Του Δημήτρη Καιρίδη,
Τα οικονομικά νέα από την Τουρκία είναι ανάμεικτα. Ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε στο 25% μετά τη διολίσθηση της λίρας. Η διολίσθηση της λίρας άγγιξε το 40% έναντι του δολαρίου μέσα στο 2018.
Οι τιμές των εισαγόμενων προϊόντων και, κυρίως, των υδρογονανθράκων εκτινάχθηκαν, συμπαρασύροντας συνολικά τις τιμές προς τα πάνω. Η Τουρκία εισάγει το σύνολο του πετρελαίου και του φυσικού αερίου που χρειάζεται από το εξωτερικό και σε αυτές τις εισαγωγές οφείλεται το μισό τουλάχιστον από το εμπορικό της έλλειμμα.
Ωστόσο, η σταθεροποίηση της τιμής της λίρας στα επίπεδα μεταξύ 6-6,5 λίρες ανά δολάριο προσφέρουν μια προσωρινή ανακούφιση και δείχνουν ότι τα χειρότερα στο μέτωπο του πληθωρισμού βρίσκονται πίσω παρά μπροστά για την τουρκική οικονομία. Με άλλα λόγια, ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να αυξάνει αλλά με πιο αργό ρυθμό, πριν αρχίσει να πέφτει από τα μέσα του επόμενου έτους, καθώς η τουρκική οικονομία κατεβάζει διαρκώς ταχύτητα.
Η επιβράδυνση της τουρκικής οικονομίας είναι ταχύτερη από ότι προβλέπονταν, καθώς οι προγραμματισμένες επενδύσεις αναβάλλονται, η τραπεζική χρηματοδότηση συρρικνώνεται και η κατανάλωση συμπιέζεται. Κατά πάσα πιθανότητα, η τουρκική οικονομία έχει εισέλθει σε ύφεση με μηδενικούς ή αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης στο δεύτερο μισό του 2018. Αυτό αποτελεί μια τεράστια αντιστροφή από τους ρυθμούς 7-8% επέκτασης, με τους οποίους έτρεχε μέχρι τις εκλογές του περασμένου Ιουνίου.
Το πιο αισιόδοξο στοιχείο για τις προοπτικές της τουρκικής οικονομίας έρχεται από το μέτωπο των εξωτερικών συναλλαγών. Οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά 18% τον Σεπτέμβριο και 23% τον Αύγουστο ενώ οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 23% τον Σεπτέμβριο κι έφθασαν τα 14,5 δισεκατομμύρια δολάρια μέσα σε έναν μήνα. Το εμπορικό έλλειμμα του Σεπτεμβρίου συμπιέστηκε κατά 77% και δεν ξεπέρασε τα 2 δισεκατομμύρια δολάρια. Η αύξηση των εξαγωγών αφορά το σύνολο της οικονομίας αλλά είναι εντυπωσιακή στις εξαγωγές αυτοκινήτων (+21%) και χάλυβα (+95%). Αν αυτή η τάση συνεχιστεί, το συνολικό έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, που το 2017 ξεπέρασε το 5% του ΑΕΠ, θα μηδενιστεί εντός του 2019, καθώς το ισοζύγιο των υπηρεσιών, χάρη στον τουρισμό που ανέκαμψε το 2018, είναι πολύ πλεονασματικό.
Τα στοιχεία αυτά δείχνουν μια εντυπωσιακή, σε ταχύτητα και δύναμη, διόρθωση της τουρκικής οικονομίας. Σε αντίθεση με τα υπερ-απαισιόδοξα σενάρια του περασμένου καλοκαιριού, η τουρκική οικονομία αποδεικνύεται πολύ πιο ισχυρή, εξωστρεφής και ικανή να επανα-ισορροπήσει, διορθώνοντας, με μικρό σχετικά κόστος και πολύ γρήγορα, τις ανισορροπίες που είχε σωρεύσει το προηγούμενο διάστημα.
Η τουρκική οικονομία αποδεικνύεται ότι έχει ένα αξιοθαύμαστο βάθος και έναν ρωμαλέο μεταποιητικό τομέα που φαίνεται να μετατρέπει την κρίση σε ευκαιρία για ανάπτυξη, εκμεταλλευόμενος την αύξηση της ζήτησης σε ξένες αγορές όπως η Γερμανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες, των οποίων οι οικονομίες βρίσκονται σε μεγάλη άνθηση. Με άλλα λόγια, οι εξαγωγές προσφέρουν το σωσίβιο στον Ερντογάν και την κυβέρνηση του να περάσει, με μικρότερο κόστος και πάντως χωρίς τη βοήθεια του ΔΝΤ, την περίοδο της σταθεροποίησης που η Τουρκία έχει μπροστά της τους επόμενους 12 με 18 μήνες.