*Του Κώστα Σαρικά
Η λήξη της προθεσμίας στις 2 Ιουνίου για την υποβολή προτάσεων στο ΕΛΚΑΚ που αφορούν Μη Επανδρωμένα Σκάφη Επιφανείας (USV) ανέδειξε έναν άκρως ενθαρρυντικό αριθμό.
Συνολικά, οι ελληνικές εταιρείες υπέβαλαν 32 προτάσεις μέσα σε περίπου τρεις μήνες από την ημέρα προκήρυξης. Ένας αριθμός που ξεπέρασε κάθε προσδοκία, αναδεικνύοντας το τεράστιο δυναμικό της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας στον τομέα των νέων τεχνολογιών.
Τα USV δεν χαρακτηρίζονται ως μελλοντική υπόθεση. Αποτελούν το παρόν και όπως φαίνεται η εγχώρια αμυντική βιομηχανία έχει αφυπνιστεί. Από τη συμμετοχή του πειραματικού USV στη διακλαδική άσκηση «ORION 24» μέχρι το φιλόδοξο πρόγραμμα του ΕΛΚΑΚ, τα θαλάσσια μη επανδρωμένα σκάφη αποτελούν τον επόμενο «πολλαπλασιαστή ισχύος» για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις και ειδικά για το Πολεμικό Ναυτικό.
Iδανικό πεδίο το Αιγαίο για επιχειρήσεις USV
Το γεωγραφικό ανάγλυφο του Αρχιπελάγους, με εκατοντάδες νησιά και βραχονησίδες σε μικρή απόσταση από τα τουρκικά παράλια, δημιουργεί ένα ιδανικό πεδίο για την αξιοποίηση των USV. Οι μικρές αποστάσεις, οι αυξημένες ανάγκες επιτήρησης και περιορισμένες δυνατότητες επάνδρωσης αποτελούν στοιχεία που κάνουν επιβεβλημένη την άμεση εμπλοκή των μη επανδρωμένων μέσων στον επιχειρησιακό σχεδιασμό.
Σε αυτό το περιβάλλον, οι δύο νέοι τύποι USV που προκήρυξε το ΕΛΚΑΚ αποτελούν αποτέλεσμα της συνεργασίας με τα Επιτελεία, όπως προκύπτει από τις ανάγκες στο Αρχιπέλαγος. Με μήκος 30 και 50 πόδια, τα σκάφη σύμφωνα με τις απαιτήσεις θα μπορούν να αναπτύσσουν ταχύτητες 40 και 50 κόμβων αντίστοιχα και να διαθέτουν επιχειρησιακή εμβέλεια 200 και 400 ναυτικών μιλίων.
Τα σκάφη αυτά θα μπορούν να επιχειρούν από νησιά του Κεντρικού και Ανατολικού Αιγαίου, χωρίς την ανάγκη αποστολής επανδρωμένων μονάδων ή εναέριων μέσων.
Εγχώρια τεχνογνωσία και καινοτομία
Ήδη οι πρώτες προσπάθειες έχουν πραγματοποιηθεί από ελληνικά χέρια με άκρως ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Ωστόσο, υπάρχει ακόμα δρόμος μέχρι ένα πειραματικό θαλάσσιο drone να περάσει σε μαζική παραγωγή και χρήση.
Το διασκευασμένο VTR από τη Διοίκηση Ειδικού Πολέμου και το νεοσύστατο Κέντρο Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας (ΚΕΤΑΚ) του ΓΕΕΘΑ βρίσκεται ήδη σε διαδικασία δοκιμών και προσαρμογών καθώς στο δύσκολο περιβάλλον του Αιγαίου.
Το σκάφος μήκους 6,3 μέτρων, τύπου RIB, εξοπλίστηκε με θερμική κάμερα, FLIR, ραντάρ και τριπλό σύστημα επικοινωνιών, ενώ μπορεί να πλοηγηθεί αυτόματα μέσω waypoints, αλλά και να επιστρέψει στον χειριστή του σε περίπτωση απώλειας σήματος.
Κατασκευάστηκε με υλικά χαμηλού κόστους που κυκλοφορούν στο εμπόριο, ενώ έχει τη δυνατότητα μεταφοράς εκρηκτικής ύλης, ώστε να μπορεί να μετατραπεί σε drone-καμικάζι, προκαλώντας πλήγματα ακόμα και σε Μονάδες Επιφανείας μεγάλου εκτοπίσματος. Με μαζική χρήση, σε σμήνη και συντονισμένες επιθέσεις κορεσμού τα USV είναι εξαιρετικά δύσκολο να αντιμετωπιστούν ακόμη και από σύγχρονα πλοία με εξελιγμένα συστήματα εγγύς προστασίας.
Τα «πυρπολικά» του 21ου αιώνα
Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει στο USV «INTERCEPTIGON N» της ελληνικής εταιρείας Delian, το οποίο έκλεψε τις εντυπώσεις στη αμυντική έκθεση «DEFEA 2025». Με stealth χαρακτηριστικά, ταχύτητα 45 κόμβων, εμβέλεια 30 χιλιομέτρων και δυνατότητα μεταφοράς 70 κιλών εκρηκτικών, χαρακτηρίζεται ως εν δυνάμει «πυρπολητής».
Το σκάφος, σύμφωνα με τον κατασκευαστή, έχει δυνατότητα παραμονής στον βυθό, όπου παραμένει «αόρατο» μέχρι την ενεργοποίησή του, και μπορεί να κινηθεί είτε αυτόνομα είτε ως μέλος σμήνους.
Ένα «drone σφήνα» σχεδιασμένο για ταχύτητα, αιφνιδιασμό και ακρίβεια πλήγματος – ιδανικό για ασύμμετρες επιχειρήσεις σε περιοχές με δύσκολη ναυσιπλοΐα, όπως το Αιγαίο.
Από την επιτήρηση έως την κρούση
Στόχος είναι τα «made in Greece» USV να μην περιοριστούν σε αποστολές επιτήρησης. Ανάλογα με τον τύπο και τη διαμόρφωση να μπορούν να εκτελέσουν:
- Επιτήρηση θαλάσσιων ζωνών, ποταμών και παράκτιων περιοχών
- Αναγνώριση στόχων υπό οποιεσδήποτε συνθήκες (ISR)
- Έρευνα και διάσωση (SAR)
- Προστασία λιμένων και ναυτικών εγκαταστάσεων
- Επιθέσεις κατά πλοίων και υποβρυχίων (σε συνεργασία με αισθητήρες ή UAV)
Τα μεγαλύτερα, μάλιστα, μη επανδρωμένα θα μπορούν να φέρουν τηλεχειριζόμενο πύργο οπλισμού, με σύστημα αναχορηγίας και αναγνώρισης στόχων, ενώ υπάρχει πρόβλεψη ακόμα και για τοποθέτηση κατευθυνόμενων βλημάτων τύπου SPIKE NLOS.
Ένα νέο δόγμα για τις ελληνικές δυνάμεις
Η συμμετοχή του πρώτου ελληνικού USV σε άσκηση Ειδικών Επιχειρήσεων δεν είναι μια απλή δοκιμή. Είναι, όπως σχεδιάζει το ΓΕΕΘΑ, το πρώτο βήμα ενός νέου δόγματος. Με στόχο, σε πρώτη φάση, η Διοίκηση Ειδικού Πολέμου να αποκτήσει μη επανδρωμένα θαλάσσια drones για όλες τις αμφίβιες μονάδες του Ανατολικού Αιγαίου, με επόμενο βήμα τη δημιουργία οπλισμένων USV – καμικάζι.
Όσα, άλλωστε, συμβαίνουν στην Ουκρανία, στη Μέση Ανατολή και στην Ερυθρά Θάλασσα, αποδεικνύουν την καταστροφική δυναμική των θαλάσσιων drones. Πόσο μάλλον στο «κλειστό» Αιγαίο, με τις μικρές αποστάσεις και τα νησιά-ορμητήρια, όπου η η Ελλάδα έχει στρατηγικό πλεονέκτημα.