.
Το κόστος του πολέμου είναι δυσθεώρητο. Η Συρία έχει καταστραφεί και ο μισός σχεδόν πληθυσμός της χώρας, 11 εκατομμύρια Σύριοι, έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους. Οι μισοί από αυτούς βρήκαν καταφύγιο ως πρόσφυγες σε τρίτες χώρες, κυρίως στην Τουρκία, τον Λίβανο, την Ιορδανία και τη Γερμανία και οι άλλοι μισοί ως βιαίως εκτοπισμένοι στο εσωτερικό της Συρίας. Πάνω από το ένα τρίτο του συριακού εδάφους, ιδίως στα ανατολικά, συνεχίζει να βρίσκεται εκτός του ελέγχου της Δαμασκού, με το μεγαλύτερο τμήμα του να κατέχεται από τους Κούρδους.
Ο Άσσαντ τα κατάφερε κυρίως γιατί η βία, με την οποία αντιμετώπισε τις πρώτες αντι-κυβερνητικές διαδηλώσεις, ριζοσπαστικοποίησαν την αντιπολίτευση, στην οποία κυριάρχησαν τα ακραία ισλαμιστικά στοιχεία. Αυτό τρόμαξε τους μετριοπαθείς και διέσπασε την αντιπολίτευση, η οποία δυσκολεύτηκε να βρει εξωτερική υποστήριξη, την ίδια ώρα που, πρώτα, το Ιράν και, αργότερα, η Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν στήριξαν ανοικτά το καθεστώς. Για τον Πούτιν η Συρία έγινε το εύκολο πεδίο για να επαναβεβαιωθεί το στάτους της Ρωσίας ως Μεγάλης Δύναμης.
Το πιο βασικό ατού, ωστόσο, στα χέρια του Άσσαντ ήταν η καταστροφική πορεία της Λιβύης μετά τη δυτική επέμβαση και την ανατροπή του Μουαμάρ Καντάφι το 2011. Η αποτυχία στη Λιβύη έκανε τους Δυτικούς εξαιρετικά επιφυλακτικούς για μια νέα επέμβαση και επέτρεψε στη Ρωσία, με μικρό κόστος, να επιβάλει τις επιλογές της στη Συρία.
Τώρα, οι κυβερνητικές δυνάμεις του Άσσαντ, με τη συνδρομή των Ρώσων και των Ιρανών, ετοιμάζονται για την ανακατάληψη του σημαντικότερου εναπομείναντος θύλακα των ανταρτών στο Ιντλίμπ της βορειοδυτικής Συρίας. Όλοι προεξοφλούν τη νίκη των κυβερνητικών. Ακόμα και η Τουρκία, η μόνη σύμμαχος των ανταρτών με τη δύναμη να αντιδράσει, φαίνεται να αποδέχεται τα τετελεσμένα και να επιδιώκει μια συναντίληψη με τη Ρωσία.
Το πρόβλημα είναι οι εκατοντάδες χιλιάδες Σύριοι που έχουν βρει καταφύγιο στο Ιντλίμπ από άλλες περιοχές της Συρίας που ανακατέλαβαν οι κυβερνητικοί. Πολλοί φοβούνται για μια ακόμα εκατόμβη νεκρών αλλά και για ένα προσφυγικό τσουνάμι, το οποίο μπορεί να φτάσει τα 2,5 εκατομμύρια πρόσφυγες προς τη γειτονική Τουρκία ή προς το ελεγχόμενο από την Τουρκία Αφρίν εντός της Συρίας.
Σε κάθε περίπτωση ο Άσσαντ εμφανίζεται αποφασισμένος να επιβληθεί, εκμεταλλευόμενος την ευνοϊκή συγκυρία καθώς οι Δυτικοί βρίσκονται σε αμηχανία, η Τουρκία έχει προσεγγίσει τη Ρωσία και άρα έχει απομακρυνθεί από τους αντάρτες και οι σύμμαχοι του Άσσαντ, το Ιράν και η Ρωσία, είναι πρόθυμοι να τον βοηθήσουν μέχρι τέλους.
Το βέβαιο είναι ότι ακόμα κι αν επιτευχθεί μια στοιχειώδης σταθεροποίηση της εσωτερικής κατάστασης, η Συρία παραμένει διχασμένη και πολυ-τραυματισμένη και το καθεστώς στερείται των πόρων για μια ουσιαστική ανάνηψη. Το Συριακό, όπως και τόσα άλλα διεθνή προβλήματα, εξέρχεται της οξείας φάσης του για να μετεξελιχθεί σε μια χρόνια αλλά ανίατη, στο εγγύς μέλλον, κατάσταση.