Foreign Policy: Ο Κιμ βαδίζει στα χνάρια του Σαντάμ – ΦΩΤΟ

Πριν από είκοσι χρόνια, ο τότε Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Κόφι Ανάν πήγε στη Βαγδάτη σε μια απέλπιδα προσπάθεια να πείσει τον Σαντάμ Χουσεΐν να παράσχει στους επιθεωρητές όπλων του ΟΗΕ πρόσβαση σε ευαίσθητους χώρους και έτσι να αποτραπεί ένας επικείμενος πόλεμος. Οι διαπραγματεύσεις ήταν βασανιστικές, αλλά ο Ανάν έπεισε τελικά στον Σαντάμ να συμφωνήσει με όλα όσα ζήτησε η Ουάσινγκτον και οι άλλες χώρες. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ δέχθηκε τη συμφωνία και οι επιθεωρητές επέστρεψαν στη δουλειά.

Στη συνέχεια ο Σαντάμ άλλαξε γνώμη και τους απαγόρευσε την πρόσβαση στις επίμαχες περιοχές. Η συμφωνία κατέρρευσε και το Δεκέμβριο του 1998, 10 μήνες μετά την εξόρμηση του Ανάν στη Βαγδάτη, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο βομβάρδιζαν το Ιράκ.

Ο Ανάν βίωσε πολύ σκληρή μεταχείριση όταν επέστρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες φέρνοντας αυτό που θεωρούσε ότι ήταν το πολύτιμο δώρο της ειρήνης. Ο ίδιος είχε πει, ότι θα μπορούσε να «κλείσει μια συμφωνία» με τον Σαντάμ – ένας μικρός ισχυρισμός σε σύγκριση με τον πληθωρικό ισχυρισμό του Τραμπ που δήλωσε ότι έχει δημιουργήσει μια «καταπληκτική σχέση» με τον Κιμ. Παρόλα το Κογκρέσο κατηγόρησε τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ ότι υπέκυψε στις ορέξεις ενός τέρατος. Η Κυβέρνηση Κλίντον υπέβαλε τη συμφωνία σε ελάχιστο έλεγχο πριν εκφράσει την ικανοποίησή της.

Κανείς αναρωτιέται τι είδους υποδοχή θα τύχει η καινοφανής συμφωνία του Προέδρου Τραμπ από τους Ρεπουμπλικάνους. Θα επεκτείνουν στη Βόρεια Κορέα τη λογική του Ιράν; Οι Ρεπουμπλικανοί συνασπίστηκαν πίσω από τον Τραμπ, όταν αποχώρησε από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, παρά τις εξαιρετικά περίπλοκες απαιτήσεις συμμόρφωσης με τους επιθεωρητές όπλων που ενσωματώθηκαν στη συμφωνία. Θα αναγκάσουν οι Ρεπουμπλικανοί την Κυβέρνηση Τραμπ να απαιτήσει ακόμη αυστηρότερη συμμόρφωση από την Κυβέρνηση Ομπάμα που διαπραγματεύτηκε με την Τεχεράνη; Ή μήπως θα δώσουν στον Τραμπ λευκή επιταγή, γιατί τελικά ενδιαφέρονται περισσότερο να χρεωθούν μια διπλωματική νίκη παρά για την αφοπλισμό της Βόρειας Κορέας;

Η αποστολή του Ανάν δείχνει την εγγενή δυσκολία να πείσει κανείς απολυταρχικούς ηγέτες να συμφωνήσουν σε κάτι που θεωρούν ως μια βαθιά παραβίαση της κυριαρχίας τους. Το έγγραφο που υπέγραψε ο Σαντάμ τον υποχρέωσε να επιτρέψει στους επιθεωρητές απεριόριστη πρόσβαση στους επονομαζόμενους προεδρικούς χώρους, οι οποίοι αποδείχτηκαν ότι κάλυπταν χιλιάδες τετραγωνικά μίλια, εφόσον συνοδεύονταν από διπλωμάτες. Όμως, μέχρι τον Αύγουστο, ο Σαντάμ είχε χάσει την υπομονή του και ζήτησε από τους επιθεωρητές να τον απαλλάξουν και στη συνέχεια το Συμβούλιο Ασφαλείας να αποσύρει τις κυρώσεις που του είχαν επιβληθεί. Σταμάτησε την συνεργασία, οδηγώντας σε μια ακόμη κρίση, και στη συνέχεια στην Επιχείρηση Αλεπού της Ερήμου.

Η αναλογία του Ιράκ φαίνεται να ισχύει κατά μείζονα λόγο στη Βόρεια Κορέα του Κιμ. Ο Σαντάμ είχε σοβαρούς λόγους να συμμορφωθεί, κυρίως επειδή είχε ήδη ξεφορτωθεί τα όπλα μαζικής καταστροφής του, αλλά και επειδή το Ιράκ θα μπορούσε να επιστρέψει στο ρόλο του ως κύρια περιφερειακή δύναμη μόλις αίρονταν οι κυρώσεις. Η Βόρεια Κορέα, αντιθέτως, όχι μόνο έχει ένα τεράστιο πυρηνικό πρόγραμμα, αλλά δεν έχει περιουσιακά στοιχεία οποιασδήποτε αξίας εκτός από αυτά τα όπλα, ακόμα και αν ο Ντόναλντ Τραμπ έχει εντυπωσιαστεί από την αξία των παραλιακών οικοπέδων της Βόρειας Κορέας. Ο Κίμ είναι ακόμα πιο συνηθισμένος, από τον Σαντάμ, στο να ασκεί απόλυτο έλεγχο στην επικράτειά του. Θα είναι πιο ανοιχτός, από ότι ο Σαντάμ, να παραιτηθεί από αυτόν την εξουσία;

Ο Ντόναλντ Τραμπ, φυσικά, πιστεύει ότι θα είναι, επειδή υποθέτει ότι ο Κίμ νοιάζεται για αυτό που νοιάζονται όλα τα λογικά άτομα, τα χρήματα. Θα ανταλλάξει τα όπλα του για πεντάστερα ξενοδοχεία του Τραμπ με θέα στη θάλασσα. Μπορεί και να είναι έτσι. Το Ιρανικό καθεστώς έκανε πράγματι έναν τέτοιο υπολογισμό, αλλά η νομιμότητα αυτού του καθεστώτος εξαρτάται πολύ περισσότερο από τη δημόσια στήριξη και επομένως από την οικονομική πρόοδο από ότι η δυναστεία των Κιμ, η οποία χρησιμοποίησε τη μαζική πείνα ως πολιτικό όπλο. Επιπλέον, αν οι παραχωρήσεις που έκαναν οι Ιρανοί για να αποκτήσουν πρόσβαση στις παγκόσμιες αγορές ήταν ανεπαρκείς για τον Τραμπ, δεν μπορεί κανείς να αντιληφθεί τι θα χρειαστεί να κάνει ο Κιμ για να επιτύχει την πλήρη συμμόρφωση.

Ωστόσο, ας φανταστούμε, για μια στιγμή, ότι οι Αμερικανοί και οι Βορειοκορεάτες διαπραγματευτές καταλήξουν με κάποιο τρόπο στην αμοιβαία συμφωνία για την αποπυρηνικοποίηση, δηλαδή της προοδευτικής αποσυναρμολόγησης της τεράστιας πυρηνικής μηχανής της Βόρειας Κορέας. Ας φανταστούμε επίσης ότι τα Ηνωμένα Έθνη κατά κάποιο τρόπο καταφέρνουν να συγκεντρώσουν χιλιάδες ειδικευμένους επιθεωρητές όπλων που είναι υποχρεωμένοι να επιβλέπουν και να επαληθεύουν τη συμφωνία. Τι θα συμβεί εάν ο Κιμ υπέθετε ότι θα μπορούσε να κρύψει μερικές πυρηνικές κεφαλές ή μια μυστική εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου και να αντιδράσει όταν οι επιθεωρητές ζητήσουν πρόσβαση σε αυτά; Τι γίνεται αν, όπως ο Σαντάμ, απαιτήσει την ελάφρυνση των κυρώσεων πολύ πριν δείξει πραγματική συμμόρφωση;

Το Ιράν δεν μας έδωσε τέτοιο προηγούμενο, αφού οι Ιρανοί τήρησαν τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν στο κοινό εκτεταμένο σχέδιο δράσης. Η αναλογία βρίσκεται στο Ιράκ του 1998. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα μπορούσαν να βομβαρδίσουν τη Βόρεια Κορέα, όπως έκαναν στο Ιράκ, επειδή οι συνέπειες από αυτό θα ήταν πολύ άσχημες ακόμη και για αυτόν τον Πρόεδρο. Πράγματι, θα πρέπει να είμαστε ευγνώμονες για το γεγονός ότι ο Τραμπ προχώρησε σε αυτό το άνοιγμα, διότι η πιθανότητα της επιτυχίας με κάποιο τρόπο είναι μεγαλύτερη από την πιθανότητα η αποτυχία να οδηγήσει σε πόλεμο. Παρ ‘όλα αυτά, μια ρήξη θα οδηγούσε σε κλιμάκωση της έντασης με άγνωστες συνέπειες.

Αλλά μπορούμε να φανταστούμε ένα τελείως διαφορετικό σενάριο. Ο Κιμ, ο οποίος ασφαλώς δεν είναι ανόητος, μπορεί να καταλάβει ότι ο Τραμπ είναι τόσο αφοσιωμένος στη φαντασία του να σώζει τον κόσμο που θα αγνοήσει σχεδόν οποιαδήποτε παραβίαση οποιασδήποτε συμφωνίας μεταξύ των δύο πλευρών. Ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας μπορεί έτσι να υπολογίσει ότι μπορεί να συνεργαστεί αρκετά ώστε να καθυστερήσει τη αποπυρηνικοποίησης εις το διηνεκές. Προς το συμφέρον της διατήρησης του διπλωματικού θριάμβου της, η Κυβέρνηση Τραμπ μπορεί να συμφωνήσει να παραβλέψει αυτό που η κυβέρνηση Κλίντον δεν δέχθηκε να παραβλέψει πριν από δύο δεκαετίες. Αυτό θα ήταν το χειρότερο από όλα τα πιθανά αποτελέσματα, αφού ο Κιμ θα έχει κερδίσει τη νομιμότητα που επιδιώκει χωρίς να παραδώσει την ικανότητά του να εκβιάσει τον πλανήτη.

Πηγή Foreign Policy