Του Κώστα Αλατζά
Η αποτροπή δημιουργίας τετελεσμένων από το Μνημόνιο συνεργασίας Τουρκίας- Λιβύης και η οικοδόμηση πολιτικών συμμαχιών με σκοπό τη διπλωματική απομόνωση της Άγκυρας, εντός και εκτός Ευρώπης, προκειμένου η Ελλάδα να είναι έτοιμη να προσέλθει με τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις σε έναν νέο διάλογο με τη Τουρκία, με φόντο τις ενεργειακές εξελίξεις στην νοτιανατολική Μεσόγειο, αποτελούν το διττό στόχο της κυβέρνησης και του ιδίου του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη.
Ο πρωθυπουργός μετά τη Σύνοδο των Ευρωπαίων ηγετών και την απερίφραστη καταδίκη των τουρκικών ενεργειών με την αναφορά στο κείμενο των συμπερασμάτων ότι το Μνημόνιο «δεν παράγει έννομα αποτελέσματα», επανέλαβε τη πάγια ελληνική θέση ότι «η Ελλάδα θα κάνει ό,τι πρέπει και χρειάζεται για την υπεράσπιση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων». Ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε ωστόσο ότι η Ελλάδα είναι πάντοτε υπέρ του διαλόγου και των διαύλων επικοινωνίας που συμβάλουν στην πρόοδο των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Την ίδια ώρα, διπλωματικές πηγές στην Αθήνα εκτιμούν θετικά το ενδεχόμενο έναρξης ενός νέου γύρου διερευνητικών επαφών με την Άγκυρα για τη διαμόρφωση ενός πλαισίου συνεννόησης που δυνητικά θα οδηγήσει στην επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών. Όπως επισημαίνουν, η Τουρκία είναι εκείνη που αρνείται επί της ουσίας τον διάλογο, χρησιμοποιεί τη στρατιωτική ισχύ της και προβαίνει σε μονομερείς ενέργειες για να προβάλει τις αξιώσεις της. Η Αθήνα δεν έχει καμία αντίρρηση για διάλογο, όχι όμως υπό το κράτος πίεσης, αναφέρουν χαρακτηριστικά.
Η ελληνική πλευρά θεωρεί ότι η Τουρκία με τις ενέργειες της ουσιαστικά αποδυναμώνεται διπλωματικά, άποψη που εξέφρασε από τις Βρυξέλλες και ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Όπως είπε ο κ. Μητσοτάκης, « η Τουρκία είναι απελπιστικά απομονωμένη διπλωματικά μετά την κίνησή της να υπογράψει αυτό το άκυρο μνημόνιο.» Η Αθήνα εκτιμά ότι η υπογραφή του Μνημονίου της Άγκυρας με την κυβέρνηση της Τρίπολης, σε μια χρονική στιγμή έντονης ρευστότητας στο εσωτερικό της χώρας, προσλαμβάνεται από τη Διεθνή Κοινότητα ως υπονομευτικός παράγοντας στην ευρύτερη περιοχή. Η ελληνική κυβέρνηση εμφανίζεται πλήρως ικανοποιημένη από τη στάση των εταίρων στην ΕΕ απέναντι στη συμφωνία της Τουρκίας με τη Λιβύη και ειδικά από τη στάση της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ολλανδίας οι ηγέτες των οποίων ταυτίστηκαν με τις ελληνικές θέσεις. Την ίδια στάση προσδοκά η Ελλάδα και από τις ΗΠΑ και για αυτό θεωρείται καθοριστικής σημασίας η συνάντηση που θα έχει στο Λευκό Οίκο, στις 7 Ιανουαρίου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον Ντόναλντ Τραμπ. Η Ελλάδα, όπως δήλωσε ο πρωθυπουργός από τις Βρυξέλλες επιθυμεί την εμβάθυνση της ελληνοαμερικανικής συνεργασίας στην άμυνα και τους στρατιωτικούς εξοπλισμούς αλλά και στην οικονομία με επενδύσεις αμερικανικών κεφαλαίων.
Οι προσπάθειες για ακύρωση τους Μνημονίου και διεύρυνσης των πολιτικών συμμαχιών έναντι της τουρκικής προκλητικότητας θα συνεχιστούν με εντατικούς ρυθμούς το επόμενο διάστημα. Ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας συναντάται την ερχόμενη Δευτέρα, 16 Δεκεμβρίου, στη Γενεύη με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτιέρες στον οποίο θα παραθέσει μια σειρά από βάσιμους πολιτικούς και νομικούς λόγους που καθιστούν «άκυρο» το Μνημόνιο Άγκυρας – Τρίπολης.
Για την ελληνική πλευρά το ζητούμενο είναι να μην αναρτηθεί το Μνημόνιο στα Ηνωμένα Έθνη, ωστόσο κάτι τέτοιο θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο, όπως εκτιμούν διπλωματικές πηγές. Σε κάθε περίπτωση πάντως, οι πρόσφατες ελληνικές απαντητικές επιστολές στον ΟΗΕ και η ενημέρωση του υπουργού Εξωτερικών στον επικεφαλής του Οργανισμού καταγράφουν με σαφήνεια τις ελληνικές θέσεις. Η ελληνική πλευρά υποστηρίζει ότι το Μνημόνιο όχι μόνο παραβιάζει μόνο τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών αλλά δεν έχει ούτε την πολιτική νομιμοποίηση ούτε εξασφαλίζει τα συμφέροντα της Λιβύης, όπως δήλωσε ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης, Αγκίλα Σάλεχ Ίσα.
Ο υπουργός Εξωτερικών την ερχόμενη εβδομάδα θα έχει επίσης σειρά επαφών με τους ομολόγους του, της Σαουδικής Αραβία, του Ομάν και της Σαουδική Αραβίας με τους οποίους θα συζητήσουν τις εξελίξεις στη Λιβύη και την ευρύτερη περιοχή. Στη συνέχεια, ο κ. Δένδιας θα συναντηθεί στη Ρώμη με τον Ιταλό ομόλογο του σε μία προσπάθεια διαμόρφωσης κοινής γραμμής απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα.