* Του Κώστα Σαρικά
Η εποχή που ο πόλεμος κερδιζόταν μόνο με ανθρώπινη δύναμη και σιδερένια οπλικά συστήματα ανήκει στο παρελθόν. Σήμερα, τα μη επανδρωμένα αεροχήματα (UAV) έχουν αναδειχθεί στον κρίσιμο παράγοντα που καθορίζει την επιτήρηση, την αξιολόγηση και την αποφασιστικότητα στην ταχεία λήψη αποφάσεων. Το Onalert.gr βρέθηκε στο Ισραήλ, περιηγήθηκε στις εγκαταστάσεις της ELBIT Systems και στάθηκε στη γραμμή παραγωγής του Hermes 900 — του UAV που προτείνεται ως «game changer» για την Ελλάδα και το Αιγαίο.
Η επίσκεψη στην ELBIT δεν ήταν μια απλή ξενάγηση. Ήταν μια συνάντηση με την εμπειρία της μάχης πολλών ετών. Με στελέχη που έχουν συμμετάσχει σε πραγματικές αποστολές, αλλά και με μηχανικούς στις γραμμές παραγωγής όπου η τεχνολογία συνδέεται άμεσα με τα μαθήματα που προκύπτουν από το πεδίο. Η ανάλυση των «lessons learned» αποτελεί για τους Ισραηλινούς τον ακρογωνιαίο λίθο πάνω στον οποίο χτίζουν την τεχνολογία του αύριο. Αυτό που ξεχώρισε ήταν η αίσθηση ότι το Hermes 900 δεν είναι απλά μια «προσθήκη» σε έναν στόλο UAV αλλά μια πλατφόρμα που μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα της επιτήρησης και της δράσης σε ένα θαλάσσιο και νησιωτικό περιβάλλον όπως το Αιγαίο, η Ανατολική Μεσόγειος αλλά και η Θράκη.
Από τη γραμμή παραγωγής στο πεδίο επιχειρήσεων
Η ELBIT Systems έχει μετατρέψει τις ανάγκες του σύγχρονου πολέμου σε προϊόντα και ολοκληρωμένες λύσεις. Στην επίσκεψή μας, οι γραμμές συναρμολόγησης ήταν γεμάτες με αεροσκελετούς, μονάδες προώθησης, συστοιχίες αισθητήρων και σταθμούς εδάφους. Κάθε στοιχείο συνδυάζεται με λογισμικό, με υπηρεσίες υποστήριξης και με την ικανότητα να λειτουργήσει ως μέρος ενός ευρύτερου δικτύου επιχειρήσεων.
Η φιλοσοφία πίσω από το Hermes 900 είναι σαφής: αντοχή, ευελιξία, και ενσωμάτωση πολλαπλών αισθητήρων και ικανοτήτων σε μία πλατφόρμα που μπορεί να λειτουργήσει 24/7, σε μεγάλους επιχειρησιακούς χώρους. Αυτό ακριβώς έγινε και στην πράξη πάνω από το Ιράν όπως τόνισαν τα στελέχη της εταιρείας.
Hermes 900 : Τεχνικά χαρακτηριστικά και επιχειρησιακή φιλοσοφία
Το Hermes 900 ανήκει στην κατηγορία MALE (Medium Altitude Long Endurance) και σχεδιάστηκε για αποστολές μεγάλης διάρκειας, μακράς εμβέλειας και υψηλής ευελιξίας. Είναι πλατφόρμα που στοχεύει να δώσει συνεχή εικόνα, πληροφορία και δυνατότητα αντίδρασης σε επιχειρήσεις υψηλής έντασης και σε περιβάλλοντα με πολλαπλές προκλήσεις.
Κύρια τεχνικά σημεία (ενδεικτικά, με βάση τα χαρακτηριστικά που παρουσίασε η εταιρεία):
- Διάρκεια πτήσης: έως και 30–36 ώρες σε επιχειρησιακές συνθήκες
- Υπηρεσιακό ύψος: άνω των 30.000 ποδών
- Ωφέλιμο φορτίο: 300–350 κιλά, ικανό να μεταφέρει ταυτόχρονα πολλαπλούς αισθητήρες (EO/IR, SAR, SIGINT κ.ά.)
- Εμβέλεια: λειτουργικές αποστάσεις που φτάνουν τα 1.000 χιλιόμετρα με δορυφορική επαφή, καθιστώντας την σχεδόν «απεριόριστη» σε επιχειρήσεις με χρήση δορυφορικών ζεύξεων δεδομένων
- Επικοινωνίες: υψηλής αξιοπιστίας γραμμές δεδομένων (LOS και SATCOM), επίγειοι σταθμοί διαχείρισης, δυνατότητα σύνδεσης με κέντρα επιχειρήσεων
- Αισθητήρες: πλήρες φάσμα EO/IR, ραντάρ συνθετικού διαφράγματος (SAR) για διάκριση καιρού και νυκτερινών συνθηκών, SIGINT/ELINT για συλλογή ηλεκτρονικών εκπομπών, και προαιρετικές μονάδες για ακριβή στόχευση
- Δυνατότητα οπλισμού: σχεδιασμός που επιτρέπει ενσωμάτωση εξωτερικών όπλων σε εκδόσεις όπου επιτρέπουν οι κανονισμοί και το επιχειρησιακό πλαίσιο.
Αυτά τα τεχνικά στοιχεία δεν είναι απλώς αριθμοί. Είναι οι δυνατότητες που επιτρέπουν στο Hermes 900 να δουλεύει αδιάκοπα, να ανιχνεύει, να συσχετίζει δεδομένα και να παρέχει «ζωντανή» εικόνα στο κέντρο λήψης αποφάσεων.
Το Hermes 900 στο πεδίο
Το πλεονέκτημα του Hermes 900 δεν προκύπτει μόνο από τις προδιαγραφές αλλά και από τον τρόπο που ενσωματώνει συστήματα και διαδικασίες. Στην πράξη αυτό σημαίνει:
- Συνεχής επιτήρηση: Η μεγάλη διάρκεια πτήσης επιτρέπει την απρόσκοπτη κάλυψη κρίσιμων ζωνών, χωρίς τα κενά που αφήνουν επανδρωμένα μέσα λόγω χρόνου πτήσης ή κόστους
- Πολλαπλοί αισθητήρες ταυτόχρονα: Η δυνατότητα ταυτόχρονης χρήσης EO/IR με SAR και SIGINT σημαίνει ακριβή συσχέτιση εικόνας και ηλεκτρονικής πληροφορίας
- Δικτυοκεντρική λειτουργία: Δεδομένα σε πραγματικό χρόνο που διανέμονται σε πλοία, μαχητικά, και κέντρα επιχειρήσεων αυξάνουν την αποφασιστικότητα και μειώνουν τους χρόνους αντίδρασης
- Ευελιξία αποστολών: Από επιτήρηση και αναγνώριση μέχρι υποστήριξη ειδικών επιχειρήσεων και αποστολές SAR — το Hermes 900 μπορεί να προσαρμοστεί
- Αξιοπιστία και συντήρηση: Σχεδιασμός που μειώνει τους χρόνους εκτός υπηρεσίας και διευκολύνει την υποστήριξη σε πεδία με περιορισμένες εγκαταστάσεις.
Το παράδειγμα της επιχείρησης στο Ιράν
Τον προηγούμενο Ιούνιο, σε επιχείρηση που συγκέντρωσε το παγκόσμιο ενδιαφέρον, τα ισραηλινά UAV παρείχαν διαρκή εικόνα, εντοπίζοντας και αποκαλύπτοντας μεγάλο αριθμό στόχων. Το Hermes 900, με την ικανότητα αυτονομίας και πλήθους αισθητήρων, ήταν από τα συστήματα που απέδωσαν αποφασιστικά: 24ωρη κάλυψη, παρακολούθηση κινήσεων, και άμεση παροχή πληροφοριών για επιχειρησιακή αξιοποίηση.
Για την Ελλάδα αυτό σημαίνει στην πράξη ότι σε ένα περιβάλλον όπου οι κινήσεις είναι γρήγορες και οι αριθμοί των στόχων μεγάλοι, η συνεχής, λεπτομερής και αξιόπιστη πληροφορία είναι το κλειδί. Το Hermes 900 αποδεικνύει πως ένα UAV MALE μπορεί να είναι το κεντρικό «κόμβος» πληροφορίας και όχι απλά ένα υποστηρικτικό μέσο.
Η ελληνική εμπειρία με τα Heron και το επόμενο βήμα
Η Ελλάδα έχει ήδη εμπειρία στο χώρο των MALE UAV μέσω της χρήσης των Heron. Τα Heron έχουν προσφέρει πολύτιμη επίγνωση του επιχειρησιακού χώρου στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, βοηθώντας στον εντοπισμό πλοίων, στην παρακολούθηση αεροπορικής κίνησης και στη συλλογή πληροφοριών. Η παρουσία τους αποτέλεσε πρώτο βήμα για τον εκσυγχρονισμό της επιτήρησης.
Το Hermes 900 θα μπορούσε να προσφέρει τη φυσική συνέχεια αυτής της πορείας σύμφωνα με τους κατασκευαστές. Μεγαλύτερη διάρκεια, πιο ποικίλο ωφέλιμο φορτίο, και αυξημένες δυνατότητες ενσωμάτωσης σε δικτυωμένα επιχειρησιακά σχήματα.
Αποστολές στο Αιγαίο, τη Θράκη και την Ανατολική Μεσόγειο
Male UAV με τα χαρακτηριστικά του Hermes 900 θεωρούνται ιδανικά για μια σειρά κρίσιμων αποστολών κρίσιμων για την Ελλάδα:
- Συνεχής επιτήρηση θαλάσσιων ζωνών: Παρακολούθηση ναυτικών κινήσεων, ανίχνευση σκαφών, καταγραφή μετακινήσεων στον θαλάσσιο χώρο
- Ανίχνευση και παρακολούθηση UAV: Εντοπισμός και παρακολούθηση εχθρικών μη επανδρωμένων μέσων
- Υποστήριξη αεράμυνας: Παροχή στόχων και δεδομένων σε συστήματα αεράμυνας και ραντάρ, ενσωμάτωση πληροφοριών για F-16 Viper και Rafale
- SIGINT/ELINT αποστολές: Συλλογή ηλεκτρονικών εκπομπών για αξιολόγηση εχθρικών δυνάμεων και επιμελητείας
- SAR και ανθρωπιστικές αποστολές: Ταχείες επιχειρήσεις εντοπισμού και διάσωσης σε θαλάσσια περιστατικά
- Υποστήριξη ειδικών δυνάμεων: Παροχή ζωντανής εικόνας και εντοπισμός στόχων σε επιχειρήσεις ειδικού χαρακτήρα
- Συνεχής κάλυψη κρίσιμων νησιών: Διαρκής επιτήρηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, με ιδιαίτερη σημασία για την αποτροπή και την έγκαιρη ειδοποίηση.
Σε κάθε μία από αυτές τις αποστολές, το UAV λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής ισχύος: δίνει πληροφορία, χρόνο αντίδρασης και ακριβή εικόνα που μειώνει το ρίσκο λανθασμένων αποφάσεων.
Πλεονεκτήματα για τις Ένοπλες Δυνάμεις της Ελλάδας
Η ενσωμάτωση Male UAV στο ελληνικό οπλοστάσιο φέρνει συγκεκριμένα πλεονεκτήματα:
- Βελτιωμένη επίγνωση της κατάστασης: Συνεχής εικόνα σε κρίσιμους χώρους, με λεπτομέρεια και αξιοπιστία
- Δικτυοκεντρική λειτουργία: Δυνατότητα να συνδεθούν δεδομένα σε πραγματικό χρόνο με πλοία, μαχητικά και κέντρα επιχειρήσεων
- Αποτροπή: Η γνώση της κατάστασης λειτουργεί αποτρεπτικά — ιδιαίτερα σημαντικό απέναντι σε γειτονικά κράτη με ισχυρά UAV
- Οικονομία σε σχέση με τα οφέλη: Μακρά διάρκεια πτήσης και ευρύ φάσμα αποστολών μειώνει την ανάγκη επανδρωμένων πτήσεων και κινδύνου
- Ευελιξία: Προσαρμοστικότητα σε πολλαπλά σενάρια — από ειρηνικές επιχειρήσεις έως υψηλής έντασης
Η τεχνολογία των UAV δεν είναι πλέον «επιλογή» αλλά αναγκαιότητα.Το ζητούμενο πλέον για την ελληνική πλευρά είναι απόκτηση Male UAV με συμμετοχή και της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Η Ισραηλινή πλευρά δείχνει ανοιχτή σε μια τέτοια συνεργασία είτε μέσω της ΕΑΒ είτε και άλλων ελληνικών εταιρειών.