Η αύξηση των τιμών καταναλωτή έφθασε στο 36,08% σε ετήσια βάση τον Δεκέμβριο στην Τουρκία, ύψος ρεκόρ από τον Σεπτέμβριο 2002 που οφείλεται στην κατάρρευση της τουρκικής λίρας, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που δόθηκαν σήμερα στη δημοσιότητα. Το ύψος του πληθωρισμού είναι επτά φορές μεγαλύτερο από τον αρχικό στόχο της κυβέρνησης, εξηγείται από την σφοδρή υποχώρηση της τουρκικής λίρας που έχει χάσει το 45% της αξίας της απέναντι στο δολάριο σε ετήσια βάση.
Ο πληθωρισμός, που έφθασε το 21,31% τον Νοέμβριο, έχει γίνει πολιτικά εκρηκτικό θέμα στην Τουρκία, δεκαοκτώ μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές που είναι προγραμματισμένες για τον Ιούνιο 2023. Η τουρκική αντιπολίτευση κατηγορεί τους τελευταίους μήνες την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία ότι υποτιμά σκοπίμως τις τιμές του πληθωρισμού και την αύξηση των τιμών. Για τους Τούρκους πολίτες, η κατάρρευση της λίρας μεταφράζεται σε εκτίναξη των τιμών, με την Τουρκία να είναι εξαρτημένη από τις εισαγωγές, κυρίως για τις πρώτες ύλες και την ενέργεια.
Σε μηνιαία βάση, οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν 13,58%, σύμφωνα με την τουρκική στατιστική υπηρεσία, έναντι πρόβλεψης σε έρευνα του Reuters για μηνιαία αύξηση 9% και ετήσια αύξηση 30,6%. Η ισοτιμία του τουρκικού νομίσματος διαπραγματευόταν στις 13,6 λίρες έναντι του δολαρίου, υποχωρώντας κατά 3%, αλλά ανέκαμψε από το χαμηλό επίπεδο των 13,92 δολαρίων που είχε φθάσει νωρίτερα.
Η πτώση της λίρας και οι ανατιμήσεις
Το 2021, η λίρα έχασε το 44% της αξίας της μετά τη μεγάλη πτώση τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο. Ο δείκτης τιμών παραγωγού αυξήθηκε 19,08% σε μηνιαία βάση τον Δεκέμβριο και 79,89% σε ετήσια βάση, αντανακλώντας την έκρηξη των τιμών των εισαγωγών λόγω της βουτιάς της λίρας. Η αύξηση των τιμών καταναλωτή είναι η μεγαλύτερη μετά από τον Σεπτέμβριο του 2002, όταν είχε φθάσει το 37%, λίγο πριν την άνοδο του κόμματος AK του προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην εξουσία τον Νοέμβριο του ίδιου έτους. Οι προβλέψεις 13 οικονομολόγων κυμαίνονταν από το 26,4% έως το 37,3%.
Στην αιχμή των ανατιμήσεων ήταν οι τιμές σχετικά με τις μεταφορές, οι οποίες εκτινάχθηκαν κατά 53,66% σε ετήσια βάση, ενώ οι τιμές των τροφίμων και των ποτών έκαναν άλμα 43,8%. «Αυτό αντανακλά έναν φαύλο κύκλο πληθωρισμού που ωθείται από τη ζήτηση, κάτι που είναι πολύ επικίνδυνο, επειδή η κεντρική τράπεζα είχε υπονοήσει ότι οι πληθωριστικές πιέσεις προέρχονταν από τους περιορισμούς στην προσφορά και ότι δεν θα μπορούσε να κάνει οτιδήποτε σχετικά», δήλωσε στέλεχος της Spinn Consulting στην Κωνσταντινούπολη, προσθέτοντας: «Τα επιτόκια πρέπει να αυξηθούν άμεσα και επιθετικά. Ο ετήσιος πληθωρισμός θα φθάσει πιθανόν το 40-50% τον Μάρτιο».
Ο πληθωρισμός κυμαινόταν περί το 20% τους τελευταίους μήνες, καθοδηγούμενος από την υποχώρηση της λίρας σε χαμηλά επίπεδα – ρεκόρ μετά τη μείωση από την κεντρική τράπεζα του βασικού επιτοκίου της κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες από τον Σεπτέμβριο υπό την πίεση του Ερντογάν. Η λίρα υποχώρησε στο χαμηλό επίπεδο – ρεκόρ των 18,4 λιρών ανά δολάριο τον Δεκέμβριο για να ανακάμψει στη συνέχεια μετά τις κρατικές παρεμβάσεις στην αγορά και την ανακοίνωση από τον Ερντογάν ενός σχήματος για την προστασία των καταθέσεων σε λίρα από τις διακυμάνσεις της.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ-AFP