Του Κώστα Αλατζά
Η αγορά των γαλλικών μαχητικών Rafale και των φρεγατών Belharra επιβεβαιώνει τον διαχρονικό κανόνα ότι οι επιλογές των αμυντικών εξοπλισμών γίνονται και με πολιτικά κριτήρια. Το OnAlert υπενθυμίζει στους αναγνώστες του, τους στόχους της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής μετά τη μεταπολίτευση και πως εκείνοι συνδυάστηκαν με τη «διπλωματία των όπλων».
Μέχρι τη δεκαετία του ‘70 οι αμυντικοί εξοπλισμοί είχαν κυρίως αμερικανό-γερμανικό χρώμα, καθώς η χώρα, ως μέλος του ΝΑΤΟ, προμηθευόταν όλα σχεδόν τα οπλικά συστήματα από τα αποθέματα των αμερικανικών και γερμανικών ενόπλων δυνάμεων.
Τη δεκαετία του ’70 καταγράφεται μία γαλλική «στροφή», με την προμήθεια αρμάτων μάχης AMX-30, τεθωρακισμένων οχημάτων μάχης AMX-10P και γαλλικών πυραυλακάτων τύπου Combattante II/-IIIA/-IIIB. Επίσης γίνεται η προμήθεια οκτώ γερμανικών υποβρυχίων τύπων «ΓΛΑΥΚΟΣ» και «ΠΟΣΕΙΔΩΝ», ενώ μετά το 1974 η Πολεμική Αεροπορία προμηθεύτηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες 54 μαχητικά F-4E Phantom, 60 βομβαρδιστικά αεροσκάφη Α-7H Corsair, 12 μεταγωγικά αεροσκάφη C-130H Hercules και 40 εκπαιδευτικά αεροσκάφη Τ-2E Buckeye.
Επίσης την ίδια δεκαετία, η Πολεμική Αεροπορία θεώρησε ότι δεν πρέπει να εξαρτάται από ένα μόνο προμηθευτή μαχητικών και με αυτό το σκεπτικό προχώρησε στην απόκτηση 40 γαλλικών Mirage F1CG.
Η ένταξη στην ΕΕ και η στροφή στους ευρωπαϊκούς εξοπλισμούς
Σημαντικό ρόλο στη γαλλική επιλογή διαδραμάτισε εκείνη την εποχή ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της χώρας. Η ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ και η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις αρχές τις δεκαετίας του 80 έστρεψαν τη χώρα προς τις ευρωπαϊκές αμυντικές εταιρίες. Η επιζητούμενη στήριξη της Ολλανδίας στην ενταξιακή πορεία της Ελλάδας οδήγησε στην προμήθεια των δύο ολλανδικών φρεγατών «Έλλη» και «Λήμνος», τύπου «S» οι οποίες εξακολουθούν έως σήμερα να βρίσκονται στην υπηρεσία του Πολεμικού ναυτικού. Στο ίδιο πλαίσιο εντάχθηκε και η αγορά των 4 γερμανικών φρεγατών, τύπου ΜΕΚΟ-200HN στα τέλη της δεκαετίας του ’80.
Την ίδια εποχή και μετά την ελληνοτουρκική κρίση που προκάλεσε η έξοδος του τουρκικού ερευνητικού πλοίου «Σισμίκ» στο Αιγαίο, οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις προχώρησαν στη λεγόμενη «αγορά του αιώνα» με την απόκτηση 40 F-16 και ισάριθμων Mirage 2000. Η Πολεμική Αεροπορία ακολούθησε τον δρόμο που είχε χαράξει από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 διαμορφώνοντας τον στόλο των μαχητικών της αεροσκαφών με αμερικανικά και γαλλικά πτητικά μέσα. Επιλογή που ισχύει μέχρι σήμερα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η κυβέρνηση Μητσοτάκη προχώρησε στην προμήθεια των F-16 Block 50, η κυβέρνηση Σημίτη προμηθεύτηκε 60 F-16 Block 52+ και 15 Mirage 2000-5 και η κυβέρνηση Καραμανλή, το 2005, προχώρησε στην αγορά 30 F-16 Block 52+ Advanced.
Η πορεία προς την ΟΝΕ και οι γερμανικοί εξοπλισμοί
Μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ στις αρχές του 1992 και την προοπτική της δημιουργίας κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος η Ελλάδα προσανατολίστηκε στη γερμανική αμυντική βιομηχανία, έχοντας ως στόχο τη στήριξη του Βερολίνου στην ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ.
Η κρίση των Ιμίων, το 1996, δημιούργησε την ανάγκη για επιπλέον θωράκιση των Ενόπλων Δυνάμεων. Η περίοδος 1996-2004 χαρακτηρίστηκε από την υλοποίηση ενός μεγάλου εξοπλιστικού προγράμματος, που μέχρι τότε δεν είχε προηγούμενο. Η Ελλάδα μέσα σε λιγότερο από 8 χρόνια υλοποίησε μικρά και μεγάλα εξοπλιστικά προγράμματα δισεκατομμυρίων ευρώ.
Στη διάρκεια των κυβερνήσεων Κώστα Σημίτη, οι αμυντικοί εξοπλισμοί είχαν γερμανικό προσανατολισμό καθώς η Ελλάδα δεν αποσκοπούσε μόνο στην αμυντική θωράκιση της χώρας αλλά και στο «ναι» του Βερολίνου στην ένταξη της χώρας στην πρώτη ταχύτητα της ευρωζώνης. Υπό αυτό το πρίσμα αποφασίστηκε από το ΚΥΣΕΑ η προμήθεια 60 μαχητικών Eurofighter (η σύμβαση αν και μονογράφηκε, δεν υλοποιήθηκε), ενώ την ίδια περίοδο η ελληνική κυβέρνηση παρήγγειλε γερμανικά άρματα μάχης Leopard 2 HEL και γερμανικά υποβρύχια Τ 214.
Ελλάς – Γαλλία – Συμμαχία
Σήμερα η Ελλάδα δίνει την μερίδα του λέοντος των εξοπλιστικών προγραμμάτων των Ενόπλων Δυνάμεων στη Γαλλία, προσδοκώντας στην ελληνογαλλική συμμαχία την αντιμετώπιση των τουρκικών προκλήσεων σε Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο. Προμηθεύεται 24 μαχητικά Rafale και 3 φρεγάτες Belharra, ενώ βρίσκεται και σε διαβούλευση με τη γαλλική πλευρά για την απόκτηση 3 κορβετών Gowind.
Πρόκειται για επιλογές οι οποίες αφενός διατηρούν τη διαχρονική αναλογία αμερικανικών και γαλλικών αεροσκαφών στην Πολεμική Αεροπορία και αφετέρου αυξάνουν το γαλλικό αποτύπωμα στο Πολεμικό Ναυτικό.