Πώς η συμφωνία Σάικς Πικό πυροδοτεί τη βία στο Ιράκ

Οι σουνίτες τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και το Λεβάντε, που ανακοίνωσαν προχθές την ίδρυση «ισλαμικού χαλιφάτου» (διαβάστε εδω τι ειναι το χαλιφάτο) στις περιοχές που τελούν υπό τον έλεγχό τους (διαβάστε εδω το σχετικό άρθρο και δείτε το βίντεο: ‘The end of Sykes – Picot’)  , επιθυμούν να θέσουν τέλος στην συμφωνία Σάικς-Πικό (Sykes-Picot Agreement), της μυστικής γαλλο-βρετανικής συμφωνίας του 1916 για τον καταμερισμό των ζωνών επιρροής στη Μέση Ανατολή μετά τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η γαλλοβρετανική συμφωνία του 1916 αποτέλεσε τη βάση των σχεδιασμών των δύο δυνάμεων στην  Ανατολική Μεσόγειο κατά την μεταπολεμική περίοδο.

Τι προέβλεπε η μυστική αποικιακή συμφωνία Σάικς-Πικό;

Σύμφωνα με τη συμφωνία αυτή, που πήρε το όνομα της από τον, τότε 36χρονο, Βρετανό συνταγματάρχη Μαρκ Σάικς και τον Γάλλο συνταγματάρχη Φρανσουά Ζορζ-Πικό, η σημερινή Νότια Τουρκία θα ήταν υπό τον έλεγχο της Γαλλίας, η σημερινή Συρία υπό γαλλική επιρροή, το σημερινό Ιράκ και η Ιορδανία υπό βρετανική επιρροή και ένα κομμάτι του σημερινού Ιράν υπό βρετανικό έλεγχο.

Το 1916,  διατέθηκε στη Βρετανία ο έλεγχος των περιοχών που περιλαμβάνουν την παράκτια λωρίδα ανάμεσα στη θάλασσα και στον Ιορδάνη ποταμό, την Ιορδανία, το νότιο Ιράκ, και μια μικρή περιοχή που επέτρεπε την πρόσβαση στη Μεσόγειο. Η Γαλλία πήρε τον έλεγχο της νοτιο-ανατολικής Τουρκίας, του βόρειου Ιράκ, της Συρίας και του Λιβάνου. Η Ρωσία προβλεπόταν να πάρει την Κωνσταντινούπολη, τα Τουρκικά Στενά και τις οθωμανικά αρμενικά βιλαέτια. Όμως η αλλαγή του πολιτικού σκηνικού με την «Οκτωβριανή Επανάσταση» του 1917 άλλαξε σημαντικά τα αρχικά σχέδια.

Στην συμφωνία Σάικς Πικό αναφέρεται και η Κύπρος. Έτσι το 1916, η Βρετανία δεσμεύτηκε να μην ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για την εκχώρηση της Κύπρου σε οποιαδήποτε τρίτη δύναμη χωρίς την προηγούμενη συγκατάθεση της γαλλικής κυβέρνησης, σε αντάλλαγμα των παραχωρήσεων που της δόθηκαν στην Μέση Ανατολή.

Η συμφωνία για την Κύπρο έγινε σε αντάλλαγμα της χρήση από τους Βρετανούς των στρατηγικών λιμανιών Χάιφα και Άκρα για την εξυπηρέτηση του δια θαλάσσης εμπορίου στην Ανατολική Μεσόγειο, και την διασφάλιση παροχής νερού από τους σημαντικούς ποταμούς Τίγρη και Ευφράτη που έλεγχε η γαλλική πλευρά.

Όπως διαβάζουμε στο περιοδικό Άρδην, έναν χρόνο αργότερα, η Διακήρυξη Μπάλφουρ θέτει τη βάση για «εγκαθίδρυση εβραϊκής εθνικής εστίας στην Παλαιστίνη», δίνοντας τη χαριστική βολή στις προσδοκίες χειραφέτησης των αραβικών πληθυσμών. Οι υποσχέσεις που είχαν δοθεί στους Χασεμίτες για ίδρυση ενός ανεξάρτητου ενιαίου Αραβικού Κράτους εξανεμίζονται, όπως απομακρύνεται και κάθε προοπτική ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα.

Παρά τις αλλεπάλληλες εξεγέρσεις που ξεσπούν εναντίον των κατοχικών αρχών σε όλη την περιοχή (1919-1921 στην Αίγυπτο, 1925-1927 στη Συρία, 1931 στην Κύπρο, 1936-1939 στην Παλαιστίνη), θα χρειαστεί άλλος παγκόσμιος πόλεμος, ο Β΄Παγκόσμιος, για να ξαναποκτήσουν οι ντόπιοι πληθυσμοί κάποια ελπίδα απελευθέρωσης από τους κηδεμόνες τους.

Ο αρθρογράφος της Αγγλικής εφημεριδας Times, Αντονι Λόιντ, επικαλούμενος την άποψη ενός, ανώνυμου, αξιωματούχου της συριακής αντιπολίτευσης, γράφει πως «όποιος σχεδίασε τον χάρτη εκείνο του 1916 (φωτο), τελούσε σίγουρα υπό την επήρεια ναρκωτικών ουσιών καθώς έβαλε πολλούς ανθρώπους διαφορετικών εθνικοτήτων κάτω από τη «σκεπή» ενός ενιαίου κράτους».

«Η αποικιοκρατική προχειρότητα υπό την οποία προέκυψε και αυτή η συμφωνία καταδεικνύει πόσο εγκληματικά και κατάφωρα αγνοήθηκαν οι φυλετικές κι εθνοτικές μειονότητες της ευρύτερης περιοχής», σημειώνει ο Γκάρεθ Στάνσφιλντ, καθηγητής Μεσανατολικής Πολιτικής στο βρετανικό πανεπιστήμιο του Εξετερ.

Και καταλήγει: «Η Αραβική Άνοιξη και η απομάκρυνση των δικτατόρων από τις χώρες αυτές, ξέθαψε τα προβλήματα αυτά. Πλέον, έναν αιώνα περίπου μετά τη συμφωνία Σάικς-Πικό, το γεωπολιτικό στάτους κβο αμφισβητείται, μαζί με την εδαφική ακεραιότητα τόσο της Συρίας, όσο και του Ιράκ».

Διαβάστε εδώ, το πρωτότυπο κείμενο της συμφωνίας Σάικς-Πικό, μέσω ιστοσελίδας του Πανεπιστημίου του Yale, στα Αγγλικά.

Αξίζει να σημειώσουμε οτι τα Ηνωμένα Έθνη ανακοίνωσαν σήμερα οτι τουλάχιστον 2.417 άνθρωποι σκοτώθηκαν στο Ιράκ τον Ιούνιο–ο μεγαλύτερος αριθμός θυμάτων σε αμάχους αυτό τον χρόνο. Σύμφωνα με την ανακοίνωση των Ηνωμένων Εθνών, ο αριθμός των τραυματιών ανέρχεται σε 2.287.
Τουλάχιστον 1.531 από τους νεκρούς ήταν άμαχοι, ενώ οι περισσότερες απώλειες–470 νεκροί– καταγράφηκαν στην επαρχία της Νινευί.
Τα Ηνωμένα Έθνη επισημαίνουν ότι ο απολογισμός αυτός δεν περιλαμβάνει τα θύματα στην επαρχία Άνμπαρ του δυτικού Ιράκ, το μεγαλύτερο τμήμα της οποίας ελέγχεται από τους τζιχαντιστές του ΙΚΙΛ.

Οι δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και το Λεβάντε (ΙΚΙΛ) κατέλαβαν τμήματα της Άνμπαρ τον Ιανουάριο και πριν από μερικές εβδομάδες κατέλαβαν και την Μοσούλη, πρωτεύουσα της Νινευί. Το ιρακινό κοινοβούλιο πρόκειται σήμερα να συνεδριάσει για πρώτη φορά για να εκλέξει τον νέο πρόεδρο του Σώματος, τον πρωθυπουργό και τον πρόεδρο της χώρας. Ο σημερινός πρωθυπουργός Νούρι αλ Μάλικι, ο οποίος είναι σιίτης, αντιμετωπίζει ισχυρή αντίθεση στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει μία τρίτη θητεία.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Αμερική & Ιράν Μπορούν να Σώσουν το Ιράκ