Δεκαετίες μετά το θάνατο του προέδρου της Χιλής Σαλβαδόρ Αλιέντε που σκοτώθηκε στο πραξικόπημα Πινοσέτ στις 11 Σεπτεμβρίου του 1973, η Χιλή αποφάσισε οριστικά. Η σορός του Αλιέντε θα εκταφεί για να δοθεί απάντηση σ΄ ένα ερώτημα: αυτοκτόνησε ο αγαπητός στο λαό του Πρόεδρος ή τον εκτέλεσαν οι στρατιώτες του Αουγκούστο Πινοσέτ.
Ο δικαστής Mario Carroza διέταξε την εκταφή μετά την παραλαβή της σχετικής αίτησης από συγγενείς του Αλιέντε, και μέσα στο «δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαΐου η” υπόθεση θα προχωρήσει”, δήλωσε εκπρόσωπος του χιλιανού δικαστικού σώματος.
Μέχρι τώρα για το θάνατο του Αλιέντε, κατά τη διάρκεια των αιματηρών συγκρούσεων στο στρατιωτικό πραξικόπημα που έφερε τον Πινοσέτ στην εξουσία, τον Σεπτέμβριο του 1973, είχε αποκλειστεί η αυτοκτονία.
«Δεν είναι ότι η οικογένεια έχει αλλάξει τις απόψεις της , ή ότι έχουμε αμφιβολίες ότι δεν είχαμε ποτέ στο παρελθόν, μια σοβαρή ποινική έρευνα”, λέει η κόρη του αείμνηστου προέδρου Ιζαμπέλ Αλιέντε,γνωστή συγγραφέας, στο CNN -Χιλής.
«Πιστεύουμε ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό για τη χώρα και τον κόσμο, να μάθουμε τα αίτια και τις συνθήκες του θανάτου του, που συνέβη κάτω από ακραία βία.»
Ο Αλιέντε ήταν ένας μαρξιστής που ήταν δημοκρατικά εκλεγμένος το 1970. Η άνοδός του στην εξουσία, δεν χαιρετίστηκε από όλους.
Την εποχή εκείνη, οι συντηρητικοί στη Χιλή και στην Ουάσιγκτον φοβήθηκαν τη χιλιανή πορεία προς το σοσιαλισμό,που προέβλεπε για παράδειγμα εθνικοποίηση των ορυχείων ,συμφερόντων των ΗΠΑ.
Ο Henry Kissinger, Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ υπό τον τότε πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον, δεν έκρυψε τις προθέσεις των ΗΠΑ μετά την εκλογή του Αλιέντε.
«Τα θέματα είναι πολύ σημαντικά για να αφεθούν οι ψηφοφόροι την Χιλής να αποφασίσουν οι ίδιοι … Δεν βλέπω γιατί πρέπει να στεκόμαστε και να παρακολουθούμε μια χώρα να πηγαίνει προς τον κομμουνισμό, λόγω της ανευθυνότητας των ανθρώπων του”, είχε δηλώσει κυνικά ο Δρ Κίσινγκερ !
Οι συνθήκες του θανάτου του Αλιέντε, σε ηλικία 65 ετών, είναι ακανθώδες ζήτημα για δεκαετίες.
Το σώμα του προέδρου υποβλήθηκε σε νεκροψία στο Santiago.Η νεκροψία έγινε σε νοσοκομείο στρατιωτικών μετά το θάνατό του στις 11 Σεπτέμβρη 1973 στο La Moneda, το προεδρικό μέγαρο, στο οποίο επιτέθηκαν οι δυνάμεις του Πινοσέτ.
Γιατρός που είδε το σώμα,είπε ότι ο Αλιέντε αυτοκτόνησε πυροβολώντας τον εαυτό του στο πηγούνι, προφανώς με ένα ΑΚ-47 Καλάσνικοφ.
Ο θάνατός του δεν έγινε ποτέ αντικείμενο ποινικής έρευνας.
Ένας σεβαστός γιατρός ερευνητής, ο Luis Ravanal, είχε αμφιβολίες για το θάνατο του Αλιέντε . Σε μια έκθεση του 2008 δήλωσε, ότι οι τραυματισμοί του Αλιέντε δεν μπορεί να προέρχονταν από αυτοτραυματισμό.
Ο Χιλιανός δημοσιογράφος Camilo Taufic, συγγραφέας ενός βιβλίου για το πραξικόπημα, υποστηρίζει τη θεωρία της «υποβοηθούμενης αυτοκτονίας». Σύμφωνα μ΄ αυτή κάποιος από τη φρουρά του Αλιέντε θα μπορούσε να δώσει τη χαριστική βολή με ένα πιστόλι στο Αλιέντε.
Η κόρη του Ιζαμπέλ Αλιέντε υπενθύμισε πως η οικογένεια δεν ήταν ποτέ σε θέση να δει το σώμα του πατέρα της. Μεταφέρθηκε με ελικόπτερο στο Vina del Mar, 120 χιλιόμετρα (75 μίλια) μακριά από το Σαντιάγο της Χιλής στις ακτές.
«Δεν άφησαν τη μητέρα μου ν΄ανοίξει το φέρετρο,» είπε η κ. Αλιέντε .
Ο δικτάτορας Αουγκούστο Πινοσέτ κατηγορείται για τουλάχιστον 3.000 δολοφονίες.
17 χρόνια κράτησε η χούντα Πινοσέτ κι έγινε η μακροβιότερη δικτατορία στη Νότια Αμερική. Πέθανε το 2006 από καρδιακή προσβολή σε ηλικία 91 ετών, με τις δικαστικές υποθέσεις εναντίον του να εκκρεμούν .