Ποιοι είναι οι αντάρτες Τουαρέγκ; Οι νομάδες που κατέλαβαν μια χώρα

Οι αντάρτες Τουαρέγκ κατέλαβαν το Τιμπουκτού, τελευταία πόλη στο βόρειο Μαλί που παρέμενε υπό κυβερνητικό έλεγχο,μετέδωσαν τα ειδησεογραφικά πρακτορεία.

Ποιοι είναι οι Τουαρέγκ;

Οι Τουαρέγκ,είναι μια νομαδική φυλή στη Βόρεια και Δυτική Αφρική.Κυρίαρχοι του εμπορίου στην έρημο,όταν αυτό υπήρχε.Η ζωή τους άλλαξε δραματικά μετά από χιλιάδες χρόνια όταν σύνορα επιβλήθηκαν και το εμπόριο βρήκε θαλάσσιες διαδρομές.Η προσπάθεια επιβίωσής τους συχνά συνδέθηκε με εξεγέρσεις.Πρόσφατα στο Μαλί,το Νίγηρα και είχαν εμπλοκή και στο πόλεμο της Λιβύης.Οι Τουαρέγκ έχουν ερθεί σε επαφή με την Αλ Κάϊντα του Ισλαμικού Μαγκρέμπ (AQIM).

Στα τέλη Αυγούστου 2011, ο Ι. Bahanga, ένας Τουαρέγκ επαναστάτης ο οποίος ηγήθηκε μιας εξέγερσης στο Μαλί κατά την περίοδο 2007-2009 πριν από τη φυγή του προς τη Λιβύη, επανεμφανίστηκε στο βόρειο Μαλί. Πραγματοποίησε μια συνέντευξη μέσω δορυφορικού τηλεφώνου στην αλγερινή εφημερίδα Al Watan, κατά την οποία ορκίστηκε να “αναγεννήσει” την εξέγερση των Τουαρέγκ. Μέσα σε λίγες ώρες ,ετά από τη συνέντευξη, ο Bahanga σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στην περιοχή του Κιντάλ Μάλι – ένα γεγονός που πιθανόν δεν ήταν ατύχημα.

Ο Bahanga ήταν μεταξύ των περίπου 800 Τουαρέγκ που πολέμησαν ως μισθοφόροι στο Λιβυκό εμφύλιο πόλεμο και είχαν αρχίσει να επιστρέφουν στη χώρα τους στα τέλη του 2011 καθώς η σύγκρουση πλησίαζε στο τέλος της. Οι χώρες καταγωγής των Τουαρέγκ , ιδιαίτερα το Μάλι και ο Νίγηρας, είχαν υποστεί μια σειρά από εξεγέρσεις κατά τη διάρκεια των προηγούμενων δεκαετιών, κι έτσι υπήρχε ανησυχία για την άφιξη των εκατοντάδων εκπαιδευμένων και εξοπλισμένων μαχητών . Ο Bahanga ήταν ο νούμερο ένα κίνδυνος για τις υπηρεσίες ασφαλείας του Μαλί,εκπαιδευμένες από Αμερικανούς.

Οι Τουαρέγκ είναι νομάδες κτηνοτρόφοι, που κατάγονται από τη Βόρεια Αφρική. Εκτιμώνται συνολικά σε πάνω από 1 εκατομμύριο, στο Μαλί, στο Νίγηρα και την Αλγερία, αν και μπορεί επίσης να βρεθούν σε μικρότερο αριθμό στη Λιβύη, τη Μπουρκίνα Φάσο και η Μαυριτανία.

Οι Τουαρέγκ δεν ήταν πάντα μαχητές και λαθρέμποροι. Για περισσότερο από δύο χιλιετίες κυριάρχησαν στο εμπόριο μέσα στην έρημο της Σαχάρας. Πουλούσαν ζώα, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, αλάτι, τμικρά όπλα και πολύτιμους λίθους. Μέχρι σήμερα οι Τουαρέγκ παραμένουν μία από τις λίγες εθνότητες στη Σαχάρα, όπου το νερό σπανίζει και οι θερμοκρασίες μπορεί εύκολα να υπερβούν τους 38 βαθμούς Κελσίου .

Όταν το Μαλί και ο Νίγηρας κήρυξαν την ανεξαρτησία τους το 1960, άρχισαν να ισχυρίζονται ότι η περιοχή εδώ και χιλιάδες χρόνια δεν ανήκε σε κανέναν άλλο και οι Τουαρέγκ ξεκίνησαν ένα αντάρτικο στα βουνά στο βόρειο Μαλί από το 1961 μέχρι το 1964.

Στη δεκαετία του 1970 και του 1980, η εκτεταμένη ξηρασία είχε ως αποτέλεσμα την απερήμωση μεγάλων τμημάτων του βόρειου Μάλι και του Νίγηρα, η οποία ανάγκασε πολλούς Τουαρέγκ να μεταναστεύσουν, κυρίως στην Αλγερία και τη Λιβύη. Ταυτόχρονα, η αστικοποίηση άλλαζε το τοπίο της περιοχής.

Στη Λιβύη, ορισμένοι Τουαρέγκ που είχαν εγκαταλείψει τη πατρίδα τους, είχαν προσληφθεί από τον ηγέτη της Λιβύης Μ.Καντάφι , σ΄ ένα ειδικό στρατιωτικό σύνταγμα που δημιουργήθηκε το 1972 για να βοηθήσει στην ένωση της περιοχής στο πλαίσιο της προετοιμασίας για το διαφαινόμενο σχέδιο Καντάφι πέρι Ηνωμένων Πολιτειών Αφρικής. Αλλά η ισλαμική Λεγεώνα διαλύθηκε το 1987 μετά την ήττα της στο Τσαντ. Με υποσχέσεις για βοήθεια από το Μαλί και το Νίγηρα , οι Τουαρέγκ μαχητές εκπαιδευμένοι και οπλισμένοι άρχισαν να επιστρέφουν στο Μάλι και τον Νίγηρα. Οι εντάσεις αυξήθηκαν γρήγορα και Τουαρέγκ συγκρούστηκαν με αγρότες στο Μαλί. Καθώς περνούσε ο καιρός και η βοήθεια των κυβερνήσεων δεν υλοποιήθηκε,η απογοήτευση μεταξύ των Τουαρέγκ ξεχείλισε.

Εκατοντάδες συνελήφθησαν στο Νίγηρα, την άνοιξη του 1990 και είχαν κατηγορηθεί για επίθεση σε κυβερνητικά κτίρια. Η εξέγερση ξέσπασε μήνες αργότερα, όταν αντάρτες Τουαρέγκ στο Μαλί επιτέθηκαν σε αστυνομικό τμήμα κοντά στα σύνορα του Νίγηρα .

Η βία μεταξύ των Τουαρέγκ και των κυβερνήσεων του Μαλί και του Νίγηρα έπληξε τις δύο χώρες και διήρκεσε μέχρι το γαλλοαμερικανική μεσολάβηση το 1992.

Οι υποσχέσεις δεν τηρήθηκαν κι έτσι οι περιοχές που ζουν οι Τουαρέγκ έγιναν καταφύγια για τους ισλαμιστές μαχητές. Ήταν στα μέσα προς τέλη της δεκαετίας του 1990 που η Γαλλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεκίνησαν αντιτρομοκρατικές πρωτοβουλίες για την εκπαίδευση των Τουαρέγκ και την καταπολέμηση των ισλαμιστών μαχητών, συμπεριλαμβανομένης της Αλ Κάιντα.

Τα αποτελέσματα αυτής της εκπαίδευσης, φάνηκαν το 2007, όταν δύο ομάδες Τουαρέγκ από το Μαλί με επικεφαλής τον Α. Bahanga και από τον Νίγηρα με τον Iyad Gali, με βάση το Κίνημα για τη Δικαιοσύνη στο Νίγηρα,επαναστάτησαν εναντίον του Μαλί και του Νίγηρα κυβερνήσεις.

Στις αρχές του χρόνου οι Τουαρέγκ ξεκίνησαν νέο κύκλο επιθέσεων,νέα εξέγερση και χθες μπήκαν στο Τιμπουκτού.Η σχέση τους με την τρομοκρατία και ειδικά με την Αλ Κάϊντα και τα παρακλάδια της προβληματίζει αν και οι αναλυτές επισημαίνουν ότι οι Τουαρέγκ δεν συνδέονται μ΄ αυτές τις ομάδες ιδεολογικά αλλά οικονομικά. Ακόμη και στη Λιβύη οι 800 που πολεμούσαν στο πλευρό των δυνάμεων του Καντάφι,κατέβασαν τα όπλα όταν οι πληρωμές σταμάτησαν.