Χωρίς να περιμένει ενδεχόμενη και μελλοντική άρση των διεθνών κυρώσεων κατά της Τεχεράνης, η Ρωσία ήρε την απαγόρευση παράδοσης των αντιαπυραυλικών συστημάτων S-300 στο Ιράν, θεωρώντας ότι η συμφωνία-πλαίσιο η οποία υπεγράφη στη Λωζάνη ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις και το Ιράν το επιτρέπει, προκαταλαμβάνοντας έτσι το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων που βρίσκσονται σε εξέλιξη και αποσκοπούν στην επίτευξης οριστικής συμφωνίας για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Η απόφαση του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν να υπογράψει το προεδρικό διάταγμα που ανοίγει θεωρητικά τον δρόμο για την αποστολή των συστημάτων S-300 στην Τεχεράνη προκάλεσε την αντίδραση του Λευκού Οίκου και του Ισραήλ. Στην Ουάσινγκτον, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι ο υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι εξέφρασε προς τον ρώσο ομόλογό του ανησυχίες σχετικά με την απόφαση της Μόσχας να άρει την απαγόρευση πώλησης του αντιπυραυλικού συστήματος των S-300 στο Ιράν.
Η απόφαση της Ρωσίας για την έναρξη ανταλλαγής πετρελαίου έναντι προϊόντων αποτελεί επίσης πηγή ανησυχίας σχετικά με το καθεστώς των κυρώσεων, δήλωσε ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Τζος Ερνεστ κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης των δημοσιογράφων.
«Η ανακοίνωση αυτή αποτελεί απόδειξη ότι η οικονομική ανάπτυξη που θα ακολουθήσει την άρση των κυρώσεων θα χρησιμοποιηθεί από το Ιράν για τον εξοπλισμό του και όχι για τη διασφάλιση της ευημερίας του ιρανικού λαού», δηλώνει σε ανακοίνωσή του ο υπουργός Πληροφοριών Γιουβάλ Στάινιτς.
Η κίνηση της Μόσχας έρχεται τη στιγμή που οι μεγάλες δυνάμεις του σχήματος «5+1» (Κίνα. ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία, Βρετανία και Γερμανία) έχουν περιθώριο μέχρι το τέλος του Ιουνίου για να διευθετήσουν τις τεχνικές και νομικές λεπτομέρειες που θα οδηγήσουν σε μία οριστική συμφωνία με την Τεχεράνη για την επίλυση της διπλωματικής κρίσης για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα που δηλητηριάζει τις διεθνείς σχέσεις εδώ και και περισσότερο από δώδεκα χρόνια. Ομως η Μόσχα δεν έκρινε σκόπιμο να περιμένει μέχρι τότε.
Το Κρεμλίνο αρκέσθηκε σε μία απλή ανακοίνωση για να γνωστοποιήσει ότι με προεδρικό διάταγμα αίρονται οι περιορισμοί πώλησης στο Ιράν των αντιπυραυλικών συστημάτων αυτών που είναι ικανά να αναχαιτίσουν αεροσκάφη και πυραύλους. Ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ ανέλαβε στη συνέχεια να εξιστορήσει τις εξελίξεις που ακολούθησαν την συμφωνία πώλησης των S-300 στην Τεχεράνη έναντι 800 εκατομμυρίων δολαρίων το 2007.
Ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών ισχυρίσθηκε ότι η απαγόρευση πώλησης των S-300 το 2010, η οποία αποφασίσθηκε από τον τότε πρόεδρο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, δεν συνδέεται με την εφαρμογή της απόφασης 1929 του ΟΗΕ για την επιβολή κυρώσεων κατά του Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα, αλλά με την πολιτική βούληση της Μόχας για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής διαδικασίας για τη διευθέτηση του θέματος.
Κατά συνέπεια, αφού η πώληση των S-330 δεν συνδέεται με την επιβολή του εμπάργκο, δεν χρειάζεται να συνδεθεί και με την άρση του.
Ωστόσο, ο πρόεδρος Μεντβέντεφ είχε όντως υπογράψει στις 22 Σεπτεμβρίου 2010 το προεδρικό διάταγμα 1154 με θέμα «προς λήψιν μέτρα για την εφαρμογή της απόφασης 1929».
Αντιδράσεις
Η αμερικανική κυβέρνηση επέκρινε την απόφαση της Ρωσίας να άρει την απαγόρευση πώλησης των αντιπυραυλικών συστημάτων S-300 στο Ιράν.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι μετέφερε την ανησυχία του στον ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής τους συνομιλίας, δήλωσε η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Μαρί Χαρφ.
Δεδομένων των εντάσεων στην περιοχή, «δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για την πώληση τέτοιου είδους συστημάτων στο Ιράν», δήλωσε η εκπρόσωπος, χαρακτηρίζοντας «μη εποικοδομητική» την απόφαση της Μόσχας.
«Η αντίθεσή μας στις πωλήσεις αυτές είναι παλαιά και δημόσια. Πιστεύουμε ότι αυτές οι πωλήσεις δεν βοηθούν σε τίποτε» στο πλαίσιο των συνθηκών που επικρατούν στην περιοχή, δήλωσε από την πλευρά του ο εκπρόσωπος του αμερικανικού Πενταγώνου συνταγματάρχης Στίβεν Γουόρεν. «Οποιαδήποτε πώληση προηγμένης τεχνολογίας στο Ιράν αποτελεί πηγή ανησυχίας για εμάς», πρόσθεσε.
Η εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών έκανε ωστόσο την εκτίμηση ότι η απόφαση της Μόσχας δεν παραβιάζει, a priori, το εμπάργκο κατά της Τεχεράνης που αποφασίσθηκε από τον ΟΗΕ τον Ιούνιο 2010.
«Δεν θεωρούμε ότι η απόφαση αυτή θα έχει επιπτώσεις στην ενότητα» των μεγάλων δυνάμεων στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα, δήλωσε η Μαρί Χαρφ.
Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Τζος Ερνεστ επέκρινε επίσης στις ρωσο-ιρανικές συνομιλίες για την ανταλλαγή ιρανικού πετρελαίου έναντι ρωσικών προϊόντων. «Εξετάζουμε τις λεπτομέρειες των συνομιλιών αυτών. Εάν αυτού του είδους οι ρυθμίσεις προχωρήσουν, προκαλούνται μεγάλες ανησυχίες» και ως προς την τήρηση του εμπάργκο», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου.
Τη ρωσική απόφαση καταδίκασε επίσης το Ισραήλ.
«Η ανακοίνωση αυτή αποτελεί απόδειξη ότι η οικονομική ανάπτυξη που θα ακολουθήσει την άρση των κυρώσεων θα χρησιμοποιηθεί από το Ιράν για τον εξοπλισμό του και όχι για τη διασφάλιση της ευημερίας του ιρανικού λαού», δηλώνει σε ανακοίνωσή του ο υπουργός Πληροφοριών Γιουβάλ Στάινιτς προσθέτοντας ότι αποτελεί προϊόν της «νομιμοποίησης» του Ιράν μέσω της συμφωνίας για το πυρηνικό του πρόγραμμα.
Η Τεχεράνη χαιρέτισε την απόφαση της Ρωσίας για τα συστήματα S-300, η οποία, σύμφωνα με το Ιράν, συμβάλλει στην περιφερειακή ασφάλεια.
«Η ανάπτυξη της διμερούς συνεργασίας (με τη Ρωσία) και με τις γειτονικές χώρες σε ποικίλους τομείς μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματική για την σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή», δήλωσε ο ιρανός υπουργός Αμυνας Χοσεΐν Ντελγάν, σύμφωνα με το πρακτορείο Irna, κάνοντας λόγο «για εκτός της περιοχής απειλές και για ανάπτυξη τρομοκρατικών δραστηριοτήτων».