Δόγμα Τρούμαν: Η αρχή του Ψυχρού Πολέμου – Βίντεο ντοκουμέντο

Στις 12 Μαρτίου 1947 ο Αμερικανός πρόεδρος Χάρι Τρούμαν παρουσιάζει το δόγμα του  -Δόγμα Τρούμαν- στο Κογρέσο για την καταπολέμηση του κομουνισμού. Για την Ελλάδα αυτό στην ουσία σημαίνει αποχώρηση των βρετανικών δυνάμεων και ένταξη της χώρας στην αμερικανική σφαίρα επιρροής, καθώς επίσης και την έναρξη της αμερικανικής στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας.Για την ιστορία το Δόγμα Τρούμαν αποτέλεσε την αρχή του Ψυχρού πολέμου. 

Φωτογραφία: Ο  Χάρι Τρούμαν το 1947

Το Δόγμα Τρούμαν είχε ως αποτέλεσμα τη μεταβολή της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ από την λεγόμενη πολιτική του κατευνασμού σ’ αυτό που ο διπλωμάτης Τζορτζ Κένναν αποκάλεσε «Θεωρία της Ανάσχεσης».

Το Δόγμα Τρούμαν και η αρχή του Ψυχρού Πολέμου

Με το Δόγμα Τρούμαν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα υποστήριζαν την Ελλάδα και την Τουρκία οικονομικά και στρατιωτικά για να αποτρέψουν την άνοδο της ισχύος της Σοβιετικής σφαίρας. Οι ιστορικοί συχνά την θεωρούν ως την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου, και την έναρξη της πολιτικής της «Συγκράτησης» («Containment»), δηλαδή της ανάσχεσης της Σοβιετικής επέκτασης.

Το Δόγμα Τρούμαν από την οπτική των ΗΠΑ

Ο Πρόεδρος Τρούμαν ανέφερε στο Κογκρέσο πως το Δόγμα ήταν «η πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών για να υποστηρίξουν τους ελεύθερους λαούς που αντιστέκονται στην προσπάθεια υποδούλωση τους από ένοπλες μειονότητες ή από εξωτερικές πιέσεις». Ο Τρούμαν αιτιολόγησε, επειδή αυτά τα «ολοκληρωτικά καθεστώτα» εξανάγκαζαν «τους ελεύθερους ανθρώπους», αντιπροσώπευαν μια απειλή στην διεθνή ειρήνη και την εθνική ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Τρούμαν έκανε αυτή την έκκληση στη κορύφωση της κρίσης του Ελληνικού Εμφύλιου Πολέμου. Υποστήριξε πως αν η Ελλάδα και η Τουρκία δεν λάμβαναν την βοήθεια που χρειάζονταν επειγόντως, μοιραία θα έπεφταν στον Κομμουνισμό με σοβαρές συνέπειες στην περιοχή. Έτσι, επειδή η Ελλάδα και η Τουρκία ήταν ιστορικοί αντίπαλοι, ήταν απαραίτητο να βοηθηθούν και οι δύο εξίσου, παρ’ όλο που η απειλή στην Ελλάδα ήταν περισσότερο άμεση.

Φωτογραφία: Ελληνικός εμφύλιος το 1946. Βρετανοί στρατιώτες 

Συγκεκριμένα κατά τη διάρκεια της ομιλίας του σύμφωνα με το trumanlibrary.org είπε: ‘’ Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν λάβει από την Ελληνική Κυβέρνηση μια επείγουσα έκκληση για την χρηματοπιστωτική και οικονομική βοήθεια. Προκαταρκτικές εκθέσεις από την Αμερικανική Οικονομική Αποστολή τώρα στην Ελλάδα και οι εκθέσεις από τον Πρέσβη της Αμερικής στην Ελλάδα επιβεβαιώνουν τη δήλωση της ελληνικής κυβέρνησης ότι η βοήθεια είναι επιτακτική ανάγκη, για να μπορέσει η Ελλάδα να επιβιώσει ως ελεύθερο έθνος.’’

Φωτογραφία: Λίγο πριν την έναρξη του εμφυλίου

Η Τουρκία και η Ελλάδα εντάσσονται στο ΝΑΤΟ

Για χρόνια η Μεγάλη Βρετανία υποστήριζε την Ελλάδα, αλλά την περίοδο εκείνη βρισκόταν στο χείλος της χρεωκοπίας και αναγκάστηκε να μειώσει δραστικά την εμπλοκή της. Τον Φεβρουάριο του 1947, η Βρετανία ζήτησε επισήμως από τις Ηνωμένες Πολιτείες να πάρουν την θέση της στην υποστήριξη της Ελληνικής κυβέρνησης.

Η πολιτική αυτή κέρδισε την υποστήριξη των Ρεπουμπλικάνων που έλεγχαν το Κογκρέσο, και περιλάμβανε την αποστολή $400 εκατομμυρίων σε Αμερικανικά δολλάρια, αλλά όχι στρατιωτικές δυνάμεις στην περιοχή. Το αποτέλεσμα ήταν να τερματιστεί η Κομμουνιστική απειλή, και το 1952 και οι δύο χώρες (Ελλάδα και Τουρκία) μπήκαν στο NATO, μια στρατιωτική συμμαχία που εγγυόταν την προστασία τους.

Το Δόγμα Τρούμαν ανεπίσημα έγινε η βάση της Αμερικανικής πολιτικής στον Ψυχρό Πόλεμο σε όλη την Ευρώπη και τον κόσμο. Μετατόπισε την Αμερικανική εξωτερική πολιτική προς τη Σοβιετική Ένωση από την détente (πολιτική κατευνασμού) σε μια πολιτική ανάσχεσης της Σοβιετικής επέκτασης, όπως υποστήριζε ο διπλωμάτης Τζορτζ Κένναν.

Το Δόγμα Τρούμαν ήταν το πρώτο από μια σειρά κινήσεων περιορισμού από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ακολούθησε η οικονομική παλινόρθωση της Δυτικής Ευρώπης με το Σχέδιο Μάρσαλ και η στρατιωτική συγκράτηση με την δημιουργία του ΝΑΤΟ το 1949.

Στις 10 Μαΐου 1947 το Κογκρέσο ενέκρινε το σχέδιό του και στις 22 Μαΐου έγινε νόμος του αμερικανικού κράτους. Η στρατιωτική και οικονομική βοήθεια που δόθηκε σε Ελλάδα και Τουρκία ανήλθε στα 400 εκατομμύρια δολάρια.

Βίντεο: Aπόσπασμα από την ομιλία Τρούμαν


 
Με πληροφορίες από sansimera.gr, .americanrhetoric.com, www.trumanlibrary.org