Να εμφανίσουν το μοναδικής αρχιτεκτονικής αξίας και τεχνικής μονότοξο γεφύρι της Πλάκας που κατέρρευσε ως έργο που είχε χτιστεί, κατά τη διάρκεια της – όπως γράφουν- «οθωμανικής περιόδου», από τον Οθωμανό Σουλτάνο Αμπτντουλαζίζ (Abdülaziz) το 1866, επιχειρούν οι τουρκικές εφημερίδες (Aksam, Zaman, Sabah, Haberturk, Yeni Akit, Hurriyet, Bugun, Yeni Asya, Yurt Gundemi, Milliet κ.α.)- κόντρα στα ιστορικά στοιχεία!
Ωστόσο το ονομαστό Γεφύρι της Πλάκας, το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι των Βαλκανίων με επιβλητικό τόξο ανοίγματος 40 μέτρων,μέγιστο ύψος 21 μέτρα και το πλάτος στην κορυφή 3,20 μέτρα, που γεφυρώνει τον Άραχθο ποταμό . έγινε από Έλληνες τεχνίτες των Τζουμέρκων και με χρήματα Ελλήνων!
Η αλήθεια : Με χρήμα, ιδρώτα και σχέδια ελληνικά!
Το έχτισε, σύμφωνα με ιστορικές πηγές, ο πρωτομάστορας Κωνσταντίνος Μπέκας ,το 1866.Το γεφύρι χτίστηκε και έπεσε δυο φορές, το 1860 και το 1863 (το 1863 μάλιστα έπεσε την ημέρα των εγκαινίων του μπροστά στα έκπληκτα μάτια των παρευρισκομένων).
Στη συνέχεια το 1866, κατασκευάστηκε το γεφύρι που υπήρχε – και θα ξαναφτιαχτεί!- μέχρι σήμερα. Τα έξοδα κατασκευής του (έφτασε τα 180.000 οθωμανικά γρόσια) ανέλαβαν ο Ιωάννης Λούλης από την Αετορράχη, ο Αναγνώστης Λύτρας και ο Ιωάννης Ρήγκας από Πράμαντα, ο Αναγνώστης Μάρος από τους Μελισσουργούς, η κοινότητα Πραμάντων και Μελισσουργών, ενώ η κοινότητα Αγνάντων προσέφερε την ξυλεία για τις σκαλωσιές του οικοδομήματος. Ακόμη γειτονικές κοινότητες διέθεσαν σημαντικά χρηματικά ποσά και προσωπική εργασία!Οι ντόπιοι τονίζουν με περηφάνια ότι η γέφυρα έγινε με το υστέρημα των κατοίκων της εποχής, Μελισσουργιωτών, των κατοίκων της Πράμαντας, της Άγναντας και άλλων χωριών της περιοχής.
Για το χτίσιμο του γεφυριού υπάρχει η παράδοση ότι στέριωσαν άνθρωπο στα θεμέλιά του. Άλλοι ισχυρίζονταν ότι έβαλαν έναν Τούρκο κι άλλοι μια επιληπτική κοπέλα από το χωριό Μονολίθι.
Υπέστη σοβαρή ζημιά από απόπειρα καταστροφής της από τμήματα των Γερμανικών κατοχικών δυνάμεων το 1944, αλλά και το 2007. Τελευταία οι κάτοικοι - μόνιμοι και απόδημοι- έδιναν την μάχη τους για να μην κατασκευασθεί φράγμα στην περιοχή και έχει αρνητικές επιπτώσεις στο γεφύρι.
Μεγάλη στρατιωτική ιστορία
Η ιστορία του γεφυριού μεγάλη – όπως και η γεωστρατηγική και οικονομική του σημασία, κατά περιόδους.Κάποτε ήταν το φυσικό σύνορο της ελεύθερης με την Τουρκοκρατούμενη Ελλάδα.Όπως αναφέρει ο Αρης Ραβανός στο Βήμα, η γέφυρα αυτή για περίπου 15 χρόνια από την κατασκευή της, έως το 1881, οπότε και απελευθερώθηκε η Άρτα από τους Τούρκους και τα περισσότερα χωριά της περιοχής, απέκτησαν την λευτεριά τους, ύστερα από την προσάρτησή τους στο ελληνικό κράτος, με τη συνθήκη του Βερολίνου, λειτούργησε ευεργετικά για τους Τζουμερκιώτες.
Επί πολύ καιρό όμως οι Τούρκοι είχαν δημιουργήσει πολλά προβλήματα, καθώς τα σύνορα της Ελλάδας ορίστηκαν στον ποταμό Άραχθο και άρα η χρησιμοποίηση της γέφυρας κατέστη προβληματική και σχεδόν αδύνατη. Οι Τούρκοι έκλεισαν ερμητικά τα σύνορα και η μέσω της γέφυρας διακίνηση ανθρώπων, ζώων και η μεταφορά τροφίμων και υλικών ουσιαστικά σταμάτησε. Οι κάτοικοι για λίγα χρόνια χάρηκαν το όμορφο γεφύρι τους.Από το 1881 έως το 1912 στο σημείο της γέφυρας της Πλάκας λειτουργούσε τελωνειακός σταθμός, ενώ στεγαζόταν και μόνιμη στρατιωτική φρουρά στο Στρατώνα της. Μετά την απελευθέρωση και της υπόλοιπης Ηπείρου (1912-1913) αποδόθηκε ολοκληρωτικά στους κατοίκους.
Η κατασκευή του γεφυριού, διευκόλυνε σε μεγάλο βαθμό, τις μετακινήσεις των κατοίκων των χωριών της περιοχής που είναι κτισμένα στις πλαγιές των Τζουμέρκων και των μεγάλων κοπαδιών των νομάδων της περιοχής που ήταν αναγκασμένοι να περάσουν τον ορμητικό Άραχθο.
Σε κοντινή απόσταση από το γεφύρι βρίσκεται το παλιό Χάνι που υπεγράφη το «Σύμφωνο Πλάκας-Μυρόφυλλου», μεταξύ των αντιστασιακών οργανώσεων Ε.Δ.Ε.Σ. και Ε.Λ.Α.Σ. (η περιοχή υπήρξε σύνορο ΕΛΑΣ – ΕΔΕΣ από το 1943 έως το 1944), για παύση των μεταξύ τους εχθροπραξιών, κατά την διάρκεια της κατοχικής περιόδου στις αρχές του 1944. Παρών ήταν και ο Αγγλος σύνδεσμος.Εκεί συναντήθηκε ο Βελουχιώτης με τον Ζέρβα για να ενωθούν οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ εναντίον του Γερμανού κατακτητή.
Οπως προαναφέραμε το πρώτο σημαντικό πλήγμα, πριν το χθεσινό από τον καιρό και τα στοιχεία της φύσης, η Γέφυρα της Πλάκας το δέχθηκε από τους Γερμανούς, όταν κατά τη διάρκεια των εκκαθαριστικών τους επιχειρήσεων στο χώρο των Τζουμέρκων (Οκτώβριος 1943) , για να εκδικηθούν την περιοχή και ν’ αφήσουν περισσότερα ερείπια και συμφορές πίσω τους, προσπάθησαν , φεύγοντας προς τα Ιωάννινα, να ανατινάξουν το γεφύρι.
Λίγο χαμηλότερα της καμάρας (προς το συνοικισμό της Πλάκας) άνοιξαν βαθιά τρύπα και τοποθέτησαν δυναμίτες. Ευτυχώς η Γέφυρα δεν έπαθε σημαντική ζημιά. Τινάχτηκε ένα κομμάτι του κτίσματος, άνοιξε κάποιο χάσμα, αλλά η γέφυρα και κατά κύριο λόγο η καμάρα άντεξαν στην πίεση και τον κραδασμό, γράφει ο κ. Ραβανός. Το Κράτος μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας επισκεύασε κανονικά το ρήγμα της γέφυρας.