Κάθε χρόνο στις 14 Σεπτεμβρίου, η εκκλησία γιορτάζει την Ύψωση Τιμίου Σταυρού. Πως η Αγία Ελένη όμως βρήκε τον Τίμιο Στραυρό και πως γνώριζε ότι πρόκειται για αυτό; Μια εξήγηση σχετικά με το θέμα αυτό μπορείτε να διαβάστε παρακάτω.
Η βασιλομήτωρ αυγούστα Ελένη, στα τέλη του καλοκαιριού του έτους 326 μ.Χ. ήταν περίπου 80 ετών. Παρ’ όλα αυτά, δεν δίστασε να αναλάβει τους κόπους ενός δύσκολου για την ηλικία της ταξιδιού. Από τη Ρώμη κατευθύνθηκε δια θαλάσσης στην Παλαιστίνη.
Όταν η Αγία Ελένη αφίχθη στην Παλαιστίνη το φθινόπωρο του 326 η κατάσταση άλλαξε υπέρ των χριστιανών. Στην Ιερουσαλήμ την υποδέχθηκε ο Επίσκοπος Ιεροσολύμων Μακάριος. Οι πηγές μαρτυρούν ότι το ειδωλολατρικό ιερό, που είχε ανεγείρει ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Αδριανός, κατεδαφίσθηκε και η Αγία Ελένη «με μέγαν κόπον και πολλήν έξοδον και φοβερίσματα ηύρεν τον τίμιον σταυρόν και τους άλλους δύο σταυρούς των ληστών», τον τάφο του Χριστού, τα σύνεργα του Πάθους και τους «ήλους» (καρφιά), όπως γράφει ο Κύπριος χρονογράφος Λεόντιος Μαχαιράς. Μετά την πραγματοποίηση ανασκαφών βρέθηκαν τρεις σταυροί στον τάφο του Δεσπότη (Ιησού Χριστού).
Διαβάστε επίσης: Ύψωση Τιμίου Σταυρού: Τα έθιμα της ημέρας
Όλοι ήταν βέβαιοι ότι ένας από αυτούς ήταν του Ιησού Χριστού και οι άλλοι δύο των δύο προσηλωθέντων ληστών. Ωστόσο, αγνοούσαν ποιος είναι ο Σταυρός πάνω στον οποίο κρεμάστηκε το δεσποτικό σώμα και δέχθηκε τις σταλαγματιές του τιμίου αίματός Του.