του Αλέξανδρου Θεολόγου
Τα γυμνάσια του ρωσικού Στρατού στην Λευκορωσία στην πραγματικότητα είναι ένα «εγκεφαλικό παιχνίδι» του Πούτιν με στόχο την Δύση και όπως φαίνεται, πιάνει. Και μόνο το όνομά τους προκαλεί σε κάποιους ρίγη: «Ζapad» σημαίνει «Δύση» στα ρώσικα και όσοι θυμούνται τον Ψυχρό Πόλεμο δεν μπορούν να ξεχάσουν, ιδίως οι χώρες που έζησαν επί δεκαετίες κάτω από την -βαριά- σοβιετική εξουσία. Άλλωστε τα συγκεκριμένα γυμνάσια «γεννήθηκαν» την εποχή του Ψυχρού Πολέμου –το 1981 περίπου 150.000 στρατιώτες χωρών-μελών του Συμφώνου της Βαρσοβίας έλαβαν μέρος σε αυτά, κρατώντας το ΝΑΤΟ σε συναγερμό για καιρό.
Η άσκηση ήταν στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος πριν καν ξεκινήσει, ωστόσο το σενάριό της είναι αυτό που ανησυχεί το ΝΑΤΟ και τους συμμάχους του στην περιοχή. Σήμερα, στον κόσμο προστέθηκαν τρείς νέες «χώρες»: η Βεϊσνόρια, η Βεσμπάρια και η Λουμπένια, προορισμένες να «ζήσουν» μόλις για έξι μέρες. Η «ομοιότητα» των φανταστικών αυτών χωρών με περιοχές της Λετονία, της Λιθουανίας και της Πολωνίας είναι που προκαλεί στους ανατολικούς συμμάχους και εταίρους του ΝΑΤΟ εκνευρισμό.
Και δικαιολογημένα. Ο αριθμός των συμμετεχόντων στρατιωτών στην φετινή Επιχείρηση «Δύση» (η τελευταία είχε γίνει το 2013) ανέρχεται σύμφωνα με τους Ρώσους σε 12.700 άτομα. Ωστόσο ορισμένοι Δυτικοί αναλυτές παραμένουν επιφυλακτικοί, εκτιμώντας ότι ο πραγματικός αριθμός ίσως είναι πολύ μεγαλύτερος, έως και 100.000, παραβιάζοντας την σχετική Συμφωνία της Βιέννης που θέτει ως όριο τους 13.000 στρατιώτες.
Από την πλευρά της η Μόσχα επιμένει πως στα γυμνάσια θα συμμετάσχουν 12.700 στρατιώτες. Ως μέλος του Οργανισμού για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) η Ρωσία οφείλει να επιτρέψει σε άλλες χώρες να στείλουν παρατηρητές σε περίπτωση που πραγματοποιεί γυμνάσια με την συμμετοχή περισσοτέρων των 13.000 στρατιωτών.
Στην πραγματικότητα, η Ρωσία και η σύμμαχός της Λευκορωσία έχουν 13.000 στρατιώτες σε λευκορωσικό έδαφος αλλά ακόμη 100.000 στρατιώτες τελούν υπό ανάπτυξη στην Ρωσία στο πλαίσιο «δοκιμών ετοιμότητας εθνικής κλίμακας». Σημειωτέον ότι το σύνολο των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων εκτιμάται ότι αριθμεί κάπου 750.000 με 1.000.000 στρατιώτες υπό τα όπλα.
Το σενάριο της άσκησης
Σύμφωνα με το σενάριο που έδωσε στην δημοσιότητα το ρωσικό υπουργείο Άμυνας, τα γυμνάσια θα εστιαστούν στην αντιμετώπιση εξτρεμιστών που διεισδύουν σε περιοχές της Λευκορωσίας και στο Καλίνινγκραντ, με σκοπό να πραγματοποιήσουν τρομοκρατικές επιθέσεις. Η περίληψη του σεναρίου έχει ως εξής: «Οι ένοπλοι τυγχάνουν υποστήριξης από το εξωτερικό, απ’ όπου εφοδιάζονται με όπλα, διαθέτοντας ναυτικές και αεροπορικές δυνατότητες…»
«… Για να εξουδετερωθούν οι αντίπαλοι, επίγειες δυνάμεις θα αναπτυχθούν ώστε να αποκόψουν την πρόσβασή τους στην θάλασσα και να αποκλείσουν τους αεροδιαδρόμους της περιοχής με την υποστήριξη της Αεροπορίας, αντιαεροπορικών δυνάμεων και του Ναυτικού». Οι διεθνώς υποστηριζόμενοι τρομοκράτες από την Βεϊσνόρια, την υποθετική «χώρα» στην άνω αριστερή πλευρά της Λευκορωσίας, θα προσπαθήσουν να ανατρέψουν την κυβέρνηση του Μινσκ.
Όμως οι δυνάμεις «Ζαπαντ» θα εξουδετερώσουν την απειλή ενώ θα μάχονται με επιτιθέμενους από τις όμορες «φανταστικές» χώρες της Βαλτικής, Βεσμπάρια και Λουμπένια. Οι δύο «χώρες της Βαλτικής» Βεσμπάρια και Λουμπένια χάνουν τον έλεγχο του διαδρόμου που συνδέει το Καλίνινγκραντ με την Λευκορωσία και ως εκ τούτου την πρόσβασή τους στην Βαλτική.
Φάση Πρώτη
Οι αεροπορικές δυνάμεις είναι οι πρώτες που εμπλέκονται. Στόχος τους είναι να προστατεύσουν βασικές στρατιωτικές και πολιτικές δομές, στρέφοντας κατόπιν την προσοχή τους στην απομόνωση της απειλής από την Βεϊσνόρια. Η αεροπορική ισχύς θα διασφαλίσει την αδυναμία υποστήριξης των αντιπάλων με στρατιωτικά μέσα, εφόδια και διοικητική μέριμνα από το εξωτερικό ενώ το Ναυτικό θα προβεί σε ναυτικό αποκλεισμό του θύλακα από την Βαλτική. Βάσει των διαθέσιμων ρωσικών στοιχείων, στην άσκηση θα συμμετάσχουν 70 αεροσκάφη και ελικόπτερα καθώς και 10 πολεμικά πλοία διαφόρων τύπων.
Φάση Δεύτερη
Αυτή θα επικεντρωθεί στον χερσαίο αγώνα: 280 άρματα μάχης, 200 πυροβόλα και χιλιάδες ανδρών θα κινητοποιηθούν για να αποκρούσουν την «απειλή». Ταυτόχρονα, πράκτορες των υπηρεσιών Πληροφορίων (FSB) μαζί με Ρώσους και Λευκορώσους στρατιώτες θα κληθούν να αντιδράσουν σε ένα συνεχώς εξελισσόμενο περιβάλλον από πλευράς τακτικής κατάστασης στο έδαφος, παρέχοντας υποστήριξη.
Το «σκηνικό» του θεάτρου Επιχειρήσεων
Οι «αντιτρομοκρατικές» επιχειρήσεων των ασκούμενων δυνάμεων θα διεξαχθούν σε επτά τοποθεσίες στην Λευκορωσία. Η περιοχή των γυμνασίων «Ζapad» και η «τρομοκρατική Βεϊσνόρια» οριοθετήθηκαν επί χάρτου σε ένα τμήμα της Λευκορωσίας, όπου κατοικούν ως επί το πλείστον Πολωνοί οι οποίοι δεν κρύβουν την έλλειψη υποστήριξης στον Λευκορώσο πρόεδρο Αλεξάντρ Λουκασένκο.
Στις παρατηρήσεις δυτικών ΜΜΕ ότι προφανώς δεν αποτελεί σύμπτωση το γεγονός ότι η συγκεκριμένη περιοχή είναι πολύ πιθανό καταστεί λίκνο αποσχιστών, ο Αναπληρωτής Υπουργός Άμυνας της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Υποστράτηγος Φόμιν, αντιτάσσει ότι «η αντιτρομοκρατική άσκηση (σ.σ. αυτολεξί) έχει αμιγώς αμυντικό χαρακτήρα. Παρά το γεγονός ότι το κύριο μέρος της διεξάγεται σε εδάφη της Δημοκρατίας της Λευκορωσίας, το σενάριο της άσκησης αποτελεί προσομοίωση και δεν συνδέεται με μια συγκεκριμένη περιοχή… Σύμφωνα με εκτιμήσεις, κάτι τέτοιο θα μπορούσε να «σκάσει» οπουδήποτε στον κόσμο».
Το ΝΑΤΟ παρακολουθεί «εκ του σύνεγγυς»
Αξιωματούχοι της Συμμαχίας δεν κρύβουν τις ανησυχίες τους για τα ρωσικά γυμνάσια, παρακολουθώντας εδώ και καιρό τις προετοιμασίες των Ρώσων. Ήδη, πάνω από 7.000 στρατιώτες του ΝΑΤΟ σταθμεύουν στις χώρες της Βαλτικής, με τις ΗΠΑ να έχει αναπτύξεις προληπτικά 600 αλεξιπτωτιστές στην περιοχή ενώ συνεχίζει να επιτηρεί τον εναέριο χώρο της Εσθονίας, της Λετονίας και της Λιθουανίας.
Οι υπουργοί Άμυνας της Γαλλίας και της Γερμανίας δεν δίστασαν να χαρακτηρίσουν την ρωσική άσκηση «στρατηγική εκφοβισμού». Μάλιστα η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας, Ούρζουλα φον ντερ Λέϊεν δήλωσε ότι (τα γυμνάσια) αποτελούν «επίδειξη των δυνατοτήτων και της ισχύος των Ρώσων» και υποσχέθηκε ότι η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής «μπορούν να βασίζονται στη Γερμανία».
Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος του Ρώσου προέδρου, Ντμίτρι Πεσκόφ, χαρακτήρισε «προβοκάτσια» το «κύμα υστερίας» που καλλιεργεί η Δύση για τα γυμνάσια «Zapad-2017». «Απορρίπτουμε τις όποιες κατηγορίες (όσον αφορά την αδιαφάνεια των γυμνασίων)… Το υπουργείο Άμυνας διατηρεί πάντα κατά την διάρκεια των γυμνασίων το μέγιστο δυνατό επίπεδο διαφάνειας» τόνισε ο Ντ. Πεσκόφ.
«Θεωρούμε προβοκάτσια το κύμα υστερίας που έχει καλλιεργηθεί γύρω από τα γυμνάσια. Πρόκειται για συνήθη πρακτική και είναι δικαίωμα κάθε χώρας να διοργανώνει παρόμοια γυμνάσια. Όλα γίνονται αυστηρά με βάση το Διεθνές Δίκαιο και τους σχετικούς κανονισμούς» υποστήριξε. Απαντώντας δε σε ερώτημα αν θα επισκεφθεί τα γυμνάσια ο πρόεδρος Πούτιν, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου περιορίστηκε να πει «δεν αποκλείουμε το ενδεχόμενο ο πρόεδρος να παραστεί σε κάποια φάση των γυμνασίων».