H Τουρκία παρέλαβε τα δύο πρώτα μαχητικά αεροσκάφη F-35 από την Lockheed Martin στο Fort Worth του Τέξας.
Η Τουρκία συμμετέχει ενεργά στην ανάπτυξη και παραγωγή των αμερικανικών μαχητικών αεροσκαφών, καθώς τουλάχιστον 10 εταιρίες της παράγουν συστήματα και εξαρτήματα, τα οποία απαιτούνται για την κατασκευή των stealth μαχητικών. Μεταξύ αυτών είναι η Aselsan, η Havelsan, η Alp Aviation, η Ayesas, η Kale Aerospace, η Roketsan, η Tubitak SAGE και η TAI.
Η Τουρκία σκοπεύει να αγοράσει 100 F-35A, ενώ έως και το 2022 αναμένεται να ενταχθούν συνολικά 30 μαχητικά F-35 στον στόλο της. Το χρονοδιάγραμμα είναι το εξής:
2018: 2 μαχητικά F-35
2019: 4 μαχητικά F-35
2020: 8 μαχητικά F-35
2021: 8 μαχητικά F-35
2022: 8 μαχητικά F-35
Τα πρώτα F-35 που θα πετάξουν στην Τουρκία θα έχουν ως βάση τους το αεροδρόμιο της Μαλάτειας. Αφού ολοκληρωθεί το πρόγραμμα και για τα 100 F-35 τότε το ένα τρίτο από αυτά θα τοποθετηθεί στα εθνικά ελικοπτεροφόρα πλοία «Ανατολή» και «Θράκη» τα οποία θα είναι έτοιμα το 2021 και το 2023 αντίστοιχα.
Η Roketsan έχει ήδη αναπτύξει το Standoff Missile-JSF ή SOM-J, ειδικά κατασκευασμένο για την επιχειρησιακή του αξιοποίηση από το F35.
Όμως μια σειρά ζητημάτων που έχουν προκύψει, έχουν προκαλέσει εντονότατες εντάσεις στις ΗΠΑ, με αποτέλεσμα τόσο στην αμερικανική Γερουσία, όσο και στην Βουλή των Αντιπροσώπων να έχουν κατατεθεί τροπολογίες στις οποίες προβλέπεται το «πάγωμα» της πώλησης των μαχητικών F-35 στην Τουρκία.
Τους μεγαλύτερους τριγμούς στις σχέσεις ΗΠΑ και Τουρκίας προκαλούν η κράτηση του πάστορα Μπρίαν Βράνσον στην Τουρκία, η αγορά των ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων S-400, η μη έκδοση του αυτοεξόριστου ιμάμη Γκιουλέν στην Τουρκία, αλλά και η πολιτική της Τουρκίας στις περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.
Σε τέτοιο βαθμό έχουν οξυνθεί οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, ώστε στις ΗΠΑ υπάρχουν φωνές που ζητούν ακόμα και την αποχώρηση της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ.
Η Άγκυρα δηλώνει κατηγορηματικά ότι η συμφωνία για τους S-400 με την Ρωσία είναι οριστική και δεν πρόκειται να ακυρωθεί, ούτε σκοπεύει να παροπλίσει τα όπλα όταν τα παραλάβει. Μάλιστα, η Τουρκία έχει απειλήσει ότι θα αντιδράσει σε περίπτωση που η Αμερική παγώσει την πώληση των μαχητικών, ενώ έχει αφήσει να εννοηθεί ότι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα εξετάσει την αγορά των Ρωσικών Su-57. Ταυτόχρονα, η Τουρκία δίνει μεγάλη έμφαση στην ανάπτυξη του δικού της σύγχρονου μαχητικού του TFX της εταιρίας ΤΑΙ.
Τα δύο F-35, που παραδόθηκαν χθες στην Τουρκία, θα φέρουν λογισμικό Block 2Α, το οποίο σημαίνει τα δύο stealth μαχητικά δεν θα έχουν την δυνατότητα να μετάσχουν σε επιχειρήσεις μάχης, καθώς το εν λόγω λογισμικό είναι καθαρά για εκπαίδευση πιλότων. Να σημειωθεί ότι η Τουρκία, δεν έχει δικαίωμα να τροποποιήσει το εγκατεστημένο λογισμικό των F-35.
Επίσης, τα δύο F-35 δεν θα μεταβούν σύντομα στην Τουρκία, καθώς θα παραμείνουν για δύο χρόνια στην Βάση Λουκ της USAF στην Αριζόνα των ΗΠΑ, όπου θα χρησιμοποιηθούν για την εκπαίδευση των πιλότων και πτητικές δοκιμές.
Αυτό επιβεβαιώνεται και από δηλώσεις του Τούρκου ΥΠΕΞ, ο οποίος δήλωσε ότι τα αεροσκάφη θα παραμείνουν στις ΗΠΑ μέχρι το 2020 για την εκπαίδευση των Τούρκων πιλότων και στην συνέχεια θα φθάσουν στην Τουρκία, μετά το πέρας τις εκπαιδευτικής περιόδου.
Οι Αμερικανοί έχουν θέσει δικλείδες ασφαλείας σε περίπτωση που το Κογκρέσο αποφασίσει να μπλοκάρει την πώληση των F-35 στην Τουρκία, καθώς σε περίπτωση που η Τουρκία αποχωρήσει από το ΝΑΤΟ ή της επιβληθεί εμπάργκο από τις ΗΠΑ, τα δύο αεροσκάφη θα κατασχεθούν άμεσα από τις Αμερικανικές Ένοπλες Δυνάμεις.
Για να τεθεί σε ισχύ το πάγωμα της πώλησης των F-35 στην Τουρκία, θα πρέπει η Γερουσία και η Βουλή να συμφωνήσουν σε μια κοινή εκδοχή τόσο της τροπολογίας, αλλά και του νομοσχεδίου για την Άμυνα των ΗΠΑ.
Στη συνέχεια το νομοσχέδιο αυτό θα πρέπει να εγκριθεί από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Η μεγάλη πλειοψηφία με την οποία υπερψηφίστηκε τόσο η εν λόγω τροπολογία, αλλά και το σχέδιο νόμου, καταδεικνύει την ύπαρξη μια διευρυμένης πλειοψηφίας που ενδεχομένως θα μπορούσε να ανατρέψει ακόμα και ένα πιθανό βέτο από τον Πρόεδρο Τραμπ.
Δείτε την παρθενική πτήση του πρώτου τουρκικού F-35 που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Μάιο: