*Του Κώστα Σαρικά
Μια νέα εποχή ανοίγει για την Πολεμική Αεροπορία και συνολικά για την άμυνα της χώρας, καθώς το ελληνικό πρόγραμμα των stealth μαχητικών πέμπτης γενιάς F-35 μπαίνει πλέον σε τροχιά υλοποίησης.
Τα πρώτα βήματα έχουν ήδη γίνει, τα χρονοδιαγράμματα είναι σαφή και η εικόνα του πρώτου ελληνικού «αόρατου» μαχητικού να φέρει το εθνόσημο και τα χρώματα της HAF δεν είναι μακρινή υπόθεση.
Στα τέλη του 2028 το πρώτο F-35 θα είναι έτοιμο και αναμένεται να παραδοθεί στην Πολεμική Αεροπορία, σε ειδική τελετή που θα πραγματοποιηθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Ελλάδα μπαίνει στο «κλειστό κλαμπ» των χωρών που διαθέτουν το πιο προηγμένο μαχητικό αεροσκάφος του πλανήτη, σε μια περίοδο γεωπολιτικών αναταράξεων και αυξημένων απειλών. Κι αν για τον μέσο πολίτη η εικόνα του stealth μαχητικού είναι απλώς εντυπωσιακή, για τα επιτελεία των Ενόπλων Δυνάμεων το F-35 σημαίνει πολύ περισσότερα: πολύτιμη πληροφορία, δικτυοκεντρικές επιχειρήσεις, κυριαρχία στο πεδίο.
Ο «ΑΡΗΣ» από τα Phantom στα F-35
Η επιλογή έχει ήδη γίνει καθώς η 338 Μοίρα, που σήμερα επιχειρεί με τα θρυλικά F-4 Phantom, θα αποτελέσει το σπίτι των F-35. Μετά την απόσυρση των Phantom, το διακριτικό κλήσης «Άρης» θα συνεχίσει να ηχεί στον ασύρματο, αυτή τη φορά από το πιο προηγμένο μαχητικό της εποχής.
Ο Μοίραρχος και ο Αξιωματικός Επιχειρήσεων της πρώτης ελληνικής πολεμικής Μοίρας F-35 έχουν ήδη επιλεγεί, σύμφωνα με τις πληροφορίες του OnAlert.gr. Στις ΗΠΑ θα ταξιδέψουν συνολικά 14 ιπτάμενοι και 60 τεχνικοί, οι οποίοι θα εκπαιδευτούν σε βάθος για να αποτελέσουν τον πυρήνα της πρώτης ελληνικής Μοίρας F-35. Στην Ανδραβίδα, η 117 Πτέρυγα Μάχης προετοιμάζεται για να φιλοξενήσει τη νέα γενιά μαχητικών, όπως παλαιότερα συνέβη με το F-4.
Οι πρώτες αποστολές στον εξομοιωτή
Πριν ακόμη το πρώτο ελληνικό F-35 βγει από τη γραμμή παραγωγής του Fort Worth στο Τέξας, οι Έλληνες αεροπόροι θα πάρουν μια πρώτη «γεύση» από τις δικτυοκεντρικές δυνατότητες του μαχητικού.
Οκτώ Έλληνες ιπτάμενοι θα ταξιδέψουν τον επόμενο μήνα στις ΗΠΑ για να συμμετάσχουν στο Manned Tactical Simulator Event. Εκεί θα ζήσουν το πραγματικό περιβάλλον δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων, όπου F-35 και F-16 Viper ανταλλάσσουν δεδομένα σε πραγματικό χρόνο.
Η επιλογή τους δεν έγινε τυχαία. Η Πολεμική Αεροπορία αποφάσισε να μην προέρχονται όλοι από τη μελλοντική Μοίρα F-35, αλλά από διάφορες Μοίρες, ώστε η τεχνογνωσία να μεταφερθεί άμεσα και σε άλλες μονάδες. Η δικτυοκεντρική εποχή απαιτεί συνεργασία και διαμοιρασμό πληροφοριών· αυτό που θα μάθουν οι «οκτώ» στο Fort Worth, θα το μεταφέρουν στους συναδέλφους τους που πετούν ήδη με Rafale F3R και F-16 Viper.
Το απόλυτο δικτυοκεντρικό μαχητικό
Η ουσία του F-35 δεν είναι μόνο η stealth σχεδίαση και η αθέατη διείσδυση. Είναι η ικανότητά του να συγκεντρώνει πληροφορίες από αισθητήρες, να τις συνθέτει και να τις διαμοιράζει σε φίλιες δυνάμεις.
Σε ένα περιβάλλον κορεσμού, όπου τα εχθρικά ραντάρ, η αεράμυνα και τα μαχητικά επιχειρούν ταυτόχρονα, η έγκαιρη λήψη απόφασης και το πρώτο πλήγμα κρίνουν τη μάχη. Εκεί ακριβώς έρχεται το F-35: βλέπει πρώτο, χτυπά πρώτο, και κυρίως δίνει σε Rafale και Viper τους στόχους, ενώ παραμένει αθέατο.
Ήδη η Πολεμική Αεροπορία έχει τρεις «πυλώνες» δικτυοκεντρικής ισχύος:
- Rafale F3R με το ραντάρ RBE2-AA AESA,
- F-16 Viper με το ραντάρ AN/APG-83,
- και από το 2030, F-35 με το AN/APG-81.
Ο συνδυασμός τους δημιουργεί μια επιχειρησιακή δυναμική που αλλάζει τους συσχετισμούς στο Αιγαίο. Μια μικτή αποστολή F-35, Rafale και Viper θα μπορεί να διασπάσει εύκολα την εχθρική αεράμυνα με ειδικά Stand Off όπλα.
Το πρόγραμμα σε τροχιά: από το Fort Worth στην Ανδραβίδα
Η κατασκευή των ελληνικών F-35 θα ξεκινήσει το 2027 στο Fort Worth. Τουλάχιστον τα πρώτα 8 από τα συνολικά 20 αεροσκάφη θα κατασκευαστούν στις ΗΠΑ, ενώ ήδη έχει ξεκινήσει η προμήθεια εξαρτημάτων μακράς διάρκειας (long lead items). Η άφιξη στην Ελλάδα υπολογίζεται γύρω στο 2030, με την πλήρη επιχειρησιακή ένταξη να ακολουθεί σταδιακά.
Παράλληλα, δημιουργείται το ελληνικό F-35 Programme Office, τόσο στην Ελλάδα όσο και στις ΗΠΑ. Στην Crystal City της Βιρτζίνια, στο Joint Program Office (JPO), Έλληνες αξιωματικοί θα συμμετέχουν στον συντονισμό της παραγωγής και της παραλαβής. Στην Ελλάδα, αντίστοιχη δομή θα διασφαλίζει την ενσωμάτωση και την υποστήριξη.
Εκπαίδευση: οι αεροπόροι και οι τεχνικοί της νέας εποχής
Η Πολεμική Αεροπορία δεν επενδύει μόνο σε αεροσκάφη, αλλά και στο προσωπικό. Οι 14 ιπτάμενοι που θα εκπαιδευτούν στις ΗΠΑ θα περάσουν πρώτα από εξομοιωτές, στη συνέχεια θα συμπληρώσουν τουλάχιστον 100 ώρες πτήσης για να πιστοποιηθούν, και θα αποτελέσουν τον πυρήνα της νέας Μοίρας.
Οι 60 τεχνικοί θα γνωρίσουν νέα ψηφιακά συστήματα, αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης και πρωτοποριακές απαιτήσεις συντήρησης. Η φιλοσοφία υποστήριξης του F-35 είναι εντελώς διαφορετική από ό,τι γνωρίζαμε έως τώρα, με έμφαση στη διαχείριση δεδομένων και στη λογισμική ενημέρωση. Όταν επιστρέψουν θα μεταφέρουν τεχνογνωσία, διασφαλίζοντας ότι η Πολεμική Αεροπορία θα αποκτήσει γρήγορα κρίσιμη μάζα γνώσης.
Διπλωματία και στρατηγική: η άλλη διάσταση του F-35
Η απόκτηση των F-35 δεν είναι μόνο στρατιωτική επιλογή. Είναι και πολιτική. Η Ελλάδα επενδύει στη στρατηγική εμβάθυνση της σχέσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες, σε μια περίοδο που η Τουρκία παραμένει εκτός του προγράμματος λόγω των S-400.
Η Ουάσιγκτον βλέπει στην Αθήνα έναν αξιόπιστο σύμμαχο στη νοτιοανατολική πτέρυγα του NATO. Όπως τονίζει η Lockheed Martin, το πρόγραμμα F-35 είναι παγκόσμιο: το 25% της αξίας κάθε αεροσκάφους παράγεται στην Ευρώπη, ενώ η συμμετοχή χωρών όπως η Ελλάδα ενισχύει το συνολικό οικοσύστημα.Για την Αθήνα, η συμμετοχή στο πρόγραμμα σημαίνει πρόσβαση σε τεχνολογία αιχμής, αλλά και πολιτικό κεφάλαιο.
Το βλέμμα στο μέλλον
Η επόμενη τριετία θα είναι κρίσιμη. Από την επίβλεψη της κατασκευή έως την εκπαίδευση και την επιχειρησιακή ένταξη, η Πολεμική Αεροπορία καλείται να διαχειριστεί ένα από τα πιο σύνθετα προγράμματα της ιστορίας της.
Το στοίχημα δεν μετριέται μόνο σε αριθμούς αεροσκαφών. Μετριέται στη δυνατότητα της Ελλάδας να διατηρεί στρατηγική ισορροπία, να εξασφαλίζει τεχνολογική υπεροχή και να διατηρεί την αποτροπή σε ένα γεωπολιτικά κρίσιμο σημείο του πλανήτη.