*Του Κώστα Σαρικά
Η αποστρατικοποίηση του Αιγαίου ανατολικά του 25ου Μεσημβρινού φαίνεται ότι παραμένει σταθερός στόχος της Άγκυρας ανεξάρτητα από την προσπάθεια διατήρησης του θετικού κλίματος στις σχέσεις με την Αθήνα, όπως εκτιμάται τόσο από διπλωματικές όσο και από στρατιωτικές πηγές.
Η προκλητική τουρκική NAVTEX που εκδόθηκε την περασμένη Δευτέρα περιλαμβάνει συνολικά 23 ελληνικά νησιά από τη Θάσο και τον Άη Στράτη έως τη Ρόδο και το Καστελόριζο, τα οποία όχι απλά πρέπει να είναι αποστρατικοποιημένα αλλά ακόμα και εντός των χωρικών τους υδάτων, στα 6 μίλια δεν πρέπει να πραγματοποιούνται στρατιωτικές ασκήσεις.
Αφορμή για την τουρκική προκλητική ναυτική οδηγία, η οποία παραπέμπει στα προηγούμενα χρόνια υψηλής έντασης, ήταν η αεροναυτική άσκηση ρουτίνας «ΤΡΙΑΙΝΑ», η οποία πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στο Αιγαίο. Άσκηση μικρής κλίμακας του Πολεμικού Ναυτικού, η οποία πραγματοποιείται συχνά μέσα στο χρόνο με συμμετοχή Μονάδων του Στόλου – κυρίως Κανονιοφόρων – και μαχητικών της Πολεμικής Αεροπορίας. Τα πλοία ρυμουλκούν με συρματόσχοινο μήκους περίπου 300 μέτρων πλωτό στόχο, τον οποίο αναγνωρίζουν και πλήττουν τα μαχητικά. Στις περισσότερες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται από τα αεροσκάφη πραγματικά πυρά και συγκεκριμένα εκπαιδευτικά βομβίδια, τα οποία βυθίζουν τον στόχο. Η άσκηση πραγματοποιήθηκε κανονικά, όπως άλλωστε είχε αναφέρει το Onalert.gr, με ζεύγος μαχητικών F-4 Phantom να επιχειρούν και να βυθίζουν τον πλωτό στόχο που ρυμουλκούσε η Κανονιοφόρος «ΚΑΣΟΣ».
Παρά το γεγονός ότι η άσκηση «ΤΡΙΑΙΝΑ» είχε πραγματοποιηθεί και πάλι εντός του 2023, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως και άλλες αεροναυτικές ασκήσεις στο ανατολικό Αιγαίο, οι γείτονες δεν είχαν αντιδράσει. Όπως επίσης δεν είχαν προχωρήσει σε έκδοση NAVTEX / NOTAM με αναφορά σε αποστρατικοποιημένα ελληνικά νησιά.
Ταυτόχρονα με την έκδοση της συγκεκριμένης NAVTEX, στην οποία επικαλούνται Διεθνείς Συνθήκες όπως της Λωζάνης, του Λονδίνου και των Παρισίων, η αρμόδια για τις ναυτικές οδηγίες υπηρεσία του τουρκικού πολεμικού ναυτικού εξέδωσε μια ακόμη NAVTEX με την οποία προανήγγειλλε αεροναυτική άσκηση στο κεντρικό Αιγαίο σε μια μεγάλη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Σάμου και Τήνου. Οι γείτονες ζήτησαν από τις ελληνικές αρχές ως όφειλαν σχετική άδεια για την άσκηση, καθώς η επίμαχη περιοχή βρίσκεται εντός του FIR Αθηνών όμως δεν δέχτηκαν να καταθέσουν σχέδια πτήσης, όπως τους ζητήθηκε, αλλά και τα μαχητικά τους να προσεγγίσουν ελληνικά νησιά σε απόσταση μικρότερη των 10 μιλίων, όσο δηλαδή εκτείνεται ο Εθνικός Εναέριος Χώρος.
Το θέμα αποφυγής προκλητικών ενεργειών, οι οποίες έρχονται σε αντίθεση με το καλό κλίμα ,το οποίο καλλιεργείται τον τελευταίο χρόνο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, τέθηκε από τον ο υπουργό Εθνικής Άμυνας Νίκο Δένδια στον Τούρκο ομολογό του Γιασάρ Γκιουλέρ κατά την ολιγόλεπτη συνάντηση τους στο περιθώριο της Σύνοδο ΥΠΑΜ του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες. Ενώ, νωρίτερα είχε αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «είναι απολύτως απαραίτητο για τη διατήρηση του παρόντος κλίματος ύφεσης, η αποφυγή οποιωνδήποτε προκλήσεων, οποιωνδήποτε ενεργειών, μπορεί να δυναμιτίσουν την ατμόσφαιρα που υπάρχει αυτή τη στιγμή».
Η πρώτη αποτίμηση από την Αθήνα της διαφαινόμενης διάθεσης των γειτόνων να επαναφέρουν στο επίκεντρο με πιο έντονο τρόπο θέματα, τα οποία απέφευγαν τους τελευταίους, παραπέμπει στην εξασφάλιση από τις ΗΠΑ πώλησης και εκσυγχρονισμού μαχητικών F-16. Και όσο πλησιάζει η ώρα Ελλάδα και Τουρκία να συζητήσουν πέρα από την θετική ατζέντα και τα «αγκάθια» στις σχέσεις του επιθυμούν να διατηρήσουν «ζωντανές» όλες τις αξιώσεις τους με ξεκάθαρο στόχο να εκτρέψουν τη συζήτηση από το μοναδικό ζήτημα «τριβής», το οποίο σύμφωνα με την Αθήνα δεν είναι άλλο από τη διευθέτηση υφαλοκρηπίδας και θαλάσσιων ζωνών. Κατά συνέπεια, το Ελληνικό Επιτελείο αναμένει το επόμενο διάστημα ανάλογες κινήσεις αμφισβήτησης από την Τουρκία των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Με το ερώτημα πλέον να είναι εάν αυτές παραμείνουν επί χάρτου ή επεκταθούν και επί του πεδίου.