*Του Κώστα Σαρικά
Παρά το γεγονός ότι κοινό συμπέρασμα που προκύπτει, όχι μόνο από τον πόλεμο στην Ουκρανία αλλά και από όλες τις συγκρούσεις τα τελευταία χρόνια, είναι ότι πλέον ο ρόλος των οπλισμένων drones είναι κομβικός στο σύγχρονο περιβάλλον επιχειρήσεων, οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις εξακολουθούν να μην διαθέτουν στο οπλοστάσιο τους τέτοια συστήματα παρά μόνο σε στάδιο δοκιμών.
Είτε πρόκειται για μεγαλύτερα UAV, όπως τα γνωστά τουρκικά Bayraktar, είτε για μικρότερα τα οποία φτάνουν να είναι ακόμα και τετρακόπτερα που πωλούνται στο εμπόριο, τα οποία έχουν τροποποιηθεί και μεταφέρουν από εκρηκτικά και χειροβομβίδες έως μικρές ρουκέτες και άλλα όπλα ακριβείας.
Η χθεσινή μαζική επίθεση των Ουκρανών βαθιά μέσα στο έδαφος της Ρωσίας με drones, τα οποία μεταφέρθηκαν μέσα σε κοντέινερ και είχαν ως στόχο αεροπορικές και ναυτικές βάσεις, είναι η ισχυρότερη ίσως απόδειξη των δυνατοτήτων που έχουν τα οπλισμένα μη επανδρωμένα συστήματα. Δεκάδες αεροσκάφη καταστράφηκαν, μεταξύ των οποίων και μεγάλος αριθμός των στρατηγικών βομβαρδιστικών της ρωσικής Πολεμικής Αεροπορίας.
Με ελάχιστο οικονομικό κόστος και χωρίς την παραμικρή ανθρώπινη απώλεια, οι Ουκρανοί κατάφεραν να προκαλέσουν το μεγαλύτερο ίσως έως τώρα πλήγμα στις ρωσικές δυνάμεις, αλλάζοντας τα δεδομένα των επιχειρήσεων. Η δυνατότητα μεταφοράς βαθιά στο εχθρικό έδαφος οπλικών συστημάτων εξαιρετικά περιορισμένων διαστάσεων, τα οποία όμως με μαζική χρήση μπορούν να προκαλέσουν τεράστιες καταστροφές, πόσο μάλλον σε βάσεις οι οποίες λόγω της απόστασης δεν θεωρούνταν άμεσος στόχος, δείχνει ότι ο πόλεμος αλλάζει χαρακτήρα.
Πανάκριβα οπλικά συστήματα, όπως μαχητικά αεροσκάφη, μπορούν να καταστραφούν από μικρά drones αμελητέου κόστους. Παράλληλα, και η ψυχολογική επίδραση τέτοιου είδους χτυπημάτων δεν μπορεί να παραγνωριστεί. Ο φόβος ότι ο εχθρός μπορεί να φτάσει παντού χωρίς φυσική παρουσία και να καταστρέψει οπλικά συστήματα, αλλά και υποδομές κρίσιμης σημασίας, πολλαπλασιάζεται. Τα ουκρανικά drones, εκτός από στρατιωτικές βάσεις θα μπορούσαν να «σημαδέψουν» ακόμα και πολιτικούς στόχους, με ότι αυτό συνεπάγεται στο ηθικό του εχθρού.
Η αλματώδης ανάπτυξη μη επανδρωμένων οπλικών συστημάτων από την Τουρκία αποτελεί πραγματικότητα. Εδώ και αρκετές δεκαετίες όπως φαίνεται οι γείτονες εργάστηκαν συστηματικά κυρίως στον τομέα της έρευνας για να φτάσουν τα τελευταία χρόνια σε μαζική εγχώρια παραγωγή δεκάδων τέτοιων συστημάτων, από μικρά drones τα οποία κάθονται στην παλάμη ενός στρατιώτη έως UCAV όπως τα Bayraktar και τα Akinci.
Παράλληλα, σχεδιάζουν ακόμα και UCAV με κινητήρες jet το οποίο θα έχει τη δυνατότητα να αναπτύσσει μεγάλες ταχύτητες και να καλύπτει σημαντικές αποστάσεις σε πολύ γρήγορο χρόνο. Ήδη οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις έχουν χρησιμοποιήσει οπλισμένα drones σε αρκετές περιπτώσεις, είτε πρόκειται για τη Συρία ή τη Λιβύη είτε και στο εσωτερικό της χώρας απέναντι σε Κούρδους αντάρτες. Ενώ καίριο ρόλο διαδραμάτισαν τα τουρκικά UCAV στον πόλεμο Αζερμπαϊτζάν – Αρμενίας, προκαλώντας μεγάλες απώλειες.
Οι γείτονες διαθέτουν πλέον στη «φαρέτρα» τους μεγάλο αριθμό ετοιμοπόλεμων οπλισμένων drones κάθε είδους και μια εγχώρια βιομηχανία που κατασκευάζει μαζικά μη επανδρωμένα συστήματα, τα οποία ήδη εξάγονται, με κίνδυνο πλέον μάλιστα να χρηματοδοτούνται και από ευρωπαικά κονδύλια μέσω του κανονισμού «Safe» για το «RearmEurope».
Aντίθετα, οι Ένοπλες Δυνάμεις της Ελλάδας διαθέτουν μόνο έναν πολύ περιορισμένο αριθμό UAV και μόνο για επιτήρηση, ενώ προς το παρόν παρά το έντονο ενδιαφέρον δεν υπάρχει σε εξέλιξη κάποιο πρόγραμμα για την απόκτηση από ξένες εταιρείες ή την κατασκευή από εγχώριες αμυντικές βιομηχανίες οπλισμένων drones.
Σε εξέλιξη βρίσκονται μόνο δοκιμές, με το ΕΛΚΑΚ να έχει αναλάβει δράση, ενώ και μια σειρά από εγχώριες εταιρείες, όπως φάνηκε στην πρόσφατη «DEFEA», έχουν αναπτύξει δεκάδες συστήματα σε πειραματικό στάδιο. Κατά συνέπεια, η ανάγκη να καλυφθεί το χαμένο έδαφος και να ληφθούν γρήγορες αποφάσεις είναι κάτι παραπάνω από άμεση.