Το Euro 2012 υποτίθεται οτι είναι η στιγμή που η Ευρώπη επιτέλους αγκαλιάζει και αναγνωρίζει την Ουκρανία ώς πλήρες μέλος της Ευρωπαικής Ένωσης. Αντ’αυτού, το Εuro 2012 ξεκινά με το Κίεβο να είναι πολιτικά απομονωμένο απο τις Βρυξέλλες. Αντι ο ρόλος της ώς συνδιοργανώτριας του Ευρο να προβάλει την Ευρωπαική της ταυτότητα, προβάλει το όλο και αυξανόμενο γεωπολιτικό χάσμα που χωρίζει την Ουκρανία και τους Ευρωπαίους ομόλογους της.
Το Εuro 2012 και η Πορτοκαλι Επανάσταση
Όταν αποφασίστηκε να δοθεί το Ευρο στην Ουκρανία το 2007 υπήρχε εθνική περηφάνεια και μεγάλη αισιοδοξία. Η Ουκρανία δεν ήταν το φαβορί σε αντίθεση με την Ιταλία, την Κροατία και την Ουγγαρία και όμως η UEFA προτίμησε το δίδυμο Πολωνία-Ουκρανία. Η προτίμηση προς τις δύο αυτές μεγάλες και σχετικά υποανάπτυκτες αγορές ποδοσφαίρου τροφοδοτήθηκε και από την εικόνα της πορτοκαλί επανάστασης, καθώς η Ουκρανία ως η νεότερη δημοκρατία της Ευρώπης ήταν κάτι που μάλλον άρεσε στις πιο ρομαντικές αντιλήψεις των Ευρωπαίων. Πράγματι υπάρχει ένα ισχυρό επιχείρημα ότι στην πραγματικότητα το μόνο κέρδος απο την Πορτοκαλί επανάσταση ήταν το Εuro 2012. Δε θα μάθουμε ποτέ τι οδήγησε την UEFA να επιλέξει τα δύο μεγαλύτερα έθνη της Ανατολικής Ευρώπης αλλά μόλις δημοσιοποιήθηκε η απόφαση η Ουκρανία κατέστη βασικός προορισμός επενδύσεων.
Βελτίωση των υποδομών
Για τους απλούς Ουκρανούς η φιλοξενία του Ευρο ήταν μια πηγή αισιοδοξίας καθώς έφερνε την χώρα πιο κοντά στην Ευρωπαική Ένωση. Αυτή η αρχική αισιοδοξία δεν είναι και εντελώς άστοχη. Η χώρα έχει τώρα μια σημαντικά βελτιωμένη υποδομή συμπεριλαμβανομένου και νέων περιφερειακών αερολιμένων που βρίσκονται σε στρατηγικά σημεία σε ολόκληρη την χώρα. Πολλοί απο τους αυτοκινητόδρομους όπως και η σιδηρόδρομοι της Ουκρανίας έχουν εκσυγχρονιστεί. Παρ’ολα αυτά μάλλον το Εuro 2012 δεν θα φέρει την Ουκρανία πιο κοντά στην Ευρώπη, τουλάχιστον πολιτικά.
Όσον αφορά τη διεθνή εικόνα της Ουκρανίας, το Euro 2012 κινδυνεύει να γίνει κάτι σαν πύρρειος νίκη.
Πολλοί απλοί Ευρωπαίοι, συγκλονισμένοι από τα υπερτιμημένα ξενοδοχεία, έχουν εκφράσει την απροθυμία τους να επισκεφτούν το Ουκρανικό κομμάτι του πρωταθλήματος. Εν τω μεταξύ, το διαδίκτυο, αντι να συγχαρει τις αρχές για την ολοκλήρωση όλων των υποδομών συμφωνα με το χρονοδιάγραμμα,βουίζει με ιστορίες διαφθοράς, δωροδοκίας και υπερτιμημένων γήπεδων.
Από εταίρο σε παρία.
Η κλιμάκωση της διπλωματικής αντιπαράθεσης καθώς και αυτο που πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες αποκαλούν ώς τάση της Ουκρανίας πρός τον αυταρχισμό έχουν ματαιώσει τις προσπάθειες της Ουκρανίας να φανεί ώς πεμπτουσία του ευρωπαικού έθνους μέσω του Euro 2012.
Αυτή η επιδείνωση των διμερών σχέσεων προβάλεται μέσα απο τα Ευρωπαϊκά Μέσα Ενημέρωσης, τα οποία αναδεικνύουν τον πρόεδρο Γιανουκόβιτς ώς τον μόνο ανταγωνιστή για το ‘στέμμα’ του Αλεξάντερ Λουκασένκο, ηγεμόνα της ΛευκοΡωσσίας και αποκαλούμενο απο τα ΜΜΕ ως ο τελευταίος δικτάτορας της Ευρώπης.
Σήμερα γίνεται ολοένα και πιο σαφές ότι στους εννέα μήνες μετά τη φυλάκιση της πρώην πρωθυπουργού Γιούλια Τιμοσένκο, η Ουκρανία έχει υποστεί μια γεωπολιτική μεταμόρφωση, από μελλοντικό εταιρο της ΕΕ σε οριακό παρία.
Προς το παρόν η προτεινόμενη Συμφωνία Σύνδεσης με την ΕΕ έχει μπλοκαριστεί, ενώ οι Βρυξέλλες έχουν παγώσει την οικονομική στήριξη προς τη χώρα. Κορυφαία στελέχη της Ευρωπαικής Ένωσης έχουν αρνηθεί να παρακολουθήσουν αγώνες του Ευρο2012. Ακόμη και η πρόσφατη συνάντηση του ΝΑΤΟ στο Σικάγο – που παρακολούθησε και ο Πρόεδρος Γιανούκοβιτς – καλοσώρισε τον Ουκρανό ηγέτη με ένα ψήφισμα σχετικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ουκρανία.
Η Πολωνία και η Λιθουανία ως διαμεσολαβητές της ΕΕ.
Η αρχιτεκτονική της διεθνούς πίεσης που ασκείται προς την Ουκρανία αναδύεται ως ένας συνδυασμός καρότου και μαστιγίου. Οι δύο ‘πρωταθλητές βαρέων βαρών’ που επέλεξαν να στείλουν μηνύματα χωρίς συμβιβασμούς και να απαιτήσουν αλλαγές από τον Πρόεδρο Γιανούκοβιτς, είναι οι ΗΠΑ και η Γερμανία.
Οι δύο πιο γλυκομίλητοι διπλωματικοί μεσάζοντες είναι η Πολωνία – της οποίας ο πρόεδρος Bronislav Komarovsky συνάντησε τον Γιανούκοβιτς κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Σικάγο για να εξηγήσει στον Ουκρανό ομόλογό του ποιες θα μπορούσε να είναι οι συνέπειες των σημερινών του δράσεων – και η Πρόεδρος της Λιθουανίας Dalia Grybauskaite, που επισκέφθηκε πρόσφατα το Κίεβο για να μιλήσει με τον Πρόεδρο Γιανούκοβιτς σχετικά με την ΕΕ και για να επισκεφθεί την φυλακισμένη Τιμοσένκο.
Η συμμετοχή των ΗΠΑ στις προσπάθειες για την ανάσχεση της οπισθοδρόμησης της δημοκρατίας της Ουκρανίας είναι αναμενόμενη. Ο ρόλος των ΗΠΑ έχει χαρακτηριστεί απο τις δηλώσεις της Υπουργού Εξωετρικών Χίλαρυ Κλίντον για τα ανθρώπινα δικαιώματα και απο τα επικριτικά σχόλια του αμερικανού Πρέσβη Τεφτ. Πιο αξιοσημείωτη είναι ίσως η ενεργός συμμετοχή της Γερμανίας.
Οι Γερμανοί καθοδηγησαν τα υπόλοιπα Ευρωπαικα κράτη να μπλοκάρουν την Συμφωνίας Σύνδεσης της ΕΕ ενώ η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ ήταν μια απο τους πιο θερμούς υποστηρικτές του μποϊκοτάζ του Euro 2012.
Εν τω μεταξύ, ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος της Γερμανίας Joachim Gauck ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος ηγέτης που δημοσίως αρνήθηκε να παραστεί στην προγραμματισμένη Σύνοδο Κορυφής της Γιάλτας, τον προσεχή Μάιο. Αξίζει επίσης να τονίσει κανείς ότι την διεθνής ιατρική εξέταση της Γιούλια Τιμοσένκο έχουν αναλάβει Γερμανοί γιατροί, με το Βερολίνο να τονίζει την ετοιμότητά του να φιλοξενήσει την πρώην Ουκρανή πρωθυπουργό για θεραπεία.
Η Αυξανόμενη διεθνής αυτοπεποίθηση της Γερμανίας
Ορισμένοι αναλυτές έχουν επικρίνει αυτή την ξαφνική πίεση του Βερολινου για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων μετά από χρόνια ρεαλιστική γερμανικής εξωτερικής πολιτικής έναντι της Ουκρανίας.
Άλλοι έχουν τοποθετήσει το χέρι του Κρεμλίνου πίσω απο τις αντιρρήσεις της Γερμανίας και υποστηρίζουν ότι τα συμφέροντα του Βερολίνου στην ενίσχυση των δεσμών του με τη Μόσχα είναι ένας παράγοντας ενθάρρυνσης προς την Γερμανία για να υιοθετήσει μια αδιάλλακτη στάση σε σχέση με το καθεστώς Γιανουκόβιτς.
Όμως το αληθινό κίνητρο πίσω από την στάση του Βερολίνου μπορεί να είναι πολύ πιο απλό: Ο νέος πρόεδρος της Γερμανίας είναι ένας φημισμένος ακτιβιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ο οποίος έγινε γνωστός πολεμώντας ενάντια στις καταχρήσεις του κομμουνιστικού καθεστώτος της Ανατολικής Γερμανίας. Τώρα είναι απόλυτα φυσιολογικό η θέση του να είναι αυτη του υποστηρικτή των μετασοβιετικών δημοκρατικών κατακτήσεων της Ουκρανίας. Υπό μια ευρύτερη έννοια, η Γερμανία εδώ και μερικά χρόνια γίνεται όλο πιο δυναμική στη διεθνή σκηνή. Τα κατάλοιπα του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου έχουν πλέον οδηγήσει σε μια νέα ερμηνεία του ρόλου της Γερμανίας ως η ηγετική δύναμη εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ολα τα μάτια είναι στραμμένα προς τις εκλογές του Οκτωβρίου. Ενώ οι ΗΠΑ και η ΕΕ φαίνεται να συμφωνούν στη θέση για διαφύλαξη της δημοκρατίας στην Ουκρανία, υπάρχουν σημάδια που δείχνουν ότι και οι δυο είναι έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν την απειλή των κυρώσεων. Ο πρεσβευτής των ΗΠΑ δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξη του ότι δεν γνώριζε για το ενδεχόμενο εισαγωγής κυρώσεων, ενώ η ΕΕ δεν έχει μιλήσει για το θέμα αυτό. Αυτή η επιφυλακτικότητα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι οι κυρώσεις είναι το μόνο όπλο που απομένει στις δυτικές δυνάμεις προκειμένου να ασκήσουν κάποια πίεση στην κυβέρνηση Γιανουκόβιτς. Οι βουλευτικές εκλογές στην Ουκρανία το φθινόπωρο του 2012 θα αποτελέσουν μια καθοριστική στιγμή στις σχέσεις του Κιέβου με τη Δύση. Ορισμένες ευρωπαίοι και αμερικάνοι παρατηρητές ελπίζουν ότι οι εκλογές θα διεξαχθούν ομαλά και πως υπάρξει μια εναλλαγή στην εξουσία. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το κόμμα της Γιούλια Τιμοσένκο προηγείται, στοιχείο που αν επαληθευθεί θα σημάνει μια σημαντική αλλαγή στο πολιτικό τοπίο της χώρας. Όμως λόγω του παρελθόντος είναι πολύ αμφίβολο αν οι επερχόμενες εκλογές θα διεξαχθούν ομαλά.
Αν πράγματι συμβεί αυτό τότε οι διπλωματικές σχέσεις της Ουκρανίας με τη Δύση θα παγώσουν. Σε μια τέτοια περίπτωση οι αρχές του Κιέβου θα βρεθούν αντιμέτωποι με την απειλή των οικονομικών κυρώσεων. Όμως υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Γιανουκόβιτς δεν λαμβάνει υπόψη του τις απειλές της Δύσης αλλά υπάρχει μια αυξανόμενη συνειδητοποίηση στην σημερινή κυβέρνηση πως η αποτυχία της να διεξάγει ελεύθερες και δίκαιες εκλογές το φθινόπωρο θα οδηγήσει στην απομόνωση της χώρας.
Η απώλεια για την ΕΕ είναι κέρδος για τη Ρωσία
Οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης της Ουκρανίας και οι δυτικοί σύμμαχοί τους ελπίζουν ότι το προσεχή Οκτώβριο η διαδικασία των εκλογών θα περάσει το τεστ και θα επιτρέψει στη χώρα να ανακτήσει τη φήμη της ως η νεότερη δημοκρατία στην Ευρώπη.
Η εναλλακτική λύση είναι η μεγαλύτερη γεωπολιτική απομόνωση της χώρας και το τέλος κάθε φιλοδοξίας για ενσωμάτωση της στη ΕΕ. Μια περαιτέρω επιδείνωση στις σχέσεις ΕΕ-Ουκρανίας πιθανότατα θα είναι ευπρόσδεκτη από τη Ρωσία, αλλά θα είναι άσχημα νέα για τις Βρυξέλλες.
Η διάθεση για μποϊκοτάζ κινδυνεύει να γίνει παιχνίδιστα χέρια του Κρεμλίνου – αφήνοντας τις Βρυξέλλες με ακόμα μικρότερη επιρροή στην Ουκρανία.”
ΠΗΓΗ: Business Ukraine Magazine Online