Η συμβολή των Διαβιβάσεων μέχρι το 1944

Τα υλικά μετάδοσης των μηνυμάτων αποτέλεσαν χαρακτηριστικό παράγοντα στις επιχειρήσεις ΔΒ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί, η χρήση των οπτικών τηλεγράφων είχε και μειονεκτήματα διότι δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν σε άσχημες καιρικές συνθήκες και σε περιβάλλον με καπνό.
Τα πλεονεκτήματα ήταν η φορητότητα και η μεγάλη απόσταση μετάδοσης του σήματος. Η ταχύτητα αποστολής κειμένου ήταν σημαντικά μικρότερη σε σχέση με τον ηλεκτρικό τηλέγραφο. Παράλληλα, οι πρώτοι Σ/Α ήταν εύθραυστοι, δυσκίνητοι, ευάλωτοι στις καιρικές συνθήκες και στις εχθρικές ενέργειες. Λειτουργούσαν στη περιοχή συχνοτήτων των μακρών και μεσαίων κυμάτων. Οι κεραίες ήταν μεγάλες και ο εξοπλισμός πολύπλοκος. Υπήρχαν λίγοι Σ/Α και ελάχιστοι εκπαιδευμένοι χειριστές. Επίσης τα μέτρα ασφαλείας εκπομπών δεν ήταν διαδομένα και η αποστολή φωνητικών μηνυμάτων γινόταν σε ανοιχτή γλώσσα και όχι με κώδικα.

Οι επικοινωνίες επηρρεάζουν έντονα την τελική έκβαση των επιχειρήσεων. Κατά τις επιχειρήσεις του Α’ΠΠ, οι σύνδεσμοι δεν λειτουργούσαν, παρατηρήθηκαν μεγάλες ελλείψεις σε υλικά διαβιβάσεων και αρκετές βλάβες στους Σ/Α που εξυπηρετούσαν τα Σώματα Στρατού. Η παραπάνω αδυναμία συνετέλεσε σε μεγάλο βαθμό στην δυσμενή εξέλιξη των επιχειρήσεων δεδομένου ότι δεν υπήρχε ούτε τηλεφωνική αλλά ούτε και τηλεγραφική επικοινωνία για μεγάλο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να γίνει σωστή εκτίμηση κατάστασης.

Σε όλη την διάρκεια της σύμπτυξης των επιχειρησεων του 1922 παρατηρήθηκαν συνεχή προβλήματα στις ενσύρματες και ασύρματες επικοινωνίες της Στρατιάς με αποτέλεσμα οι περισσότερες δγες του Σώματος Στρατού να μεταβιβάζονται με αγγελιαφόρους, να καθυστερούν και να λαμβάνονται από τους αποδέκτες όταν είχε αλλάξει η τακτική κατάσταση και ως εκ τούτου να μην ισχύουν. Τα μέσα ΔΒ της εποχής ήταν νεώτερα από τα μέσα που χρησιμοποιούσαν οι τηλεγραφητές στους Βαλκανικούς πολέμους. Ο ηλιογράφος ήταν πιο σύγχρονος όπως επίσης και ο οπτικός τηλέγραφος, ο οποίος δεν χρησιμοποιούσε πια μόνον ασετυλίνη αλλά και ξηρά στοιχεία.

Στο Β’ΠΠ, κατά τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς της 19ης Δεκεμβρίου ο «Βα» Λόχος Διαβιβάσεων υπέστη αρκετά σοβαρές απώλειες σε προσωπικό και υλικό. Τα κατεστραμμένα φορτηγά αυτοκίνητα δεν κατέστη δυνατό να αποκατασταθούν μέχρι το τέλος των επιχειρήσεων. Η παραπάνω έλλειψη δεν έγινε αισθητή στο Σώμα Στρατού, από τη μια εξαιτίας της βραδείας προελάσεως του Σώματος σε ορεινό έδαφος και από την άλλη εξαιτίας της διάθεσης τρικύκλων οχημάτων στο Λόχο, από λάφυρα. Το οπτικό δίκτυο κατά την περίοδο αυτή δεν έδινε σοβαρά αποτελέσματα, διότι μπορούσε να λειτουργήσει περιορισμένες ημέρες λόγω καιρού και μορφολογίας του εδάφους. Το Ραδιοτηλεγραφικό δίκτυο λειτούργησε κανονικά με άριστα αποτελέσματα. Παρ΄ όλη την τεράστια έλλειψη υλικού τηλεπικοινωνίας. Στην προσπάθεια αυτή απέδωσαν αξιοθαύμαστο έργο, κινούμενες διαρκώς μέρα και νύχτα υπό αντίξοες καιρικές συνθήκες, με χιόνι, βροχή και δριμύ ψύχος για τη διατήρηση του συνδέσμου, χωρίς ανάπαυση και πολλές φορές χωρίς καθόλου τροφή. Το οπτικό δίκτυο λόγω της κακοκαιρίας δε λειτούργησε ικανοποιητικά. Οι επανειλημμένες απόπειρες χρήσης των περιστεριών σημείωσαν ξανά αποτυχία και δεν ξαναχρησιμοποιηθήκαν.

Κατά την διάρκεια της Ιταλικής επίθεσης (πρωί της 9ης Μαρτίου) βομβαρδίστηκαν οι τηλεφωνικές γραμμές αλλά καμία διακοπή μεταξύ των συνδέσμων, ιδίως στα μαχόμενα τμήματα, δε σημειώθηκε. Όλα τα ενσύρματα δίκτυα των Ι,ΧΙ, XV Μεραρχιών ήταν πολύ καλά δομημένα με επαρκείς πλάγιους συνδέσμους, αλλά και οι όποιες βλάβες παρουσιάσθηκαν επιδιορθώθηκαν αμέσως.

Η ραδιοτηλεγραφική σύνδεση αν και υπήρχε δε χρησιμοποιήθηκε, διότι η τηλεφωνική ήταν γρηγορότερη και πιο αξιόπιστη. Τα συνεργεία αποκατάστασης βλαβών παρουσιάζοταν σε επίκαιρα σημεία των δικτύων και επιδιόρθωναν αμέσως όποια βλάβη παρουσιαζόταν. Η επιθετική ενέργεια αυτή γνώρισε απόλυτη αποτυχία, ενώ οι Ελληνικές Δυνάμεις διατήρησαν ακέραιες τις θέσεις τους στη γραμμή του μετώπου.
Ο μεγάλος όγκος εξυπηρέτησης των επικοινωνιών βάρυνε τα τηλεφωνικά κυκλώματα, εξαιτίας της αδυναμίας χρησιμοποίησης των οπτικών μέσων λόγω καιρού και μορφολογίας του εδάφους. Η κύρια προσπάθεια των Μονάδων Διαβιβάσεων δόθηκε στη διατήρηση του καλωδιακού τηλεφωνικού συνδέσμου.

Η καλή απόδοση του τηλεφώνου αλλά και του οπτικού τηλεγράφου σε τμήματα μόνο της πρώτης γραμμής και για μικρές αποστάσεις, σε συνδυασμό με την επίδραση της εδαφικής μορφολογίας, περιόρισαν τη χρήση των πυροτεχνημάτων και φωτοβολίδων παρ΄ όλο που οι Μονάδες ήταν στην πλειοψηφία τους πολύ καλά εφοδιασμένες με αυτά τα μέσα και υπήρχε λεπτομερές σχέδιο χρήσης τους.