«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ΗΠΑ επί Τραμπ αποφάσισαν να εμπλακούν στην επίλυση του παλαιστινιακού με έναν τρόπο πιο επιθετικό από ό,τι άλλες αμερικανικές κυβερνήσεις στο παρελθόν. Δεν θα μπορούσαμε να φτάνουμε στο σχέδιο εκεχειρίας χωρίς την ενεργή ανάπτυξη των ΗΠΑ. Η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο είναι πιο σύνθετη. Θα ήταν άδικο να ισχυριστεί κανείς πως ό,τι συμβαίνει στην Ανατολική Μεσόγειο, συμβαίνει κατ’ υποταγή των ΗΠΑ», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε συζήτηση με τον εκδότη της εφημερίδας «Το Βήμα», Γιάννη Πρετεντέρη, στο πλαίσιο του συνεδρίου «Athens Policy Dialogues», που διοργανώνουν το Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων, το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών και η εφημερίδα «Το Βήμα».
Ο πρωθυπουργός για το παλαιστινιακό είπε ότι φαίνεται πως αυτή τη στιγμή υπάρχει ένας οδικός χάρτης, ο οποίος μπορεί να μας οδηγήσει σε κάτι που θα μοιάζει με μόνιμη λύση και όχι εκεχειρία. Απαραίτητο για να συμβεί αυτό είπε είναι να διαβεί το Ισραήλ τον Ρουβίκωνα της ανάγκης αναγνώρισης ενός παλαιστινιακού κράτους. «Δεν είμαστε στο σημείο που ήμασταν. Έχει έλθει σχετική σταθερότητα. Έχει αποκατασταθεί η ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα. Μην το παραγνωρίζουμε», προσέθεσε.
Αναφερόμενος στις σχέσεις της Ελλάδας με το Ισραήλ, είπε ότι κρατήσαμε το απολύτως σωστό μέτρο. «Είναι διαχρονική η στρατηγική μας σχέση», σημείωσε, υπενθυμίζοντας ότι επί Κωνσταντίνου Μητσοτάκη αναγνωρίστηκε το κράτος του Ισραήλ.
«Εμείς, από την πρώτη στιγμή της εφιαλτικής τρομοκρατικής επίθεσης, υπερασπιστήκαμε το δικαίωμα του Ισραήλ στην άμυνα και είμαστε επικριτικοί και κατ’ ιδίαν επισημαίνοντας ότι η χρήση βίας στη Γάζα είχε ξεπεράσει τα όρια. Συμμετείχαμε σε ανθρωπιστικές δράσεις στη Γάζα και μείναμε προσηλωμένοι σε αυτή τη γραμμή, λέγοντας ότι για να γίνει η αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους θα γίνει σε επόμενο στάδιο από εμάς και θα πρέπει να πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις», ανέφερε.
Ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι η Ελλάδα επί πρωθυπουργίας του έχει αναπτύξει σχέσεις με όλες τις αραβικές χώρες. Ειδικότερα, αναφέρθηκε στη συμφωνία με την Αίγυπτο, ενώ είπε ότι έχει προσωπικά πολύ καλές σχέσεις με τους ηγέτες της Σαουδικής Αραβίας, του Κατάρ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
«Να τονίσω τη σημασία αυτών των σχέσεων στο πλαίσιο εξωτερικής πολιτικής που κοιτάει πάνω και πέρα από τα ελληνοτουρκικά», προσέθεσε.
Oι σχέσεις με την Τουρκία
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η Ελλάδα έχει ακολουθήσει στρατηγική με πρώτο στόχο την εμπέδωση της περιφερειακής σταθερότητας, το χαμήλωμα της έντασης με την Τουρκία.
«Στη συνέχεια, η συστηματική εδραίωση των θέσεών μας με πρωτοβουλίες που αποτελούσαν εκκρεμότητες πολλών ετών, όπως ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός, τα θαλάσσια πάρκα, η αξιοποίηση της ΑΟΖ νότια της Κρήτης για εξορύξεις, η οριοθέτηση με την Αίγυπτο. Αυτό μας επιτρέπει να μπορούμε να κεφαλαιοποιήσουμε αυτή την πιο ισχυρή διπλωματική θέση για πρωτοβουλίες με ευρύτερο αντίκτυπο. Η Ελλάδα θα ήταν ανοικτή σε μια ευρύτερη διάσκεψη των χωρών της ανατολικής Μεσογείου. Ζητήματα οριοθετήσεων δεν μπορεί να πιστεύουν ότι μπορεί να λυθούν μέσα από ένα τέτοιο πολυμερές σχήμα, αλλά ζητήματα, όπως το μεταναστευτικό ή οι ενεργειακές διασυνδέσεις. Αυτά θα ήταν θετικό για όλες τις χώρες», συνέχισε, διευκρινίζοντας ότι μιλάει σε πρώτη φάση για πενταμερή διάσκεψη.
«Είναι σαφές ότι η συμμετοχή της Κύπρου είναι αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση και ο σεβασμός στο διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας θα έπρεπε να είναι μη διαπραγματεύσιμη προϋπόθεση. Στη Λιβύη υπάρχει δίαυλος επικοινωνίας και με τις δύο πλευρές. Φτάσαμε πολύ κοντά να οριοθετήσουμε θαλάσσιες ζώνες επί Καντάφι. Ήταν χαμένη ευκαιρία. Αν είχε συμβεί, δεν θα υπήρχε τουρκολιβυκό μνημόνιο. Σήμερα βρίσκεται στην Αθήνα ο πρόεδρος της Λιβύης, ο κ. Σάλεχ, και ως προς τα ζητήματα που αφορούν στις διμερείς σχέσεις, όπως το μεταναστευτικό, είμαστε σε καλύτερη κατάσταση», ανέφερε.
Ερωτηθείς για τα ελληνοτουρκικά και αν περιμένουμε κάποια εξέλιξη, ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε: «Πριν από τη Διακήρυξη των Αθηνών είχαμε τρία χρόνια έντασης, η οποία κάποια στιγμή είχε πολύ ανησυχητικά χαρακτηριστικά. Οδήγησε και τις δύο χώρες στην ανάγκη να αποκαταστήσουν λειτουργική σχέση. Να διαφωνούμε πολιτισμένα. Έχει αποδώσει».
Και, μεταξύ άλλων, προσέθεσε: «Όπου χρειάστηκε, η Ελλάδα όρθωσε τη δική της πολιτική, θέτοντας όρια και πλαίσιο. Το κάναμε στα ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης της άμυνας. Η Τουρκία δεν μπορεί να μπει στο SAFE. Προτεραιότητα, η διαρκής ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων. Η χώρα μας πετυχαίνει πλεονάσματα, επιστρέφει σχεδόν 2 δισ. στους πολίτες χωρίς να μειώνει τις αμυντικές δαπάνες. Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους και σε αυτό το πλαίσιο αναπτύσσουμε αυτόν τον διάλογο».
Ο κ. Μητσοτάκης εκτίμησε ότι μπορεί να γίνει το Ανώτατο Συμβούλιο Ελλάδας-Τουρκίας το πρώτο τρίμηνο του 2026 και είπε ότι το να μπορούμε να μιλάμε με τους γείτονες σε πολλά επίπεδα είναι θετικό.
«Το να μπορούμε να συνομιλούμε σε τακτά χρονικά διαστήματα με την Τουρκία σε πολλά διαφορετικά επίπεδα, θεωρώ επί της αρχής ότι είναι θετικό, όσο είμαστε τελείως ξεκάθαροι στη θέση μας, όσο έχουμε και ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας οι οποίοι πάντα είναι χρήσιμοι, γιατί και στην περίπτωση που μπορεί να συμβεί κάποιο απρόοπτο, πρέπει κάποιοι άνθρωποι να μπορούν να σηκώσουν ένα τηλέφωνο, να επικοινωνούν και να εκτονώνουν την όποια κρίση μπορεί να πάει να εξελιχθεί», υπογράμμισε ο πρωθυπουργός.