Η Πορτογαλία βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σημείο, καθώς καλείται να διαλέξει τον διάδοχο των γηρασμένων F-16 της Πολεμικής της Αεροπορίας: θα παραμείνει στην αρχική επιλογή των αμερικανικών stealth μαχητικών πέμπτης γενιάς F-35 ή θα κάνει «στροφή» προς την Ευρώπη, με τα γαλλικά Rafale και τα σουηδικά Gripen;
Η Πορτογαλία αξιολογεί τις επιλογές της και η τελική απόφαση θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει τις στρατιωτικές της δυνατότητες και να επηρεάσει την επιχειρησιακή δυναμική του ΝΑΤΟ στην περιοχή του Ατλαντικού.
Η Πολεμική Αεροπορία της Πορτογαλίας βασίζεται επί του παρόντος σε έναν στόλο περίπου 25 F-16A/B Fighting Falcons, τα οποία αποκτήθηκαν τη δεκαετία του 1990 από τις ΗΠΑ και τη Δανία. Αυτά τα αεροσκάφη, αν και αναβαθμίστηκαν με την πάροδο των ετών με βελτιωμένα αεροηλεκτρονικά και οπλικά συστήματα, πλησιάζουν στο τέλος της επιχειρησιακής τους ζωής.
Η Dassault «σπρώχνει» στην ευρωπαϊκή αγορά τα Rafale
Το «μήνυμα» που έστειλε προ ημερών ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, «Το Rafale σας καλεί», είχε περισσότερους από έναν αποδέκτες και ένας από αυτούς φαίνεται να είναι και η Πορτογαλία.
Στις 25 Ιουνίου 2025, ο Έρικ Τραπιέ, Διευθύνων Σύμβουλος της γαλλικής Dassault Aviation, ανακοίνωσε κατά τη διάρκεια ακρόασης στη Γαλλική Γερουσία ότι η εταιρεία του επιδιώκει ενεργά μια συμφωνία για την πώληση του μαχητικού αεροσκάφους πολλαπλών ρόλων Rafale στην Πορτογαλία.
Ο Τραπιέ τόνισε τη στρατηγική σημασία της Πορτογαλίας ως πιθανού πελάτη, σημειώνοντας ότι η συμμετοχή της χώρας τόσο στο ΝΑΤΟ όσο και στην ΕΕ την καθιστά λογική επιλογή για το Rafale, το οποίο βρίσκεται ήδη σε υπηρεσία με πολλά συμμαχικά έθνη.
Η πιθανή πώληση αεροσκαφών Rafale στην Πορτογαλία είναι κάτι περισσότερο από μια εμπορική συναλλαγή. Αντικατοπτρίζει μια ευρύτερη μετατόπιση στις ευρωπαϊκές προτεραιότητες και ταυτόχρονη «απεξάρτηση» από τους αμερικανικούς εξοπλισμούς.
Οι αμυντικές σχέσεις Γαλλίας και Πορτογαλίας είναι περιορισμένες. Η Πορτογαλία έχει μείνει «έξω» από το πρόγραμμα ανάπτυξης του ευρωπαϊκού μαχητικού Eurofighter, αλλά και του νέας γενιάς μαχητικού FCAS. Ωστόσο, έχουν συνεργαστεί σε αποστολές του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων κοινών ασκήσεων και ειρηνευτικών επιχειρήσεων.
Η Πορτογαλία «ξανασκέφτεται» τα F-35 λόγω Τραμπ και η επιλογή των Gripen
Στις 6 Απριλίου 2025, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Saab, Μίκαελ Γιόχανσον, επιβεβαίωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξής του, ότι βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις με την Πορτογαλία και τον Καναδά, σχετικά με την πιθανή απόκτηση του JAS 39 Gripen.
Και οι δύο χώρες είχαν αποφασίσει να αποκτήσουν τα αμερικανικά stealth μαχητικά αεροσκάφη πέμπτης γενιάς F-35. Ωστόσο, και οι δύο άρχισαν να επανεξετάζουν τις επιλογές τους μετά την εκλογή του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και λόγω της «απρόβλεπτης» εξωτερικής πολιτικής του.
Τον Μάρτιο του 2025, ο υπουργός Άμυνας της Πορτογαλίας Νούνο Μέλο ανακοίνωσε την πιθανή ακύρωση της απόκτησης 27 έως 28 αμερικανικής κατασκευής αεροσκαφών F-35A.
Ο Πορτογάλος ΥΠΑΜ ανέφερε ότι οι ΗΠΑ μπορεί να επιβάλουν πιθανούς περιορισμούς στη χρήση, τη συντήρηση και την προμήθεια εξαρτημάτων αμερικανικής προέλευσης, κάτι που θα βάλει σε κίνδυνο τη λειτουργική αυτονομία του στόλου.
Φωτογραφία αρχείου