Όσοι δεν έχετε ακούσει ποτέ την πόλη Νάρβα, ίσως πολύ σύντομα να ακούσετε για αυτή τη μικρή, κυρίως ρωσόφωνη πόλη που βρίσκεται κατά μήκος των συνόρων της Εσθονίας με τη Ρωσία και χωρίζεται γεωγραφικά από τον μεγαλύτερο γείτονά της μόνο από ένα μερικώς παγωμένο ποτάμι.
Ένα κάστρο του 13ου αιώνα στέκεται φρουρός στο συνοριακό πέρασμα από την πλευρά της Εσθονίας, ενώ ένα επιβλητικό μεσαιωνικό κάστρο δεσπόζει πίσω από τον ποταμό από τη ρωσική πλευρά.
Αυτή η πόλη είναι επίσης το επίκεντρο αυτού που θα μπορούσε να είναι μια επική πρόκληση για το ΝΑΤΟ που θα δοκιμάσει τις θεμελιώδεις σχέσεις των χωρών της Συμμαχίας, μια πρόκληση που το ίδιο το ΝΑΤΟ αποκαλεί το «σενάριο Narva».
Όταν η Εσθονία ανέκτησε την ανεξαρτησία της μετά τη κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, η Νάρβα έγινε συνοριακή πόλη μεταξύ των δύο χωρών. Οι πινακίδες στους δρόμους είναι στα εσθονικά, οι επίσημες λειτουργίες του κράτους γίνονται στα εσθονικά και η χώρα απαιτεί ο καθένας που γίνεται πολίτης της να μιλάει την εσθονική γλώσσα.
Όμως ο πληθυσμός της Νάρβα παραμένει συντριπτικά ρωσόφωνος και εθνοτικά ρωσικός, αφήνοντας ένα σημαντικό αριθμό πολιτών χωρίς να μπορούν να αποκτήσουν την εσθονική ιθαγένεια. Αντίθετα, πολλοί είναι είτε Ρώσοι πολίτες είτε άπατρεις κάτοικοι της Εσθονίας, οι οποίοι διαθέτουν «διαβατήρια ξένων».
Οι Δυτικοί αξιωματούχοι ασφαλείας ανησυχούν πως όλα αυτά καθιστούν την πόλη έναν κύριο στόχο για τη Ρωσία και τον ηγέτη της, Βλαντιμίρ Πούτιν. Σύμφωνα με το «σενάριο Narva», το NATO ανησυχεί ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να προσπαθήσει να προσαρτήσει τη Νάρβα στη Ρωσία.
Μια τέτοια κίνηση θα μιμόταν την εισβολή στην Κριμαία, και τις προσπάθειές της Ρωσίας να προκαλέσει αναταραχές στην ανατολική Ουκρανία. Όμως, μια παρόμοια κίνηση στην Εσθονία θα έχει ακόμη μεγαλύτερες συνέπειες, καθώς η Εσθονία είναι μέλος του NATO.
Μια τέτοια ρωσική κίνηση θα δοκίμαζε την δέσμευση των χωρών μελών του NATO στο άρθρο 5 της συνθήκης, το οποίο προβλέπει ότι μια επίθεση κατά ενός μέλους της Συμμαχίας θεωρείται επίθεση προς όλα τα κράτη-μέλη, τα οποία υποχρεούνται να αμυνθούν του συμμάχου τους.
Το άρθρο 5 ενεργοποιήθηκε μόνο μία φορά, μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εάν χρησιμοποιηθεί και πάλι, αυτή τη φορά, κατόπιν αιτήματος της Εσθονίας σε απάντηση της ρωσικής επιθετικότητας, θα προσέτρεχε ολόκληρη η συμμαχία – και κυρίως οι ΗΠΑ του Προέδρου Τράμπ – στην βοήθεια της Εσθονίας;
Σύμφωνα με τους New York Times νωρίτερα αυτό το μήνα ο Τραμπ εξέταζε το ενδεχόμενο να αποχωρήσει από το NATO, με τον αμερικανό Πρόεδρο να αμφισβητεί δημοσίως την αποτελεσματικότητα της Συμμαχίας.
Παρατηρήσεις και αναφορές όπως αυτές προκαλούν για άλλη μια φορά ερωτήματα σχετικά με τη δέσμευσή του Τραμπ σε χώρες όπως η Εσθονία και προκαλούν φόβους ότι έτσι ενθαρρύνει τον Πούτιν.
Το 2014, όταν η Ρωσία εισέβαλε στην ανατολική Ουκρανία και προσάρτησε την Κριμαία, ο Πούτιν παρουσιάσε τον εαυτό του ως προστάτη της ρωσόφωνης μειονότητας της Ουκρανίας.
«Εκατομμύρια Ρώσοι πήγαν για ύπνο σε μια χώρα και ξύπνησαν σε μία άλλη» είχε δηλώσει παλαιότερα ο Πούτιν για την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης.
Αξιωματούχοι της Εσθονίας απορρίπτουν τις ανησυχίες για το μέλλον της Νάρβα. Όμως παρ’ όλα αυτά, μια πανεσθονική έρευνα που έγινε πέρυσι διαπίστωσε ότι, ενώ σχεδόν το 90% των εσθονόφωνων τασσόταν υπέρ της συμεμτοχής της χώρας τους στο NATO, μόνο το 32% των ρωσόφωνων υποστήριζε την συμμετοχή της χώρας στη Συμμαχία.
Το τελευταίο πράγμα που θέλει η κυβέρνηση της Εσθονίας είναι ο Πούτιν να ανακηρύξει τον εαυτό του ως υπερασπιστή των ρωσόφωνων στη Νάρβα, όπως έκανε και στη Κριμαία.
Για ένα μήνα πέρυσι, ο πρόεδρος της Εσθονίας, πήρε τη πρωτοφανή απόφαση να μετακινήσει το γραφείο του από την πρωτεύουσα Ταλίν στη Νάρβα, με σκοπό να αντισταθμίσει την επιρροή των ρωσόφωνων μέσων ενημέρωσης, ενώ η Εσθονία επενδύει τεράστια ποσά για την ανάπτυξη της περιοχής.
Εσθονοί αξιωματούχοι πιστεύουν ότι εάν η Ρωσία αποφασίσει να εισβάλει, οι συμμάχοι τους στο NATO – και ιδιαίτερα οι Ηνωμένες Πολιτείες – θα τους υπερασπιστούν. Αναφέρουν ότι η Εσθονία δεν έχει απλώς αναπτύξει στρατεύματα στο Αφγανιστάν, αλλά είναι επίσης ένα από τα λίγα έθνη που αφιερώνουν το 2% του ΑΕΠ τους για την άμυνα.
Αλλά ο Kalev Stoicescu, ο οποίος ήταν πρεσβευτής της Εσθονίας στην Ουάσινγκτον από το 1997 έως το 2000, δεν είναι και τόσο σίγουρος. “Ο Τραμπ ‘ανησυχεί τους πάντες’ στην Εσθονία”, δήλωσε. Ο Τραμπ έχει αποκαλέσει το ΝΑΤΟ παρωχημένο και στην σύνοδο κορυφής των G7 πέρυσι, δήλωσε ότι η Κριμαία θα πρέπει να είναι μέρος της Ρωσίας, επειδή οι περισσότεροι κάτοικοι της μιλάνε ρώσικα.
Αλλά τελικά, ανεξαρτήτως από το αν ο Τραμπ θέλει όντως να αποχωρήσει από το ΝΑΤΟ ή όχι, ο σκεπτικισμός του προς τη Συμμαχία θα μπορούσε να έχει άμεση επίδραση στα σύνορα και τις ζωές σε μέρη της Ευρώπης όπως η πόλη της Νάρβα.
Οι δηλώσεις και τα tweets του Προέδρου μπορούν ακόμα να προκαλέσουν σοβαρή ζημιά στη Συμμαχία. Η αβεβαιότητα σχετικά με τη δέσμευση του Τραμπ προς το NATO κάνει πιο πιθανό έναν εσφαλμένο στρατιωτικό υπολογισμό.
Αν ο Πούτιν εκτιμήσει ότι υπό τον Τραμπ, οι ΗΠΑ δεν θα τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους προς τους συμμάχους τους στην Ευρώπη, το NATO και θα μπορούσε να καταρρεύσει σαν ένα σπίτι από τραπουλόχαρτα και η Νάρβα ίσως είναι η πρώτη που θα “πέσει”.
Πηγή The Atlantic, φωτογραφία αρχείου REUTERS