Η ώρα των αποφάσεων για το Μετοχικό Ταμείο Στρατού

Ορατός είναι ο κίνδυνος να τιναχτεί στον αέρα το σύστημα παροχών του Μετοχικού Ταμείου Στρατού. Την κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην οποία βρίσκεται το μεγαλύτερο από τα εν λειτουργία Μετοχικά Ταμεία, σκιαγραφούν με τρομακτικό τρόπο τα στοιχεία, που περιλαμβάνονται στις προτεινόμενες παρεμβάσεις του νομοσχέδιου για τα μερίσματα.

Ενδεικτικό του αδιεξόδου είναι ότι δεν επαρκούν οι πρόσθετοι πόροι ούτε πλέον οι εισφορές των μετόχων για την αέναη συνέχιση του υφιστάμενου συστήματος παροχών του ΜΤΣ. 

Και αυτό γιατί:

• Δεν εξασφαλίζεται η αλληλεγγύη των γενεών ούτε η βιωσιμότητα του Ταμείου.
• Η βασική αρχή της αναλογικής ανταποδοτικότητας διαχρονικά δεν τηρείται, δηλαδή να λαμβάνει ο μερισματούχος τις καταβληθείσες εισφορές του σε παρούσα αξία πλέον ενός ποσού που αναλογεί στους πρόσθετους πόρους του Ταμείου.
• Δεν εξασφαλίζεται η ίση μεταχείριση των νυν μερισματούχων με τους μελλοντικούς ούτε διαφυλάσσει το υφιστάμενο μοντέλο τα δικαιώματα των Μετόχων (εν ενεργεία υπηρετούντων).
• Οι αναλογιστικές μελέτες που διεξάγονται με τεχνοκρατικά κριτήρια προτείνουν άμεσα και επώδυνα μέτρα που δεν υιοθετούνται αλλά ούτε πρέπει τα προβλήματα του ΜΤΣ να μετακυλήσουν στο κοινωνικό σύνολο ή σε μελλοντικές γενεές.

Όπως αναφέρεται από συστάσεως των Μετοχικών Ταμείων των Ε.Δ. και ειδικότερα του Μ.Τ.Σ. υπήρξε μεγάλος αριθμός μετόχων και μικρός αριθμός μερισματούχων. Υιοθετήθηκε παράλληλα το διανεμητικό σύστημα εισφορών (Δ.ΣΥΣ), το οποίο στην πράξη σήμαινε απονομή παροχών δηλαδή μερισμάτων ανεξάρτητα από το πόσες εισφορές είχε πληρώσει ο κάθε δικαιούχος κατά τη διάρκεια του εργασιακού του βίου. Επίσης το ποσό της παροχής εχορηγείτο με «αυθαίρετο» τρόπο γεγονός που αύξαινε τις όποιες στρεβλώσεις του ταμείου.
 
Ο ιδανικός λόγος Μέτοχοι / Μερισματούχοι σύμφωνα με τη διεθνή ασφαλιστική νομοθεσία είναι 3 / 1, προκειμένου να διασφαλίζεται η μακροχρόνια βιωσιμότητα του Ταμείου και παράλληλα να επιτυγχάνεται η αλληλεγγύη των γενεών. Ο λόγος αυτός βαίνει συνεχώς μειούμενος. Το 2008 ήταν 1,47 και το 2017 έχει υποχωρήσει σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα (κάτω του 1,2) από 3 που έπρεπε να είναι.
 
Πέραν των παραπάνω που δημιουργούν μακροχρόνια αναλογιστική ανισορροπία στο Μ.Τ.Σ. υπάρχουν και μία σειρά ειδικότεροι λόγοι που αφορούν το Μ.Τ.Σ. σε σχέση με τα άλλα Μ.Τ., οι κυριότεροι των οποίων είναι:
 
·         Οι καταβαλλόμενες εισφορές και πόροι για πολλά έτη δεν αντιπροσώπευαν το πραγματικό κόστος των παροχών με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται αφανές χρέος.
·         Ιδιαίτερα για τους μερισματούχους της Ελληνικής Αστυνομίας δεν υπήρξε ούτε υπάρχει επαρκής συμμετοχή του αρμοδίου Υπουργείου στους πρόσθετους πόρους του Μ.Τ.Σ. Μεγάλο μέρος των εσόδων του Μ.Τ.Σ., προέρχεται από την οικονομική δραστηριότητα των Ενόπλων Δυνάμεων.
·         Το κόστος των παροχών επιδεινώνεται από τις διαδοχικές μισθολογικές αναβαθμίσεις κυρίως των Αστυνομικών, λίγο πριν συνταξιοδοτηθούν με αποτέλεσμα να υποβιβάζεται η ανταποδοτικότητα του φορέα.
·         Εκπονήθηκαν εμπιστευτικές αναλογιστικές μελέτες στο Μ.Τ.Σ. στο παρελθόν ή προτάσεις των Δ.Σ. ή άλλες εισηγήσεις που εισηγούντο δραστικά μέτρα, π.χ. δραστική μείωση των μερισμάτων όλων των κατηγοριών, αναστολή μερίσματος για 2ετία, αποχώρηση των Αστυνομικών από το ΜΤΣ κ.λ.π. Οι εν λόγω προτάσεις ουδέποτε ωστόσο έγιναν αποδεκτές λόγω του μεγάλου κοινωνικού κόστους που θα προκαλούσαν.
·         Το ΜΤΣ (όπως και κανένα άλλο ΜΤ) δεν διαθέτει ατομικές ασφαλιστικές μερίδες για να τηρείται ατομική μερίδα με τις καταβαλλόμενες εισφορές πλέον των αποδόσεων έτσι ώστε να ήταν εφικτό ένα Κεφαλαιοποιητικό Σύστημα.
·         Αναμένεται μεγάλος αριθμός αποστρατειών μεσοπρόθεσμα (2024 και μετά) από το Σ.Ξ. κυρίως ΕΠ.ΟΠ, είτε λόγω συμπληρώσεως του συντάξιμου βίου τους, είτε λόγω ορίου ηλικίας γεγονός που θα επιδεινώσει περαιτέρω το δείκτη βιωσιμότητας του ΜΤΣ.
·         Αν και υφίσταται η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος αυτή αφορά ετησίως την ταμειακή βάση και όχι τη μακροχρόνια αναλογιστική.
 
Ωστόσο στις προτάσεις του ΜΤΣ περιλαμβάνονται εξαιρετικά ήπιες νομοθετικές παρεμβάσεις που επιδρούν σε κάποιες κατηγορίες μερισματούχων (όχι αναδρομικά) προς χάρη ασφάλειας του δικαίου καθώς οι εν λόγω κατηγορίες ουδέποτε κατέβαλλαν τις αναλογούσες εισφορές, αλλά οι παροχές ήταν πολλαπλάσιες αυτών που κατέβαλλαν, ειδικά όσοι έφυγαν με λιγότερα έτη υπηρεσίας.
 
Τηρείται η γενική αρχή οι παροχές να παραμένουν μεγαλύτερες των εισφορών πρέπει όμως να τηρείται και η αρχή της διαχρονικής ίσης μεταχείρισης μερισματούχων – μετόχων και η αλληλεγγύη των γενεών.
 
Επίσης όπως έγινε γνωστό υφίσταται εξουσιοδοτική ΚΥΑ για αναπροσαρμογή των μερισμάτων. Συνεπώς εάν εξευρεθούν πρόσθετοι πόροι θα καταστεί δυνατή η αύξηση κατόπιν πρότασης του ΔΣ/ΜΤΣ των όποιων μερισμάτων. Σε κάθε περίπτωση, όπως αναφέρεται, στόχος είναι η βιωσιμότητα του Ταμείου, η αλληλεγγύη των γενεών και η όσο το δυνατό μικρότερη επίδραση στα μερίσματα των δικαιούχων.