Θέματα που αφορούν στην αμυντική βιομηχανία συζητήθηκαν στην χθεσινή (08.12.2025) συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΒΕΑ) στην οποία συμμετείχε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας, όπου δόθηκε έμφαση στη στενή και συστηματική σύνδεση μεταξύ της Πολιτείας, των Ενόπλων Δυνάμεων και της εθνικής παραγωγικής βάσης.
Ο Νίκος Δένδιας, κατά την τοποθέτησή του, αναφέρθηκε στο ζήτημα της εθνικής συμμετοχής στα εξοπλιστικά προγράμματα και στην αναγκαιότητα μεταφοράς τεχνογνωσίας προς όφελος της ελληνικής παραγωγικής βάσης. Πιο συγκεκριμένα δήλωσε: «Η χώρα μας δε θα αποκτά από εδώ και πέρα κάτι στο οποίο δε θα υπάρχει ελληνική συμμετοχή της τάξεως του 25%. Aυτό το οποίο επιδιώκουμε δεν είναι, απλώς, 25% υπό – κατασκευαστικό έργο. Επιδιώκουμε συμμετοχή στην τεχνογνωσία του συστήματος».
Στη συνέχεια, ο υπουργός εθνικής άμυνας πρόσθεσε: «Θα προτείνω στο ΚΥΣΕΑ, την αγορά συστημάτων πυραυλικού πυροβολικού. Με τη χώρα με την οποία θα υπογραφεί συμφωνία κτήσης, ο όρος δεν θα είναι να υπάρχει απλώς 25% ελληνική συμμετοχή στο σύστημα, θα είναι να μεταφερθεί τεχνογνωσία για το σύστημα, ώστε να μπορούν τα ελληνικά μυαλά να το εξελίξουν».
Ακόμα, υπογράμμισε: «Μετά από σύντομο χρονικό διάστημα που θα απαιτηθεί προσαρμογή, να μπορούμε εμείς να κάνουμε την προσαρμογή, όχι απλώς να πρέπει να το χρησιμοποιήσουμε και να πάμε να αγοράσουμε από τον προμηθευτή ένα άλλο. Ήταν ο πάγιος τρόπος με τον οποίο λειτουργούσε η χώρα έως σήμερα. Τώρα αυτό το 25% όχι απλώς επενδύεται στη χώρα, αλλά μοχλεύει τεχνογνωσία, η οποία θα παράξει νέα αποτελέσματα, ελπίζω εξαγώγιμα».
Το ΕΛΚΑΚ και ο «Κένταυρος»
Ο Νίκος Δένδιας αναφέρθηκε στο ΕΛΚΑΚ και στο αντι-drone σύστημα «Κένταυρος»:
«Το ΕΛΚΑΚ είναι μία προσαρμογή ξένων προτύπων, των ΗΠΑ, του Ισραήλ, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας, όπου τι κάνει; Δημιουργεί μία διαφορετική νοοτροπία στο στράτευμα. Και εξηγούμαι:
Εκτός από το ΕΛΚΑΚ το οποίο δημιουργήθηκε, δημιουργήσαμε στις Ένοπλες Δυνάμεις την 6η Διεύθυνση Καινοτομίας. Τι κάνει η 6η Διεύθυνση Καινοτομίας; Διδάσκει τις Ένοπλες Δυνάμεις όχι να ζητάνε προϊόντα «θέλω να μου αγοράσετε αυτό, ένα anti-drone σύστημα» παραδείγματος χάριν. Αλλά να ρωτάνε, να διατυπώνουν προβλήματα και ερωτήσεις: «Έχω την ανάγκη να αντιμετωπίσω μεγάλο αριθμό drones σε θαλάσσιο περιβάλλον. Ποια θα μπορούσε να είναι η απάντηση σε αυτό;».
Το ΕΛΚΑΚ παίρνει το ερώτημα, το μεταφέρει στο οικοσύστημα και ζητά από το οικοσύστημα να προτείνει απαντήσεις. Αξιολογούν οι Ένοπλες Δυνάμεις τις απαντήσεις και το ΕΛΚΑΚ είναι έτοιμο να χρηματοδοτήσει το πρωτότυπο το οποίο πάλι οι Ένοπλες Δυνάμεις ελέγχουν.
Ένα μεγάλο πρόβλημα που υπήρχε μέχρι τώρα είναι ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις, οι μικρές συνήθως καινοτόμες επιχειρήσεις – startups στις οποίες αναφέρθηκε προηγουμένως ο Πρόεδρος – που έστω και αν δημιουργούσαν κάτι πρωτοποριακό, δεν είχαν πουθενά να το δοκιμάσουν.
Φαντάζεστε ότι δεν μπορείς να πάρεις το μέσο μεταφοράς της Αθήνας και να πας με ένα drone απόρριψης εκρηκτικού φορτίου και να το δοκιμάσεις στο Πεδίο του Άρεως. Ή δεν μπορείς να πάρεις ένα anti-drone σύστημα να το δοκιμάσεις. Πού και πώς; Ή δεν μπορείς να πάρεις ένα υποθαλάσσιο σύστημα ανίχνευσης υποβρυχίων, πού θα το δοκιμάσεις αυτό εάν δεν σε βοηθήσουν οι Ένοπλες Δυνάμεις;
Έχει δημιουργηθεί, λοιπόν, ένας ενάρετος κύκλος μεταξύ του οικοσυστήματος, του ΕΛΚΑΚ και της Διεύθυνσης Καινοτομίας, που επιτρέπει την αμφίδρομη διατύπωση ερωτήσεων και απαντήσεων με τη δημιουργία πρωτοτύπου και τον έλεγχο της συμπεριφοράς αυτού του πρωτοτύπου. Και από εκεί και πέρα της αγοράς του συστήματος που δίνει αυτό που λέγεται «proof of sales».
Μετατρέπει μία μικρή startup, όπως θα μου λέγατε εσείς, σε bankable, που σημαίνει ότι μπορεί να πάει στην τράπεζα και να χρηματοδοτηθεί. Γιατί μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχε καμία ελπίδα να έχει πρόσβαση σε δανεισμό. Και επίσης δίνει την δυνατότητα να πάει στο εξωτερικό και να παρουσιάσει ένα προϊόν που ήδη οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις έχουν αξιολογήσει και έχουν αποκτήσει.
Στην τελευταία άσκηση που κάναμε στην Θράκη με τον τίτλο «Αίσιος Οιωνός», εάν θυμάμαι καλά, 37 ελληνικές επιχειρήσεις, είχαν την ευκαιρία να δοκιμάσουν πρωτότυπες κατασκευές τους στο πλαίσιο άσκησης των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας. Δεν έχει υπάρξει αυτό ξανά στην πατρίδα μας. Ούτε ως σύλληψη, πόσο μάλλον ως εκτέλεση.
Όλα αυτά λοιπόν, δημιουργούν μία δυνατότητα χρηματοδότησης τώρα. Το ΕΛΚΑΚ έχει δύο Funds πίσω του τα οποία χρηματοδοτούν λύσεις αναλόγως, το TRL, το readiness level. Αλλιώς χρηματοδοτούμε readiness level 1, 2, 3, στην πραγματικότητα σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για ιδέα, δεν μπορούν να δοθούν χρήματα. Αλλιώς χρηματοδοτούμε readiness level 8, 9, που σημαίνει στην πραγματικότητα εξελιγμένο προϊόν.
Όμως, έχουν δεσμευτεί χρήματα από τον εξοπλιστικό προϋπολογισμό 1,5%, κλεισμένο, δεν μπορεί να διατεθεί για κάτι άλλο, αλλά για χρηματοδοτηθεί η έρευνα, να μπορεί δηλαδή μία startup επιχείρηση, με τον τρόπο που σας περιέγραψα προηγουμένως, να έχει δυνατότητα ώστε να φτιαχτεί αυτό το προϊόν.
Και επίσης ένα επιπλέον 1% για τη διάθεση για την αγορά τέτοιων προϊόντων τα οποία επίσης απαγορεύεται να διατεθούν με άλλο τρόπο. Τι σημαίνει απαγορεύεται να διατεθούν με άλλο τρόπο; Εάν οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν διαθέσουν αυτά τα χρήματα με αυτόν τον τρόπο, δεν μπορούν να διαθέσουν αυτά τα χρήματα. Αυτά τα χρήματα προσαυξάνουν τα χρήματα του επόμενου χρόνου, πάλι για τον ίδιο σκοπό. Γιατί και οι Ένοπλες Δυνάμεις πρέπει να διδαχθούν. Είναι μία ολόκληρη αλλαγή σκέψης.
Ορθά οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν μεταρρυθμίζονται από κάτω προς τα πάνω. Η κουλτούρα είναι κουλτούρα υπακοής στην διαταγή, και σωστά, έτσι πρέπει να είναι. Μεταρρυθμίζονται από πάνω προς τα κάτω που σημαίνει ότι πρέπει να διδάξουμε το ενάρετο παράδειγμα. Το ΕΛΚΑΚ, λοιπόν, λειτουργεί στην πραγματικότητα ως επιταχυντής ώστε να μπορέσουμε να πάμε προς την κατεύθυνση που θέλουμε.
Έχουμε περισσότερες επιτυχίες από αυτές που έχουμε ανακοινώσει. Ορισμένα πράγματα δεν λέγονται στον τομέα αυτό, αλλά η μια διαφημισμένη – και το κάνουμε μετά λόγου γνώσεως γιατί τη διαφημίζουμε – επιτυχία αυτού του τρόπου είναι ο «Κένταυρος».
Και τι είναι ο «Κένταυρος»; Ο «Κένταυρος» είναι η απάντηση του ελληνικού οικοσυστήματος – στο οποίο σε αυτή την περίπτωση μετέχει και η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία – σε ένα βασικό ερώτημα των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων που είναι εξ’ ανάγκης το πρώτο που έπρεπε να τεθεί: Πώς αντιμετωπίζω σμήνη drones συγκεκριμένης περιγραφής. Η συγκεκριμένη περιγραφή αναφέρεται κυρίως στα συστήματα της γειτονικής μας χώρας. Το ελληνικό αμυντικό οικοσύστημα εμφάνισε την απάντηση αυτή που λέγεται «Κένταυρος».
Και ο «Κένταυρος», αφού δοκιμάστηκε πρώτα ως προς τη δυνατότητα να ανεύρει τα drones στα νησιά, από εκεί και πέρα τοποθετήθηκε σε φρεγάτα στην Ερυθρά Θάλασσα με απόλυτη επιτυχία, κατέρριψε drones των Χούθις και από εδώ και πέρα ο «Κένταυρος» θα είναι πάνω σε κάθε ελληνική φρεγάτα. Και ο Κένταυρος είναι 50% φθηνότερος από την αγορά ενός ανάλογου συστήματος στο εξωτερικό.
Και επίσης είναι εξελίξιμος και επίσης είναι εξαγώγιμος. Στο πλαίσιο του SAFE έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για αγορά σημαντικότατου αριθμού «Κενταύρων» χώρα – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η Κυπριακή Δημοκρατία.
Αυτό λοιπόν που στοχεύουμε να κάνουμε είναι ακριβώς αυτό, τη συνέχιση του προγράμματος, ήδη δε το ΕΛΚΑΚ εξετάζει, αν θυμάμαι καλά, 18 άλλα τέτοια συστήματα. Ανά τρίμηνο του 2026 θα έχει τρία – τέσσερα και ήδη τέσσερα από αυτά είναι νομίζω σχεδόν έτοιμα μέσα στον τρέχοντα χρόνο, δηλαδή το 2025».