Η προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) να αποδεσμεύσει χρηματοδότηση για την Ουκρανία από τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας αντιμετώπισε αντίσταση, καθώς το Βέλγιο έθεσε νομικά ερωτήματα σχετικά με το σχέδιο άντλησης χρηματοδότησης, ύψους έως 185 δισ. ευρώ (217 δισ. δολάρια) που διατηρούνται στο έδαφός του.
Ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Μπαρτ Ντε Βέβερ, χαρακτήρισε την πρόταση της ΕΕ να αξιοποιήσει τους τόκους από τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ως «μεγάλο ρίσκο» που απαιτεί αυστηρή κατανομή των κινδύνων μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Υπογράμμισε ότι η διαδικασία θα είναι χρονοβόρα, προτείνοντας στην Ένωση να αναζητήσει εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης για το Κίεβο.
«Κάθε χώρα θα πρέπει να εγγυηθεί αναλογικά σε περίπτωση που αυτό αποτύχει», δήλωσε ο Ντε Βέβερ στους δημοσιογράφους σήμερα Πέμπτη, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στην Κοπεγχάγη. Το σχέδιο της ΕΕ για τα περιουσιακά στοιχεία συνεπάγεται «τεράστια χρηματικά ποσά», που απαιτούν εγγυήσεις για «πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα», πρόσθεσε.
Οι ηγέτες της ΕΕ που συγκεντρώθηκαν για συνάντηση χθες Τετάρτη στην πρωτεύουσα της Δανίας εξέφρασαν μια πιο αισιόδοξη εκτίμηση, λέγοντας ότι η προσπάθεια συγκέντρωσης δισεκατομμυρίων για την καταστραμμένη από τον πόλεμο Ουκρανία κερδίζει δυναμική και ότι οι ανησυχίες θα κατευναστούν. Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, διαβεβαίωσε ότι οι κίνδυνοι που συνδέονται με το σχέδιο θα επιβαρύνουν «ευρύτερους ώμους».
Η Κομισιόν, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, παρουσίασε στα κράτη μέλη το σχέδιο για τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία στα τέλη της περασμένης εβδομάδας, με την ελπίδα να εξασφαλίσει την υποστήριξή τους πριν από την επίσημη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στα τέλη Οκτωβρίου. Με έμφαση στην αποκόμιση κερδών από τα ρωσικά κεφάλαια, το σχέδιο δεν ισοδυναμεί με κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων.
Για να καθησυχάσει τα κράτη μέλη που ανησυχούν για νομικά ζητήματα, η ΕΕ πρότεινε μια «προσαρμοσμένη σύμβαση χρέους» με τον οργανισμό εκκαθάρισης Euroclear, με έδρα τις Βρυξέλλες, με επιτόκιο 0%, ώστε να διασφαλιστεί ότι θα μπορεί να ικανοποιήσει τυχόν μελλοντικές απαιτήσεις της Ρωσίας.
Θα μπορούσαν να διατεθούν περίπου 140 δισ. ευρώ, τα οποία θα προσφερθούν στην Ουκρανία σε δόσεις, με ορισμένους όρους, δήλωσε η φον ντερ Λάιεν.
Ωστόσο, ο Ντε Βέβερ επέμεινε ότι ο μηχανισμός αφήνει πολλές νομικές ερωτήσεις αναπάντητες, υπονοώντας ότι δεν ήταν σίγουρος ότι το σχέδιο θα μπορούσε να επιλυθεί γρήγορα – και ότι θα πρέπει να βρεθούν εναλλακτικές λύσεις από άλλες πηγές χρηματοδότησης.
«Είμαστε ένας σύλλογος με τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου, που λέει ότι είναι αδύνατο να συγκεντρωθούν αυτά τα χρήματα», δήλωσε ο Ντε Βέβερ. «Δεν είναι αδύνατο», είπε, προσθέτοντας ότι «δεν υπάρχει δωρεάν χρήμα».
Έντονη αντίδραση από τη Μόσχα
Η Ρωσία δήλωσε σήμερα ότι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να χρησιμοποιήσει τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας για να παράσχει δάνεια στην Ουκρανία και τα οποία θα αποπληρωθούν με πολεμικές αποζημιώσεις της Μόσχας, είναι «ψευδαίσθηση» και θα τύχει πολύ σκληρής απάντησης.
Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα είπε ότι η Ρωσία θέλει να υπενθυμίσει στις κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδιαίτερα στην βελγική, όπου βρίσκονται τα περισσότερα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, να συμμορφωθούν με τις διεθνείς τους υποχρεώσεις.
«Σύμφωνα με την αρχή της αμοιβαιότητας, οποιαδήποτε επίθεση της ΕΕ στην περιουσία μας θα αντιμετωπιστεί με πολύ σκληρή απάντηση. Το γνωρίζουν και οι ίδιοι αυτό», δήλωσε η Ζαχάροβα στους δημοσιογράφους.
«Η Ρωσία διαθέτει επαρκές οπλοστάσιο αντιμέτρων και δυνατότητες για μια κατάλληλη πολιτική και οικονομική απάντηση».
Τι περιλαμβάνει το σχέδιο της ΕΕ
Η ΕΕ επεξεργάζεται τρόπους χρηματοδότησης της άμυνας και της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας χρησιμοποιώντας παγωμένα περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, χωρίς όμως να τα κατάσχει.
Αυτό θα περιλαμβάνει την έκδοση δανείου στην Ουκρανία, το οποίο θα αποπληρωθεί εάν και όταν η Ουκρανία λάβει πολεμικές αποζημιώσεις από τη Ρωσία στο πλαίσιο ειρηνευτικής συμφωνίας.
Η Ζαχάροβα χλεύασε ολόκληρο το σχέδιο.
«Δεν θέλω ούτε να συζητήσω την ιδέα αυτή, είναι μια παραίσθηση. Αλλά η λέξη αποζημιώσεις μου τράβηξε την προσοχή… Για τι είδους πληρωμές αποζημιώσεων μιλάει η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν (πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής);» διερωτήθηκε.
Η Ζαχάροβα είπε ότι η Ρωσία κερδίζει τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας και οι αποζημιώσεις καταβάλλονται από τους χαμένους.
Από τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία που ανέρχονται σε 300 δισεκατομμύρια ευρώ, τα 210 δισεκατομμύρια βρίσκονται στην Ευρώπη, εκ των οποίων τα 185 δισεκατομμύρια στην Euroclear, ένα κεντρικό αποθετήριο τίτλων με έδρα τις Βρυξέλλες.
Το προτεινόμενο δάνειο θα χορηγηθεί με τη χρήση μετρητών που έχουν συσσωρευτεί καθώς λήγουν αυτά τα χρεόγραφα.
Η Ρωσία δεν έχει δηλώσει πώς θα αντιδράσει, αλλά οι αναλυτές λένε ότι είναι πιθανό να στοχεύσει σε περιουσιακά στοιχεία δυτικών εταιρειών που εξακολουθούν να λειτουργούν στη χώρα.
Το ανεξάρτητο ρωσικό χρηματοοικονομικό μέσο The Bell ανέφερε αυτή την εβδομάδα ότι το σχέδιο της ΕΕ θα μπορούσε να πυροδοτήσει έναν «μεγάλο πόλεμο κατασχέσεων μεταξύ Μόσχας και Ευρώπης».
Με πληροφορίες από: Newsit, ΑΠΕ – ΜΠΕ / Φωτογραφία Reuters