*Του Κώστα Σαρικά
Οκτώ ιπτάμενοι της Πολεμικής Αεροπορίας επέστρεψαν πριν από λίγες ημέρες από τις ΗΠΑ, έχοντας ολοκληρώσει την εκπαίδευσή τους στο Mission Tactical System / Manned TacticalSimulator Event του F-35, στο Fort Worth του Τέξας.
Σύμφωνα με πληροφορίες του OnAlert.gr, το Αεροπορικό Επιτελείο εμφανίζεται απόλυτα ικανοποιημένο από τη συμμετοχή των Eλλήνων πιλότων στο πρόγραμμα, καθώς είχαν την ευκαιρία να πάρουν μια πρώτη γεύση από τις επιχειρησιακές δυνατότητες των stealth μαχητικών και τα σενάρια αποστολών που μπορεί να αναλάβει το μαχητικό 5ης γενιάς, το οποίο θα προστεθεί στη «φαρέτρα» της HAF τα επόμενα χρόνια.
Με δεδομένο ότι συνολικά το πρόγραμμα F-35 χαρακτηρίζεται ως απόλυτα διαβαθμισμένο η εικόνα που μετέφεραν οι Έλληνες ιπτάμενοι δείχνει τις εντυπωσιακές δυνατότητες του αεροσκάφους, κυρίως στον τομέα του δικτυοκεντρικού πολέμου.
Οι οκτώ ιπτάμενοι με όσα είδαν στους εξομοιωτές υψηλής πιστότητας αλλά και συνολικά στο εκπαιδευτικό κέντρο στο Fort Worth έκαναν το πρώτο, ουσιαστικό βήμα σε ένα πρόγραμμα που θα εξελιχθεί τα επόμενα χρόνια και θα αποτελέσει το πέρασμα της Πολεμικής Αεροπορίας στην εποχή των μαχητικών 5ης γενιάς.
Αν και δεν θεωρείται ακόμα απόλυτα «κλειδωμένη» η συμμετοχή τους στη νέα Μοίρα F-35, θεωρείται ότι θα συμμετέχουν στην ομάδα των 14 ιπτάμενων, οι οποίοι θα εκπαιδευτούν στα F-35 και θα αποτελέσουν τον αρχικό πυρήνα που θα πετάξει τα ελληνικά stealth μαχητικά, αρχικά στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης και στη συνέχεια στην Ελλάδα όταν παραληφθούν από την Πολεμική Αεροπορία.
«Κλειδωμένο» πρόγραμμα, ανοιχτό μήνυμα
Το Manned Tactical Simulator Event είναι ένα από τα πιο «στεγανά» σχολεία που σχετίζονται με το F-35. Διεξάγεται στις εγκαταστάσεις της Lockheed Martin στο Fort Worth και έχει σκοπό να εισαγάγει ιπταμένους – Αμερικανούς και συμμάχους – στη φιλοσοφία των δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων όπως θα διεξάγονται στο μέλλον και αφορούν όχι μεμονωμένα αεροσκάφη, αλλά δικτυωμένες πλατφόρμες που μοιράζονται δεδομένα σε πραγματικό χρόνο.
Στόχος είναι η τεχνογνωσία που αποκτήθηκε στο σύντομο αλλά πυκνό αυτό σχολείο να διαχυθεί στο σύνολο των μαχητικών της ΠΑ – στα Rafale, στα F-16 Viper, ακόμη και σε Μοίρες που σήμερα δεν έχουν άμεση επαφή με 5η γενιά.
Οι Έλληνες αεροπόροι βρέθηκαν μπροστά σε fullmission simulators που αναπαράγουν ρεαλιστικά το κόκπιτ, τα συστήματα και τη φιλοσοφία απεικόνισης του F-35. Το σημαντικό, όμως, δεν είναι η «εικόνα», αλλά το δίκτυο. Στο συγκεκριμένο σχολείο οι ιπτάμενοι:
- Εκπαιδεύονται σε σενάρια όπου πολλαπλά F-35 επιχειρούν μαζί, μοιράζονται στόχους και δεδομένα και συντονίζουν την προσβολή.
- Εντάσσονται σε αποστολές όπου το F-35 λειτουργεί ως αισθητήρας και «στρατηγείο» ταυτόχρονα, κατευθύνοντας άλλα φίλια αεροσκάφη και πλατφόρμες.
- Εργάζονται σε διακλαδικά σενάρια με άλλες πλατφόρμες που εντάσσονται στο ίδιο ψηφιακό πεδίο μάχης.
Το F-35 δεν αντιμετωπίζεται ως ένα ακόμη μαχητικό. Αντιμετωπίζεται ως κόμβος αισθητήρων και δεδομένων που:
- εντοπίζει στόχους σε μεγάλο βάθος,
- συνθέτει πληροφορίες από πολλαπλές πηγές (ραντάρ AESA, IR, ηλεκτρονική επιτήρηση),
- διαμοιράζει τη «μεγάλη εικόνα» σε άλλα μέσα,
- επιτρέπει την έγκαιρη λήψη απόφασης και το πρώτο πλήγμα.
Η νέα εποχή έχει ήδη ξεκινήσει πριν προσγειωθούν τα F-35 στην Ανδραβίδα
Η νέα εποχή για την Πολεμική Αεροπορία δεν θα ξεκινήσει την ημέρα που το πρώτο ελληνικό F-35 θα προσγειωθεί στην 117 Πτέρυγα Μάχης στην Ανδραβίδα. Στην πραγματικότητα, έχει ήδη ξεκινήσει.
Κάθε συνεκπαίδευση, κάθε μικτή αποστολή όπου Rafale και F-16 Viper μοιράζονται στόχους και δεδομένα με F-35 συμμαχικών χωρών, κάθε προσομοίωση όπου οι Έλληνες χειριστές «διαβάζουν» κοινή τακτική εικόνα και αποφασίζουν σε δευτερόλεπτα, είναι ένα βήμα προς την «επόμενη μέρα».
Ο στόχος είναι σαφής:
Όταν το πρώτο ελληνικό F-35 είναι έτοιμο στα τέλη του 2028 και ξεκινήσει η πορεία προς την επιχειρησιακή ένταξη γύρω στο 2030, η Πολεμική Αεροπορία να μην εκπαιδεύεται στην 5η γενιά από το μηδέν, αλλά να έχει ήδη μυηθεί στα βασικά της μυστικά, μέσα από συνεκπαιδεύσεις και προσομοιώσεις.
Σε αυτό ακριβώς στοχεύει η αποστολή των οκτώ ιπταμένων στο Mission Tactical System: να λειτουργήσει ως προπομπός της νοοτροπίας και των διαδικασιών που θα απαιτήσει η ενσωμάτωση των F-35.
F-35, Rafale, F-16 Viper: από σύνθημα σε αρχιτεκτονική μάχης
Ο συνδυασμός F-35 – Rafale – F-16 Viper δεν είναι μόνο μια εντυπωσιακή εικόνα που ήδη αναπαράγει η Πολεμική Αεροπορία. Είναι η αρχιτεκτονική μάχης πάνω στην οποία χτίζεται το αεροπορικό δόγμα για την επόμενη δεκαετία.
Όλα στηρίζονται στην πληροφορία:
1. Εντοπισμός:
– Το F-35, με το ραντάρ AESA AN/APG-81 και τη stealth υπογραφή του, μπορεί να «σκουπίζει» περιοχές με υψηλό ρίσκο, παραμένοντας χαμηλής πιθανότητας εντοπισμού.
– Τα Rafale με το RBE2-AA και τα F-16 Viper με το AN/APG-83συμπληρώνουν την εικόνα, καλύπτοντας διαφορετικούς τομείς και συχνότητες.
2. Σύντηξη και διανομή:
– Τα δεδομένα από τους αισθητήρες μεταφέρονται μέσα από τα δίκτυα (Link-16, MADL και άλλα), και συντίθενται σε μία ενιαία τακτική εικόνα.
– Αυτή η εικόνα δεν μένει μόνο στην καμπίνα του F-35, αλλά διαμοιράζεται σε όλο τον σχηματισμό.
3. Έγκαιρη προσβολή:
– Οι πλατφόρμες 4ης γενιάς, οπλισμένες με όπλα όπως Meteor, AMRAAM, SCALP, HARM, καθοδηγούνται από το F-35 που παραμένει αθέατο.
– Έτσι, η 5η γενιά πολλαπλασιάζει τις δυνατότητες των ελληνικών Rafale και Viper, αντί να τις αντικαθιστά.
Στο Αιγαίο, ένα πυκνό, ηλεκτρομαγνητικά περίπλοκο και γεωμετρικά σφιχτό περιβάλλοναυτός ο σχεδιασμός δεν είναι πολυτέλεια αλλά ανάγκη. Η καταστροφή/καταστολή εχθρικής αεράμυνας, η ναυτική κρούση και η αεροπορική υπεροχή απαιτούν:
- stealth αναγνώριση στόχων,
- έξυπνη και ορθολογική διαχείριση όπλων,
- διαρκή ενημέρωση ίχνους–απειλής σε πραγματικό χρόνο.
Έτσι κερδίζεται χρόνος απόφασης και μειώνεται δραστικά ο κίνδυνος έκθεσης των φίλιων μέσων.
Ο ελληνικός οδικός χάρτης για το F-35
Το πρόγραμμα F-35 για την ΠΑ έχει πλέον καθαρό χρονοδιάγραμμα:
- 2027: Έναρξη κατασκευής των πρώτων ελληνικών F-35 στο Fort Worth, με long-leadεξαρτήματα ήδη σε παραγγελία.
- Τέλη 2028-αρχές 2029: Το πρώτο ελληνικό F-35 είναι έτοιμο στις ΗΠΑ και παρουσιάζεται σε ειδική τελετή.
- Εντός του 2030: Άφιξη στην Ελλάδα και σταδιακή επιχειρησιακή ένταξη. Τουλάχιστον τα πρώτα οκτώ από τα συνολικά 20 αεροσκάφη θα παραδοθούν πλήρως από τη γραμμή παραγωγής στις ΗΠΑ.
Η 338 Μοίρα «Άρης» της 117 ΠΜ στην Ανδραβίδα αναλαμβάνει, όπως όλα δείχνουν, τον ρόλο της πρώτης ελληνικής πολεμικής Μοίρας F-35, συνεχίζοντας μια μακρά ιστορία που ξεκίνησε με τα θρυλικά F-4 Phantom.
Παράλληλα, σε επίπεδο διοίκησης προγράμματος:
- Συγκροτείται F-35 Programme Office σε Ελλάδα και ΗΠΑ.
- Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, Έλληνες αξιωματικοί τοποθετούνται στο JointProgram Office (JPO), παρακολουθώντας διαμόρφωση, παραγωγή, logistics και αναβαθμίσεις λογισμικού.
- Στην Ελλάδα, σχεδιάζονται υποδομές, ασφάλεια πληροφοριών, ροές ανταλλακτικών και το πώς θα «κουμπώσει» επιχειρησιακά το νέο μαχητικό στο συνολικό αεροπορικό πλέγμα.
Εκπαίδευση: 14 ιπτάμενοι, 60 τεχνικοί – η «ψηφιακή γενιά» της ΠΑ
Το F-35 δεν έρχεται μόνο ως πλατφόρμα. Έρχεται μαζί με μια νέα φιλοσοφία εκπαίδευσης, που ξεκινά από 14 ιπτάμενους και 60 τεχνικούς που θα περάσουν από σχολεία στις ΗΠΑ.
- Οι 14 ιπτάμενοι θα εκπαιδευτούν στη Luke AFB στην Αριζόνα, περνώντας πρώτα από εκατοντάδες ώρες εξομοιωτή και θεωρίας πριν πετάξουν το πραγματικό αεροσκάφος – καθώς το F-35 δεν διαθέτει διθέσια έκδοση.
- Οι 60 τεχνικοί θα βρεθούν κυρίως στην Eglin AFB στη Φλόριντα, εκπαιδευόμενοι σε συντήρηση stealth υλικών, avionics, λογισμικό, ανάλυση δεδομένων βλαβών και cyber ασφάλεια.
Στόχος δεν είναι να φέρουν απλώς γνώσεις, αλλά διαδικασίες που αφορούν τη συντήρηση, διαχείριση και τις συνεχείς ενημερώσεις λογισμικού.
Η αποστολή των 8 ιπταμένων στο MissionTactical System εντάσσεται ακριβώς σε αυτή τη λογική:
- Να δημιουργηθεί ένας πυρήνας στελεχώνπου γνωρίζει από πρώτο χέρι το πώς «σκέφτεται» το F-35 σε δικτυοκεντρικό περιβάλλον.
- Να περάσει αυτή η εμπειρία σε όλες τις Μοίρες με δυνατότητες data-link, ώστε η 5η γενιά να μην έρθει ως «ξένο σώμα», αλλά ως φυσική εξέλιξη.
Υποδομές, ασφάλεια, υποστήριξη: η αθέατη πλευρά της 5ης γενιάς
Πίσω από την εικόνα του ελληνικού F-35 με το εθνόσημο, υπάρχει ένα τεράστιο έργο υποδομών που ήδη σχεδιάζεται και προχωρά προς υλοποίηση:
- Ασφαλείς εγκαταστάσεις συντήρησης.
- Χώροι με υψηλές προδιαγραφές φυσικής και ψηφιακής ασφάλειας για επεξεργασία δεδομένων αποστολών.
- Συστήματα διαχείρισης λογισμικού
- Νέες απαιτήσεις σε cyber hygiene
Η 117 Πτέρυγα Μάχης στην Ανδραβίδα θα αναβαθμιστεί με βάση αυτά τα δεδομένα.
Συνεκπαιδεύσεις με την 5η γενιά
Ήδη η Πολεμική Αεροπορία έχει μετατρέψει τις συνεκπαιδεύσεις με 5η γενιά από σπάνια ευκαιρία σε μεθοδική πρακτική.
Σε μεγάλες πολυεθνικές ασκήσεις στην Ευρώπη, ελληνικά F-16 Viper και Rafale επιχειρούν δίπλα σε F-35 των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιταλίας, αλλά και με Eurofighter και άλλες πλατφόρμες.
Χαρακτηριστική είναι η πρόσφατη ελληνική συμμετοχή σε μεγάλη διακλαδική άσκηση στην Ιταλία:
- Η 340 Μοίρα με F-16 Viper από τη Σούδα εντάχθηκε σε σχηματισμούς όπου πετούσαν F-35, Rafale και Eurofighter.
- Το σενάριο περιλάμβανε αεροπορικές, ναυτικές και χερσαίες δυνάμεις, σε περιβάλλον υψηλού κορεσμού και έντονου ηλεκτρομαγνητικού «θορύβου».
- Το επίκεντρο ήταν η ενοποίηση 4ης και 5ης γενιάς.
Η Πολεμική Αεροπορία δεν περιμένει παθητικά την παράδοση των F-35, αλλά εισέρχεται από τώρα στην εποχή της 5ης γενιάς όπου κυρίαρχο στοιχείο θα αποτελεί δικτυοκεντρικός πόλεμος.