Ο Μάο Τσε Τουνγκ ήταν κινέζος κομμουνιστής ηγέτης, με μεγάλη επιρροή στο παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα («Μαοϊσμός») που ο ίδιος ανέπτυξε στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Υπήρξε ο ιδρυτής της Λαϊκής Δημοκρατίας της Kίνας το 1949 και ηγετική προσωπικότητα της χώρας μέχρι το θάνατό του το 1976.
Φωτογραφία: Μάο Τσε Τουνγκ
Τα πρώτα χρόνια
Ο Μάο Τσε Τουνγκ (Mao Zedong) γεννήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 1893, στο χωριό Σάο Σαν της επαρχίας Χουνάν. Ο πατέρας του, ένας φτωχός αγρότης, κατάφερε σιγά σιγά να πλουτίσει ως κτηματίας και έμπορος δημητριακών.
Το 1911 κατατάχθηκε σε μία μονάδα του επαναστατικού στρατού εναντίον της δυναστείας των Μαντσού, που οδήγησε στην πτώση της Αυτοκρατορικής Κίνας και την εγκαθίδρυση δημοκρατικού καθεστώτος. Ως φοιτητής του Πανεπιστημίου του Πεκίνου συμμετείχε στο λαϊκό ξεσηκωμό της 4ης Μαΐου 1919, που αμφισβήτησε τους ειδεχθείς όρους που επιβλήθηκαν στην Κίνα μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου από τη Διάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι. Μαζί με τους λοιπούς πρωτεργάτες του κινήματος, γυρίζει επιδεικτικά την πλάτη στον δυτικό φιλελευθερισμό και ανακαλύπτει τον Μαρξ.
Το 1920 έγινε διευθυντής ενός δημοτικού σχολείου στη γενέτειρά του και νυμφεύθηκε τη δεύτερη από τις τέσσερις συζύγους του, Γιανγκ Καϊχούι, η οποία δέκα χρόνια αργότερα δολοφονήθηκε από τους εθνικιστές του Κουόμιντανγκ. Η πρώτη του σύζυγος, Λούο Γιζιού, πέθανε σε ηλικία μόλις 21 ετών το 1910.
Το 1921 είναι ένα από τα πρώτα μέλη του νεοϊδρυθέντος Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Ο Μάο πλησιάζει τους αγρότες και γρήγορα αντιλαμβάνεται ότι μπορούν να εξεγερθούν «σαν λαίλαπα ή σαν θύελλα». Προσαρμόζει τις αρχές του μαρξισμού στις συνθήκες ζωής των αγροτών και τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ‘30 δημιουργεί ένα αγροτικό σοβιέτ στην επαρχία Κιανγκσί της νοτιοανατολικής Κίνας.
Όταν ο Ερυθρός Στρατός ξεκίνησε την «Μεγάλη Πορεία» (1934-1936) προς τη Βορειοδυτική Κίνα
Φωτογραφία: Ο Μάο μπροστά από τον Κόκκινο Στρατό
Στο μεταξύ, οι Εθνικιστές του Τσανγκ Κάι Σεκ κερδίζουν συνεχώς έδαφος. Στις 10 Οκτωβρίου 1928 εγκαθιδρύουν επίσημα μία αναδιοργανωμένη Εθνική Κυβέρνησης της Δημοκρατίας. Οι κομμουνιστές διώκονται και ο Ερυθρός Στρατός ξεκινά την περιώνυμη «Μεγάλη Πορεία» (1934-1936) προς τη Βορειοδυτική Κίνα. Την ίδια περίοδο εκλέγεται γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Το 1930 νυμφεύεται για τρίτη φορά, με τη συναγωνίστριά του Χο Τζουτσέν, επίλεκτο μέλος του Ερυθρού Στρατού. Το 1937, όταν αυτή τραυματίζεται και μεταβαίνει στη Μόσχα για θεραπεία, βρίσκει την ευκαιρία να νυμφευθεί την τέταρτη σύζυγό του, τη διάσημη ηθοποιό Τσιάνγκ Τσινγκ.
Από το 1939 έως το 1945, ο Μάο συμμετέχει στην κοινή προσπάθεια κομμουνιστών και εθνικιστών για την αποτίναξη της ιαπωνικής κατοχής. Μετά τη βραχύχρονη ανάπαυλα στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι δυο μεγάλοι αντίπαλοι εντείνουν τον αγώνα τους για την κατάληψη της εξουσίας. Αυτή τη φορά νικητές θα είναι οι κομμουνιστές του Μάο, στους οποίους έχουν προσχωρήσει εκατομμύρια νέα μέλη από τα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού, κυρίως του αγροτικού. Την 1η Οκτωβρίου 1949, με το μεγαλύτερο μέρος της ηπειρωτικής Κίνας στα χέρια του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, ο Μάο κηρύσσει στο Πεκίνο την εγκαθίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, με πρωτεύουσα το Πεκίνο.
Η Πολιτιστική επανάσταση του 1966
Ο «Κόκκινος Δράκος» της Ασίας είναι έτοιμος για τη «δημοκρατική δικτατορία του λαού». Το 1958 ο Μάο θέτει σε εφαρμογή το φιλόδοξο οικονομικό του πρόγραμμα, που το ονομάζει «Μεγάλο Άλμα προς τα Εμπρός» και το 1966 κηρύσσει την Πολιτιστική Επανάσταση, μία εκστρατεία ιδεολογικών εκκαθαρίσεων που θα διαρκέσει περίπου δέκα χρόνια. Η Κίνα αλλάζει οριστικά πρόσωπο. Την περίοδο αυτή, στο περίφημο «Κόκκινο Βιβλίο», που αποτέλεσε το Ευαγγέλιο της κινέζικης νεολαίας, συνοψίζει τις ιδεολογικές θέσεις του, επηρεάζοντας βαθιά τη μαρξιστική σκέψη της εποχής, ιδιαίτερα στη Δυτική Ευρώπη.
Φωτογραφία: O Mάο Τσε Τουνγκ σε νεαρή ηλικία
Τη δεκαετία του ‘70 η εξουσία του επισκιάζεται από την εύθραυστη υγεία του, αλλά και την αυξανόμενη επιρροή της «Κλίκας των Τεσσάρων» με επικεφαλής την τρίτη σύζυγό του, διάσημη ηθοποιό του κινηματογράφου, Τσιάνγκ Τσινγκ. Απογοητευμένος από τις σχέσεις του με τη Σοβιετική Ένωση, την οποία κατηγορούσε για «ρεβιζιονισμό», πραγματοποιεί το παρθενικό άνοιγμά του προς την καπιταλιστική Δύση, με την υποδοχή του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Ρίτσαρντ Νίξον, στο Πεκίνο, τον Φεβρουάριο του 1972.
Λίγα λόγια για την Μαοϊκή θεωρία της Στρατιωτικής Επιστήμης
Ως σπουδαίος στρατιωτικός επιστήμων, ο Μάο υπήρξε θεμελιωτής της θεωρίας του ανταρτοπόλεμου. Είχε διατυπώσει την εξής θεωρία: «Όταν ο εχθρός προελαύνει, υποχωρώ. Όταν ο εχθρός στρατοπεδεύει, τον ενοχλώ. Όταν ο εχθρός εξαντλείται, τον σφυροκοπώ. Όταν ο εχθρός υποχωρεί, τον καταδιώκω».
Κατά την έναρξη του Σινοϊαπωνικού Πολέμου συνέγραψε μια εργασία υπό τον τίτλο «Περί του Παρατεταμένου Πολέμου», η οποία, εκτός από την πρόβλεψη ότι ο πόλεμος έμελλε να είναι μακρύς, προέβλεψε με ακρίβεια και τα τρία στάδια του πολέμου: Πρώτο στάδιο στρατηγική επίθεση από τους Ιάπωνες και στρατηγική άμυνα από τους Κινέζους, δεύτερο στάδιο συντήρηση δυνάμεων από τους Ιάπωνες και προετοιμασία αντεπίθεσης από τους Κινέζους, και το τρίτο στάδιο στρατηγική αντεπίθεση από τους Κινέζους και στρατηγική υποχώρηση από τους Ιάπωνες.
Επίσης, είχε διατυπώσει, σύμφωνα με την κινεζική πραγματικότητα, και τη θεωρία «Περικύκλωση των πόλεων από την ύπαιθρο», η οποία αποδείχτηκε ζωτικής σημασίας για τη μετέπειτα κομμουνιστική επικράτηση, καθώς η ένοπλη δύναμη που διέθετε το ΚΚΚ ήταν περιορισμένη, για να καταλάβει τα αστικά κέντρα.
Φωτογραφία: Μάο Τσε Τουνγκ
Τι είναι Μαοϊσμός
Ο Μαοϊσμός βασίζεται στον Μαρξισμό και στον Λενινισμό. Θεωρείται από τους μαρξιστές-λενινιστές, ως η ανάπτυξη του Μαρξισμού-Λενινισμού, στον καιρό της επικράτησης της αντεπανάστασης (του ρεβιζιονισμού) στο κομμουνιστικό κίνημα και τον καιρό της ανάπτυξης της εθνικοαπελευθερωτικής πάλης των χωρών του «τρίτου κόσμου». Σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό του ΚΚΚ, ο Μαοϊσμός είναι ο θεωρητικός κορμός, ο οποίος αναπτύχθηκε μέσα από τις μακρόχρονες εμπειρίες της Κινεζικής Επανάστασης, έχοντας ως βάση τον Μαρξισμό και τον Λενινισμό και συνδυάζοντάς τους με την κινεζική πραγματικότητα.
Η επίδραση του Μαοϊσμού στον Κόσμο
Μετά το θάνατο του Στάλιν (1953), ο Μάο Τσε Τουνγκ θεωρούνταν από ολόκληρο το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα ο μεγαλύτερος ζων θεωρητικός του μαρξισμού-λενινισμού. Μετά τη ρήξη του με το Νικίτα Χρουστσώφ του ΚΚΣΕ, και τη διάσπαση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, τα «σοβιετόφιλα» κόμματα, μείωσαν τη σημασία του θεωρητικού του έργου, το οποίο, μάλιστα, μετά την υιοθέτηση από συνέδριο του ΚΚΚ του χαρακτηρισμού της ΕΣΣΔ ως της πιο επικίνδυνης υπερδύναμης, παρουσιαζόταν ως αντιλενινιστικό.
Τη δεκαετία του 1960, κατά τη διάρκεια της διαδήλωσης κατά του Πολέμου του Βιετνάμ, οι φοιτητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας είχαν ως εγχειρίδιο της εξέγερσης το Κόκκινο Βιβλιαράκι.
Ο Μαοϊσμός και ο Μαοϊκός Ανταρτοπόλεμος έχει υιοθετηθεί από πολλούς αντάρτες διαφόρων χωρών, όπως για παράδειγμα οι Μαοϊκοί του Νεπάλ, οι Ερυθροί Χμερ της Καμπότζης.
Ο Μαοϊσμός έχει επίδραση και στην Ελλάδα. Στο εσωτερικό του ΚΚΕ στα τέλη της δεκαετίας του 1950 δυναμώνουν οι φωνές της κριτικής στην πορεία του κόμματος που συναντιούνται με τις αντιρρήσεις του Μάο για την πορεία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος μετά το 20ό συνέδριο του ΚΚΣΕ και την 6η Ολομέλεια του ΚΚΕ, η οποία συνοδεύτηκε από τη διαγραφή της συντριπτικής πλειοψηφίας των μελών του ΚΚΕ που βρίσκονταν στο εξωτερικό ως πολιτικοί πρόσφυγες.
Το 1964 εμφανίζεται το περιοδικό Αναγέννηση και οι Ιστορικές Εκδόσεις που προβάλλουν την άποψη του Μάο και κυκλοφορούν δεκάδες έργα του. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας ιδρύεται η Ο.Μ.Λ.Ε. (Οργάνωση Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας) από την οποία το 1976 προκύπτουν το ΚΚΕ(μ.λ.) και το Μ-Λ ΚΚΕ. Παράλληλα από την περίοδο της δικτατορίας ιδρύεται το Ε.Κ.Κ.Ε. Σήμερα στην Ελλάδα αναφορές στο έργο και τη θεωρία του Μάο κάνουν η Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδας, το ΚΚΕ (μ-λ), το Μ-Λ ΚΚΕ, η Αριστερή Ανασύνθεση, η Αριστερή Αντικαπιταλιστική Συσπείρωση και η ΟΑΚΚΕ.
Ο «Μεγάλος Τιμονιέρης», όπως ονόμαζαν οι συμπατριώτες του τον Μάο Τσε Τουνγκ, πέθανε στις 9 Σεπτεμβρίου 1976 στο Πεκίνο, σε ηλικία 82 ετών. Από τους τέσσερις γάμους του απέκτησε 10 παιδιά.
Με πληροφορίες από sansimera.gr,wikipedia