Σύμφωνα με ρωσικά στρατιωτικά αρχεία τα οποία «δυτικές πηγές» αποκάλυψαν στους Financial Times, η Ρωσία πραγματοποιούσε προσομοιώσεις χρήσης τακτικών πυρηνικών όπλων στα πρώτα στάδια της σύγκρουσης με μια μεγάλη δύναμη, με τα σενάρια να περιλαμβάνουν ενδεχόμενη αντιμετώπιση μιας εισβολής από την Κίνα και τα νέα στοιχεία αξίζουν προσοχής.
Οι Financial Times αναφέρονται σε 29 άκρως απόρρητα ρωσικά στρατιωτικά αρχεία της περιόδου 2008 – 2014, που συμπεριλαμβάνουν σενάρια για ασκήσεις πολέμου και παρουσιάσεις αξιωματικών του ναυτικού, οι οποίοι συζητούν τις αρχές λειτουργίας για τη χρήση πυρηνικών όπλων.
Σύμφωνα μάλιστα με εμπειρογνώμονες που τα εξέτασαν και τα επαλήθευσαν, περιγράφουν ένα κατώτατο όριο για τη χρήση τους, χαμηλότερο από εκείνο που έχει παραδεχθεί ποτέ δημοσίως η Ρωσία. Με άλλα λόγια πρόκειται για τις προϋποθέσεις χρήσης πυρηνικών όπλων
Πιο συγκεκριμένα, ένα υποθετικό σενάριο που παρουσιάζεται είναι η απόβαση του εχθρού σε ρωσικό έδαφος, η ήττα στρατιωτικών δυνάμεων που είναι αρμόδιες για τη διασφάλιση των παραμεθόριων περιοχών ή μια επικείμενη επίθεση του εχθρού με συμβατικά όπλα. Ένας συνδυασμός παραγόντων, δηλαδή που οι απώλειες των ρωσικών δυνάμεων «θα οδηγούσαν αμετάκλητα στην αποτυχία τους να σταματήσουν μία μείζονα εχθρική επίθεση», μια «κρίσιμη κατάσταση για την κρατική ασφάλεια της Ρωσίας» τότε θα οδηγούσε στη λήψη αποφάσεων για χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων.
Οι προϋποθέσεις
Άλλα πιθανά κριτήρια περιλαμβάνουν την καταστροφή του 20% των στρατηγικών υποβρύχιων βαλλιστικών πυραύλων της Ρωσίας, του 30% των πυρηνοκίνητων επιθετικών υποβρυχίων της, τριών ή περισσότερων καταδρομικών, τριών αεροδρομίων, ή ένα ταυτόχρονο χτύπημα σε κύρια και εφεδρικά παράκτια κέντρα διοίκησης.
Ο ρωσικός στρατός καλείται, επίσης, να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει τακτικά πυρηνικά όπλα για ένα ευρύ φάσμα στόχων, όπως για «να αποτρέψει κράτη από τη χρήση επιθετικότητας […] ή την κλιμάκωση στρατιωτικών συγκρούσεων», «να σταματήσει την επιθετικότητα», να αποτρέψει την ήττα των ρωσικών δυνάμεων σε μάχες ή την απώλεια εδαφών και να καταστήσει το ρωσικό ναυτικό «πιο αποτελεσματικό».
«Είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε έγγραφα όπως αυτά στον δημόσιο τομέα», επεσήμανε ο Αλεξάντερ Γκαμπούεφ, διευθυντής του Κέντρου Carnegie για τη Ρωσία και την Ευρασία στο Βερολίνο. «Δείχνουν ότι το επιχειρησιακό όριο για τη χρήση πυρηνικών όπλων είναι αρκετά χαμηλό, εάν το επιθυμητό αποτέλεσμα δεν μπορεί να επιτευχθεί με συμβατικά μέσα».
Ο τρόπος ανάπτυξης και χρήσης πυρηνικών όπλων
Τα τακτικά πυρηνικά όπλα της Ρωσίας, τα οποία μπορούν να μεταφερθούν με πυραύλους που εκτοξεύονται από την ξηρά ή τη θάλασσα ή από αεροσκάφη, έχουν σχεδιαστεί για περιορισμένη χρήση σε πεδία μαχών στην Ευρώπη και την Ασία, σε αντίθεση με τα μεγαλύτερα «στρατηγικά» όπλα που προορίζονται να απειλούν τις ΗΠΑ. Δεν είναι, όμως, καθόλου αμελητέα: Οι σύγχρονες τακτικές πυρηνικές κεφαλές μπορούν να απελευθερώσουν σημαντικά περισσότερη ενέργεια από ό,τι οι βόμβες που έπεσαν στο Ναγκασάκι και τη Χιροσίμα το 1945.
Παρότι τα αρχεία είναι παλιά, οι ειδικοί τους οποίους συμβουλεύτηκαν οι «Financial Times» επισημαίνουν ότι παραμένουν σχετικά με το σημερινό ρωσικό στρατιωτικό δόγμα – κι ας δήλωσε πέρυσι ο Πούτιν ότι αυτό το τελευταίο επιτρέπει δύο πιθανά κατώτατα όρια για τη χρήση πυρηνικών όπλων, την απάντηση σε ένα πυρηνικό πλήγμα από κάποιον εχθρό και την περίπτωση να απειληθεί «η ίδια η ύπαρξη της Ρωσίας ως κράτους, ακόμα και αν χρησιμοποιηθούν συμβατικά όπλα».
Το ρωσικό πυρηνικό δόγμα
Οι ΗΠΑ εκτιμούν ότι η Ρωσία διαθέτει τουλάχιστον 2.000 τακτικά πυρηνικά όπλα. Και παρότι ο πρόεδρος της χώρας έχει την αποκλειστική εξουσία να εξαπολύσει ένα πρώτο πυρηνικό πλήγμα, το χαμηλό όριο για τη χρήση τους που ορίζεται στα έγγραφα συνάδει με ένα δόγμα που ορισμένοι δυτικοί παρατηρητές περιγράφουν ως «κλιμάκωση για την αποκλιμάκωση».
Σύμφωνα με αυτή τη στρατηγική, ένα τακτικό πυρηνικό όπλο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί προκειμένου να αποτραπεί η εμπλοκή της Ρωσίας σε έναν εκτεταμένο πόλεμο, ιδίως έναν πόλεμο στον οποίο θα μπορούσαν να επέμβουν οι ΗΠΑ.
Χρησιμοποιώντας αυτό που αποκαλεί «πρόκληση φόβου», η Μόσχα θα προσπαθούσε να τερματίσει τη σύγκρουση με τους δικούς της όρους, σοκάροντας τον αντίπαλό της με τη χρήση ενός μικρού πυρηνικού όπλου ή εξασφαλίζοντας μια διευθέτησή της μέσω της απειλής να το πράξει. Ένα εναλλακτικό σενάριο για τον «συλλογικό εφιάλτη» της Δύσης που αναφέραμε στην αρχή.
Με πληροφορίες από: Newsit / FT / Kyiv Independent | Φωτογραφίες αρχείου Reuters