«Οι φτωχές χώρες ονειρεύονται να βρουν πετρέλαιο, όπως ο φτωχός άνθρωπος ονειρεύεται να κερδίσει το λαχείο. Συχνά, το όνειρο μετατρέπεται σε εφιάλτη, καθώς οι καινούργιοι εξαγωγείς πετρελαίου συνειδητοποιούν ότι ο θησαυρός τους πολλές φορές τους φέρνει περισσότερους μπελάδες παρά οφέλη. Ο Χουάν Πάμπλο Πέρεζ Αλφόνσο, πρώην υπουργός Πετρελαίου της Βενεζουέλας, είχε πει ότι το πετρέλαιο είναι «τα κόπρανα του διαβόλου», ενώ ο Σαουδάραβας ομόλογός του, τότε, ο πασίγνωστος σεΐχης Αχμέντ Γιαμανί, είχε αναφωνήσει κάποτε: «Μακάρι να βρίσκαμε νερό»».
(Από το ρεπορτάζ του Μάρτιν Σάντμπου, στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς).
Το απόσπασμα αυτό είναι χρήσιμο να το θυμηθούμε, τώρα που και η Κύπρος μπαίνει στην “καταραμένη λίστα” των χωρών που βρήκαν μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά όχι και την ευμάρεια. Αντιθέτως βυθίστηκαν στη φτώχεια.
Η Κύπρος διαφοροποιείται μόνο σ΄ ένα από τις εξαθλιωμένες χώρες που είχαν ενεργειακά αποθέματα: η Κύπρος ήταν μια “πλούσια” χώρα ,στην οποία οι πολίτες της ζούσαν αξιοπρεπώς και πολλοί με οικονομική άνεση. Μέσα σ΄ ένα Σαββατοκύριακο βυθίστηκε στο οικονομικό χάος κι αφού επί χρόνια οι αναλύσεις για τα μυθικά πλούτη που θα έφερνε το φυσικό αέριο από τα “οικόπεδά” της έδιναν και έπαιρναν.
Η “καταραμένη λίστα” λοιπόν διευρήνθηκε.Καλίό θα είναι να ρίξουμε μια ματιά σ΄ αυτές τις χώρες.Ειδικά εμείς οι Έλληνες που έχουμε αρχίσει να ακούμε περίπου τα ίδια για το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο που λένε ότι έχουμε.
ΑΖΕΡΜΠΑΙΤΖΑΝ
«Το πάμπτωχο Αζερμπαϊτζάν ετοιμάζεται να πλουτίσει», με αφορμή την ολοκλήρωση του πετρελαϊκού αγωγού Μπακού – Τσεϊχάν ,έγραφε το 2005 το BBC,το οποίο έκανε λόγο για “πακτωλό χρημάτων που θα μεταμόρφωναν τη χώρα σε παράδεισο”!
Επτά χρόνια μετά το 52% του πληθυσμού του Αζερμπαϊτζάν,της χώρας με τα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου,ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας και γενικώς οι πολίτες της χώρας έχουν ως χειροπιαστή επιτυχία μόνο τη νίκη της χώρας στην Eurovizion!
Σύμφωνα με όσα έγραφε το BBC, “από το 2007 τα οκτώμισι εκατομμύρια των Αζέρων, που σήμερα βγάζουν μετά βίας χίλια δολάρια κατά κεφαλήν τον χρόνο, θα μοιράζονται ετησίως τουλάχιστον 7 δισ. δολάρια από πετρελαϊκά έσοδα. Καθόλου άσχημα – ιδίως για μια οικονομία μισοκατεστραμμένη από την αποβιομηχάνιση, την εκτεταμένη τοξική ρύπανση, τον πόλεμο με την Αρμενία – και φυσικά τη βαθύτατη διαφθορά του καθεστώτος του, νεκρού πια, Χαϊντάρ Αλίγεφ, του πατέρα του σημερινού «προέδρου» Ιλχάμ Αλίγεφ”.
Τα δις μπορεί να μπήκαν στη χώρα,όχι όμως στα νοικοκυριά των Αζέρων.
«Ο πετρελαϊκός πλούτος μπορεί να είναι ευχή ή κατάρα για μια χώρα» είχε πει βέβαια ο Αχμέντ Τζεχάνι, εκπρόσωπος της Παγκόσμιας Τράπεζας στο Μπακού – χωρίς να εξηγεί όμως και τη φράση του!
Από το 1994, τη χρονιά που ο πατήρ Αλίγεφ υπέγραφε το περίφημο «συμβόλαιο του αιώνα» για συνεκμετάλλευση των κοιτασμάτων της χώρας του με κονσόρτσιουμ μεγάλων δυτικών εταιρειών υπό την British Petroleum, το AIOC, ύψους κάπου 7,5 δισ. δολαρίων, η «καραμέλα» της ξαφνικής μετατροπής του Αζερμπαϊτζάν σε πετρελαϊκό παράδεισο έχει λιώσει προ πολλού μαζί με τα όνειρα των κατοίκων του για στοιχειωδώς καλύτερη ζωή!
Μόλις το περασμένο Φεβρουάριο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο σχέδιο έκθεσης για τις εμπορικές πτυχές της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης επαινούσε “την αξιοσημείωτη οικονομική ανάπτυξη που βιώνει το Αζερμπαϊτζάν τα τελευταία έτη· επισημαίνει, ωστόσο, ότι ο πετρελαϊκός τομέας παρέχει το 50% του ΑΕΠ του Αζερμπαϊτζάν, το 95% των εξαγωγών του και το 60% των εσόδων του προϋπολογισμού, γεγονός που κάνει την οικονομία του Αζερμπαϊτζάν ευάλωτη στην μεταβλητότητα της τιμής του πετρελαίου· καλεί στο πλαίσιο αυτό την κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν να λάβει υπόψη της τη θέσπιση αποτελεσματικών και συνεπών μέτρων για τη διαφοροποίηση της οικονομίας της χώρας”.
ΝΙΓΗΡΙΑ
Για πάνω από 50 χρόνια βγάζει πετρέλαιο. Η Νιγηρία είναι ο όγδοος μεγαλύτερος παραγωγός αργού πετρελαίου στον κόσμο .Όμως την ίδια στιγμή παραμένει ένα από τα φτωχότερα έθνη του.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις το 70% από τα 150 εκατομμύρια κατοίκους ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.
Τρομακτικές είναι οι επιπτώσεις και στο περιβάλλον .Εκτιμάται ότι 500 εκατομμύρια γαλόνια πετρελαίου έχουν χυθεί στο δέλτα .
Μια σειρά από παράγοντες που συνέβαλαν σε αυτές τις καταστροφές: η κακή κατασκευή και η συντήρηση, χαλαρές ρυθμίσεις, επιθέσεις ανταρτών,και όσων κλέβουν πετρέλαιο, για να μην αναφέρουμε τη κυβερνητική αστάθεια.
Σύμφωνα με τα έγγραφα που απελευθερώθηκαν από τα WikiLeaks, η Shell Oil υποστήριξε ότι έχει τοποθετήσει προσωπικό σε όλα τα σημαντικά υπουργεία της Νιγηρίας, ώστε να έχει πρόσβαση σε αποφάσεις της κυβέρνησης.
ΝΟΡΒΗΓΙΑ
Η Νορβηγία είναι χώρα-παράδειγμα για το πως μπορεί το πετρέλαιο να γίνει για μια χώρα πραγματικό χρυσάφι.
Είναι λογικό. Η Νορβηγία αντιμετώπισε το ζήτημα από την αρχή σοβαρά.
40 περίπου χρόνια πριν ένας Ιρακινός,ο Φαρούκ αλ Κασίμ,ζήτησε δουλειά από του υπουργείο Βιομηχανίας της Νορβηγίας. Δεν ήταν τυχαίος. Υψηλόβαθμο στέλεχος της Ιρακινής Εταιρείας Πετρελαίου, γεωλόγος, είχε πλούσιο βιογραφικό το οποίο απλά το έδωσε σε έναν υπάλληλο του τμήματος «Πετρελαϊκών Ερευνών» και ζήτησε δουλειά.
Λίγες ημέρες μετά του είπαν “προσλαμβάνεστε”.Του έδωσαν μισθό,λίγο υψηλότερο από τον μισθό του πρωθυπουργού.
Όταν ανέλαβε η Νορβηγία έψαχνε ήδη πέντε χρόνια για πετρέλαιο,αλλά δεν είχε βρει τίποτα.Οι πολιτικοί έδειχναν να μην πολυπιστεύουν ότι αξίζει το κόπο αυτή η υπόθεση ανεύρεσης πετρελαίου και ανάλογο κλίμα υπήρχε και στην κοινή γνώμη.Αντιθέτως ο Κασίμ πίστευε με βάση τα στοιχεία που είχε ότι πετρέλαιο αλλά και φυσικό αέριο υπήρχαν και μάλιστα σε τεράστιες ποσότητες.Τελικά δικαιώθηκε και σήμερα η Νορβηγία περίπου 40 χρόνια μετά από την πρόσληψή του είναι η 6η σε εξαγωγή πετρελαίου και 2η σε εξαγωγή φυσικού αερίου. Η κρατική πετρελαϊκή εταιρεία StatoilHydro αναγνωρίζεται διεθνώς ως μία από τις πιο ανταγωνιστικές, πιο περιβαλλοντικά φιλικές και κοινωνικά πιο ευαίσθητες.
Τι έχει κερδίσει η Νορβηγία και πως το έχει εκμεταλλευτεί;
280 δισεκατομμύρια ευρώ, που είναι περισσότερα από το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας για έναν χρόνο, και αντιστοιχεί σε 57.000 περίπου ευρώ για κάθε έναν από τους 4,8 εκατομμύρια κατοίκους της Νορβηγίας, έχει αποταμιεύσει για ενίσχυση των κοινωνικών παροχών η κυβέρνηση από το 1996 που βάζει στην άκρη κάθε δεκάρα κέρδους από την πώληση πετρελαίου!
