Του Απόλλωνα Λεονταρίτη
Οι ικανότητες Αεράμυνας Περιοχής, είναι ένα ζήτημα που παραμένει άλυτο για το ΠΝ, με δεδομένο οτι το περιβάλλον απειλών στην περιοχή αυξάνεται και δημιουργεί νέες προκλήσεις για την προστασία του Στόλου σε περίοδο επιχειρήσεων. Όπως προκύπτει μέσα από πληροφορίες η αύξηση της εναέριας απειλής που έχει να αντιμετωπίσει σε μια πιθανή σύρραξη το ΠΝ, αποτελεί ένα ειδικό θέμα βρίσκεται υπό εξέταση στο πλαίσιο μελλοντικών αναβαθμίσεων ή στο πλαίσιο απόκτησης νέων ή μεταχειρισμένων σκαφών με ανάλογες δυνατότητες.
Δυστυχως οι προσπάθειες επίλυσης του θέματος στο παρελθόν δεν είχαν αποτέλεσμα λόγω αδυναμίας προμήθειας κατάλληλων μεταχειρισμένων πλοίων από τις ΗΠΑ.
Ήδη από τις αρχές του 2000, τέθηκε η βάση για την απόκτηση νεότευκτων μονάδων στόλου. Στον πρώτο διαγωνισμό, συμμετείχαν τέσσερις ευρωπαϊκές προτάσεις (MEKO A-200, MEKO ADF, F-124, LCF), αλλά δεν υπήρξε αποτέλεσμα.
Ακολούθησε η φάση διερεύνησης προμήθειας δύο +1 κορβετών με πιθανή διαμόρφωσή 32 ESSM και 8 VL-ASROC με ραντάρ SPY-1K/F ή εναλλακτικά το APAR/SEAPAR. Τελικά το 2003 οι συνεχείς αναθεωρήσεις στο εκτόπισμα του σκάφους οδήγησαν στη μη υλοποίηση του προγράμματος.
Επιπλέον τα κονδύλια αποδείχθηκαν ανεπαρκή για τη ναυπήγηση δύο σκαφών, με αποτέλεσμα το πρόγραμμα να μετακυλιστεί σε επόμενο ΕΜΠΑΕ.
Το θέμα προμήθειας αντιτορπιλικών Arleigh Burke είχε ανακύψει 2005 την παραχώρηση δύο αντιτορπιλικών ιδίου τύπου από τις ΗΠΑ. Η απάντηση τότε ήταν αρνητική. Έκτοτε το ζήτημα επανέρχεται ανεπίσημα κατά καιρούς ως σήμερα, αλλά δεν σημειώθηκε κάποια πρόοδος.
Το 2013 προκρίθηκε με κυβερνητική απόφαση, η ενοικίαση δύο φρεγατών FREEM της ανθυποβρυχιακής έκδοσης του Γαλλικού Ναυτικού με βλήματα ASTER-30 και το ενδεχόμενο μεταφοράς βλημάτων cruise SCALP NAVAL, που ούτε αυτή τελικά προχώρησε σε φάση υλοποίησης λόγω υψηλού κόστους, ενώ υπήρχαν πολλές αντιρρήσεις αναφορικά για την καταλληλότητα των σκαφών.
Οι πρόσφατες δηλώσεις του Α/ΓΕΝ έβαλαν στον «πάγο» και τις όποιες σκέψεις υπήρχαν για τη σκοπιμότητα απόκτησης μονάδων επιφανείας μεγέθους αντιτορπιλικού όπως αυτά της κλάσης Arleigh Burke του αμερικανικού Ναυτικού. Ως κύριοι λόγοι αναφέρονται το υψηλό κόστος λειτουργίας και υποστήριξης, η απαίτηση για αναβάθμιση υποδομών ελλιμενισμού καθώς επίσης και οι υψηλές απαιτήσεις επάνδρωσης που βρίσκονται στο όριο των δυνατοτήτων του ΠΝ.
Αβέβαιο μέλλον –περιορισμένες δυνατότητες
Σήμερα προκύπτει πιεστικά το ερώτημα τι είδους πλοία πρέπει να διαθέτει το ΠΝ ώστε να είναι επιχειρησιακά ικανό κατά την κρίσιμη περίοδο 2022-2032 ώστε να αντιμετωπίσει την αναδυόμενη τουρκική ναυτική και αεροπορική απειλή.
Συμπεραίνεται ότι η σημερινή οικονομική κατάσταση αποτελεί κύριο περιοριστικό παράγοντα με το Ναυτικό να παραμένει σε πλοία που πλησιάζουν τα 40 έτη υπηρεσίας ενώ το περιβάλλον απειλών διογκώνεται. Ειδικά η απειλή της τουρκικής Αεροπορίας με μαχητικά Stealth τύπου F-35 θα αποδειχτεί κορυφαία πρόκληση με συνέπειες που ίσως ακόμη δεν έχουν τύχει πλήρους επεξεργασίας και ανάλυσης. Η απαίτηση όμως για αεράμυνα περιοχής στο Στόλο παραμένει πιο πιεστική από ποτέ…
Ρεαλιστική εκπαίδευση με τις υφιστάμενες ικανότητες
Γνωστές και ως ADEX από τα αρχικά Air Defense Exercises, τα γυμνάσια αεράμυνας αποσκοπούν στην εξάσκηση των πληρωμάτων του ΠΝ για την αντιμετώπιση αεροπορικών προσβολών από εχθρικά βλήματα, αεροσκάφη και ελικόπτερα που θα επιχειρήσουν να βάλλουν εναντίον τους από διαφορετικές συνήθως κατευθύνσεις.
Όπως και σε πραγματικές συνθήκες, έτσι και στις ADEX εφαρμόζονται όλες οι διαδικασίες εμπλοκής (πλην πυρών φυσικά), όπως οι απαιτούμενες πορείες ταχύτητες, θέση πυροβόλων σε σχέση με την κατεύθυνση απειλής, καθώς επίσης και η ενεργοποίηση των συστημάτων εγκλωβισμού εναέριων στόχων και αυτοπροστασίας.
Στην περίπτωση των φρεγατών ΜΕΚΟ διατηρούνται σε ετοιμότητα 16 βλήματα ESSM Evolved Sea Sparrow που εκτοξεύονται από τον κατακόρυφο εκτοξευτή Mk 48 Mod 2 με βεληνεκές 14.6 km (8 νμ), ταχύτητα 2.5 Mach και συνθέτουν τον εξωτερικό «δακτύλιο» άμυνας.
Ακολουθεί το πυροβόλο Mk 45 Mod 2A των 5in (127mm) με βεληνεκές 14 km (7,7 νμ) εναντίον στόχων αέρος και ταχυβολία 20 βλ. ανά λεπτό, σε συνδυασμό με τα δύο αντιπυραυλικά συστήματα Phalanx των 20mm με βεληνεκές 1.5 km και την εντυπωσιακή ταχυβολία 3,000 rds/min. Τα Phalanx σχηματίζουν άλλωστε και την τελευταία γραμμή άμυνας εναντίον βλημάτων επιφάνειας – επιφάνειας SSM.
Σημειωτέον ότι το βλήμα ESSM που διαθέτουν οι φρεγάτες ΜΕΚΟ παρέχει πλήρεις αντιβληματικές – αντιαεροπορικές ικανότητες όπως επίσης και το Sea Sparrow στις “S”.
Στο ESSM τα κινηματικά στοιχεία είναι πολύ βελτιωμένα σε σχέση με το Sea Sparrow με ιδιαίτερα υψηλές επιταχύνσεις και αριθμό G που εξασφαλίζουν αξιόπιστη ασπίδα προστασίας για την αντιμετώπιση οποιασδήποτε εναέριας απειλής.