Πλησιάζει η ώρα των αποφάσεων για το Πολεμικό μας Ναυτικό, με τους μνηστήρες που διεκδικούν τα χρυσά συμβόλαια για την απόκτηση νέων πλοίων, αλλά και την αναβάθμιση των παλαιότερων μονάδων του ναυτικού μας να είναι πολλοί. Μία από τις λύσεις που εξετάζει η Ελλάδα είναι και οι αυστραλιανές φρεγάτες κλάσης Adelaide, είναι σκόπιμο να εξετάσουμε τις δυνατότητες των πλοίων αυτών και για την ακρίβεια να δούμε πως θα «κλειδώσουν» τους αιθέρες πάνω από το Αιγαίο και γιατί έχουν κινήσει το ενδιαφέρον του Πολεμικού μας Ναυτικού και των Επιτελών του.
Η αλήθεια είναι, πως οι Adelaide (οι Αυστραλοί τις αναφέρουν με την αμερικανική τους κωδικοποίηση, FFG, το πρόγραμμα δηλαδή των O.H. Perry, και έτσι πλέον θα τις αναφέρονται παρακάτω) ίσως είναι το μικρότερο σε εκτόπισμα πλοίο με τέτοιες Α/Α δυνατότητες. Ας πάμε στα πλοία και στις Α/Α τους δυνατότητες…
Τα πλοία έχουν τέσσερα διαφορετικά όπλα για την πραγματικά ολοκληρωμένη Α/Α τους άμυνα. Πυραύλους αεράμυνας περιοχής Standard SM2 BlockIIIA, Evolved Sea Sparrow Missiles (ESSM), Oto Melara Super Rapid 76 mm, Phalanx Block 1b, ίσως από το πιο πλήρες «πακέτο» αεράμυνας σε πλοίο τέτοιου μεγέθους.
Ας αρχίσουμε με το πλέον ενδιαφέρον στοιχείο του οπλοστασίου, το Standard SM2 BlockIIIA. Ο προκάτοχός του, ο SM1, απαιτούσε συνεχή καταύγαση από το πλοίο, καθόλη την διάρκεια της πτήσης προς τον στόχο. Αν ο SM1 έχανε την καταύγαση, για οποιοδήποτε λόγο, ο πύραυλος αυτοκαταστρεφόταν. Ο SM2 σε σχέση με τον SM1 έχει μεγαλύτερη εμβέλεια (90nm) και ταχύτητα (>Mach 3). Επίσης μπορεί να βληθεί χωρίς συνεχή καταύγαση από ραντάρ καθοδήγησης.
Στις FFG μπορεί να γίνει χρήση μιας προηγμένες δυνατότητας του πυραύλους, που ονομάζεται predicted intercept point (PIP) και ο πύραυλος πετά αυτόνομα προς την περιοχή του στόχου, όπως αυτή την υπολόγισε το ΚΠΜ του πλοίου. Αν ο στόχος αλλάξει πορεία, τότε μεταδίδεται νέο PIP, και τέλος, όταν πύραυλος και στόχος είναι αρκετά κοντά ενεργοποιείται το ραντάρ Mk92 που καθοδηγεί τον πύραυλο μέχρι την πρόσκρουση. Επίσης, το αεροσκάφος-στόχος δεν λαμβάνει εκπομπή καταύγασης, και δεν γνωρίζει πότε ακριβώς πρόκειται να αναχαιτιστεί, πριν να είναι πολύ αργά.
Το πλέον ενδιαφέρον στην τωρινή διαμόρφωση των φρεγατών FFG είναι πως δεν απαιτεί υπολογισμούς 3D από αντίστοιχο ραντάρ για τον ορισμό του PIP. Η τεχνική είναι πολύ απλούστερη, αλλά όχι λιγότερο ακριβής από ότι θα ήταν από ένα σύστημα AEGIS/SPY1D(V). Απλά το AEGIS μπορεί να ελέγχει περισσότερους στόχους και να έχει περισσότερους πυραύλους σε πτήση από ότι το ΚΠΜ των FFG, αλλά αυτό δεν μειώνει την αξία των τελευταίων.
Οι Αυστραλοί κατάφεραν με την τεράστια εμβέλεια του SPS-49Α να δημιουργήσουν ένα εξαιρετικό σύστημα αξιοποίησης των SM2. Το πλοίο, με βοήθεια από το ΚΠΜ, μπορεί να εμπλέκει 4 στόχους ταυτόχρονα με τους SM2, με τερματική καθοδήγηση για 2 μόνο από αυτούς. Δηλαδή πρώτα θα εμπλακούν οι δυο πρώτοι, και μετά την κατάρριψή τους οι επόμενοι δυο, κοκ.
Το 2011, το HMAS Sydney έκανες βολές με τους SM2 κοντά στην Χαβάη, με πλήθος σεναρίων. Στο πρώτο ο πύραυλος καθοδηγήθηκε «home all the way«, όπως δηλαδή ο SM1. Άλλος πύραυλος εκτοξεύτηκε στα όρια του φακέλου εμπλοκής του SM2 με επιτυχία, ενώ ένα άλλος ενέπλεξε στόχο που έκανε βίαιους ελιγμούς. Κάποιοι εβλήθησαν σε σενάριο PIP ενώ κάποιοι άλλοι ήταν πρωταγωνιστές σε σενάριο «δυσλειτουργίας». Μετά από αυτές τις -πανάκριβες- δοκιμές, το Αυστραλιανό Ναυτικό τελειοποίησε τα σενάρια χρήσης του SM2 στις FFG. Καλώς ή κακώς, τα σενάρια αυτά θα έρθουν μαζί με τα πλοία, ενσωματωμένα στο ΚΠΜ τους. Η αξία των σεναρίων εμπλοκής είναι ισοδύναμη των πυραύλων που θα μεταφέρουν τα πλοία.
Αντιλαμβανόμαστε τις αιτιάσεις αρκετών αναγνωστών μας, για την μη ύπαρξη ενός ικανού 3D radar, που θα δίνει δεδομένα στο ΚΠΜ, προκειμένου αυτό να υπολογίζει το PIP και να στέλνει εκεί τους SM2. Ευτυχώς όμως ή δυστυχώς, το SPS-49A, όπως έχουμε ξαναγράψει, δίνει επαρκή δεδομένα στο ΚΠΜ για τα σενάρια ΡΙΡ, ενώ την παράμετρο ύψους (η τρίτη διάσταση) μπορεί να έρθει από ένα Mk92 (σε διαμόρφωση έρευνας). Όλα αυτά οι καλοί μας Αυστραλοί τα έχουν λύσει για εμάς, πριν από εμάς…
Μετά τους SM2, τα πλοία διαθέτουν 32 ESSM BlockI. Οι ESSM απαιτούν καταύγαση επίσης από τα Mk92 Mod12, συνεπώς η χρήση τους δεν μπορεί να γίνει παράλληλα με τους SM2. Δηλαδή, ενώ οι ESSM αντιμετωπίζουν απειλές σε απόσταση 20-30 nm, οι SM2 δεν θα μπορούν να εμπλέκουν πιθανό δεύτερο κύμα σε μεγαλύτερες αποστάσεις. Αυτό όμως δεν το θεωρούμε τόσο σοβαρό μειονέκτημα, ειδικά αν συγκριθεί η δυνατότητα των 32 ESSM με τα 2 ραντάρ καταύγασης, με τους 16/2 των ΜΕΚΟ200 ή των 8 Sea Sparrow με το 1 STIR των Kortenaer.
Οι ESSM είναι η αμέσως επόμενη γραμμή άμυνας, και θα συνεισφέρουν με τον -σημαντικό- αριθμό τους στην ολοκληρωμένη αεράμυνα του Στόλου. Υπενθυμίζουμε πως με το Link 16 μπορούν να γίνουν πραγματικότητα πολλά σενάρια, όπως για παράδειγμα η χρήση των πυραύλων από άλλο πλοίο που έχει μεν διαθέσιμα STIR, αλλά έχει «ξεμείνει» από πυραύλους. Αυτό θα εξαρτηθεί βέβαια και από τον εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ200ΗΝ, όταν κι αν γίνει…
Το πρόβλημα γίνεται λίγο μεγαλύτερο όταν οι απειλές έρθουν πιο κοντά. Ένα από τα δυο Mk92 Mod12 κανονικά έχει διατεθεί για τις ανάγκες του Oto Melara κι ουχί των SM2/ESSM. Θεωρητικά λοιπόν, την κρίσιμη στιγμή του αγώνα, που το πλοίο θα χρειάζεται κάθε Mk92 για τους ESSM, το Oto Melara θα μείνει αδρανές, ενώ μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο εναντίον αεροσκαφών ή/και πυραύλων. Όχι, αν απαιτηθεί, οι FFG μπορούν να κάνουν χρήση του πυροβόλου των 76mm με το ολοκληρωμένο στο ΚΠΜ ηλεκτρο-οπτικό σύστημα! Τα δεδομένα λοιπόν βολής που απαιτούνται θα έρθουν από το EOTS, που σημαίνει πως, αν απαιτηθεί, τα δυο Mk92 θα καθοδηγούν ESSM, ενώ το EOTS το πυροβόλο των 76mm.
Αναμφίβολα, οι δυνατότητες του ΠΝ θα αυξηθούν κατακόρυφα με την εισαγωγή σε υπηρεσία του SM2 BlockIIIA. Ακόμη και η μέγιστή του εμβέλεια, των 167 χιλιομέτρων θα έχει αξία, καθώς δημιουργεί μια κυκλική ζώνη ακτίνας 90 ναυτικών μιλίων που δεν μπορεί να πλησιάσει ΑΦΝΣ. Σκεφτείτε ελληνικό στόλο στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου υποβρύχια 214ΗΝ θα προπορεύονται της ομάδας μάχης των φρεγατών. Σήμερα είναι ευάλωτα σε τουρκικά ΑΦΝΣ, που με MAD θα ψάχνουν να τα βρουν, ενώ στο μέλλον τα πρώτα θα το σκέφτονται διπλά να πλησιάσουν να ψάξουν για τα 214ΗΝ μέσα στην ακτίνα του SM2.
Για το Phalanx δεν θα μιλήσουμε, το οποίο, ασχέτως που είναι ολοκληρωμένο στο ΚΠΜ, εντούτοις έχει τα δικά του μέσα (ραντάρ, IR/Optical) για να εγκλωβίσει τον στόχο του.