Εθνική στρατηγική στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας, καλύτερη οργάνωση για αξιοποίηση των ευκαιριών που παρουσιάζονται σε διεθνές επίπεδο και συμμετοχή σε πολυεθνικά προγράμματα πρότεινε ο ο Γεώργιος Τρουλλινός, Προέδρος της Ένωσης Ελληνικών Εταιριών Αεροδιαστημικής & Άμυνας (ΕΕΛΕΑΑ) και Διευθύνων Συμβούλος της IDE – INTRACOM Defense Electronics κατά τη διάρκεια του συνεδρίου του Athens Flywing Week.
«Πρέπει να εφαρμοστεί μια εθνική στρατηγική, όπου σε περιβάλλον συνεχώς μειούμενων προϋπολογισμών να μπορούμε να παράσχουμε στις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας μας το στρατηγικό πλεονέκτημα των εγχώριων υποδομών και των πολλαπλασιαστών ισχύος, που δεν μπορούν να αποκτηθούν μέσα από προγράμματα προμηθειών τα οποία, τα τελευταία δύσκολα χρόνια, έχουν σχεδόν μηδενιστεί», είπε χαρακτηριστικά στην ομιλία του.
Ο κ. Τρουλλινός υποστήριξε ότι οι ελληνικές εταιρίες αμυντικού υλικού μπορούν να είναι κερδοφόρες και να ενισχύσουν την ελληνική οικονομία, καθώς παρά την οικονομική κρίση και την γενικότερη οικονομική κατάσταση, οι περισσότερες παραμένουν αρκετά δραστήριες και εξαγωγικές. Ανέφερε ως παράδειγμα την IDE – INTRACOM Defense Electronics η οποία όπως είπε τα τελευταία χρόνια έχει εξαγωγές που ξεπερνούν το 98% του ετήσιου κύκλου εργασιών της, ενώ τον προηγούμενο χρόνο το ύψος των εξαγωγών της στις ΗΠΑ ήταν το 6% επί του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών στις ΗΠΑ.
Ωστόσο, υποστήριξε ότι θα πρέπει να επιτευχθούν ευρύτρες συνεργασίες σε διεθνές επίπεδο, κάτι που αποτελεί διεθνή τάση και πρακτική Για παράδειγμα, η γερμανική πολιτική ασφάλειας που δημοσιεύτηκε στην Λευκή Βίβλο στις 13 Ιουλίου 2016, προωθεί μια νέα προσέγγιση στη συνεργασία στον τομέα των εξοπλισμών. Με βάση την εκτίμηση ότι η αύξηση του κόστους ανάπτυξης και οι χαμηλοί όγκοι των εθνικών παραγγελιών θα είναι μη βιώσιμοι μακροπρόθεσμα, η γερμανική πρόταση στην ουσία προτείνει, μεταξύ άλλων, την εξάπλωση της συνεργασίας σε όλο τον κύκλο ζωής του εξοπλισμού, από την ανάπτυξη και την προμήθεια, μέχρι τη συντήρηση, την επιδιόρθωση και την επιχειρησιακή υποστήριξη. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, δεδομένου ότι το κόστος για την αγορά ενός οπλικού συστήματος είναι συνήθως ένα μικρό μερίδιο του συνολικού κόστους του κύκλου ζωής.
Διαβάστε όλη την ενδιαφέρουσα ομιλία του:
Ενίσχυση των Αμυντικών Βιομηχανιών μέσω Προγραμμάτων Ανάπτυξης & Παραγωγής και Εκσυγχρονισμού Οπλικών Συστημάτων
Κατ’ αρχήν οφείλω να ευχαριστήσω τους διοργανωτές που μου δίνουν την ευκαιρία να απευθυνθώ στο εκλεκτό ακροατήριο του σημαντικού αυτού συνεδρίου που οργανώνει η Athens Flying Week 2016, ως Πρόεδρος της ΕΕΛΕΑΑ και Διευθύνων Σύμβουλος της IDE.
Κυρίες και κύριοι, δεν υπάρχει ούτε ένας πολίτης αυτής της χώρας που να μην έχει συνειδητοποιήσει την κατάσταση της οικονομίας μας. Στο πλαίσιο αυτό και έχοντας συναίσθηση της αναγκαιότητας ελέγχου και βελτίωσης των δημοσιονομικών μεγεθών της χώρας, θεωρώ πολύ σημαντική την αναπτυξιακή προσπάθεια που πρέπει να αναληφθεί παράλληλα με όποιες άλλες ενέργειες γίνονται προς αυτή την κατεύθυνση, προκειμένου να στεφθεί με επιτυχία το δύσκολο εγχείρημα ανάκαμψης της Οικονομίας.
Παρακολουθώντας τις διεθνείς εξελίξεις είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η Ασφάλεια και η Άμυνα αποτελούν τα τελευταία χρόνια ένα από τους βασικούς άξονες τους οποίους πρέπει να ενισχύσουν τα κράτη, προκειμένου να προστατεύσουν τις κοινωνίες τους. Στην κατεύθυνση αυτή σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν οι βιομηχανίες και φορείς που δραστηριοποιούνται στους σχετικούς τομείς, οι οποίοι έχοντας συνειδητοποιήσει τα τελευταία χρόνια αυτή την αναγκαιότητα, έχουν αντιδράσει ανάλογα. Στην Ελλάδα, παρά την οικονομική κρίση και την ιδιαιτέρα ανησυχητική κατάσταση των επιχειρήσεων, οι ελληνικές εταιρίες και βιομηχανίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο της Άμυνας και της Ασφάλειας προσπαθούν να δημιουργήσουν υποδομή, δραστηριότητες και συστήματα ικανά να συνεισφέρουν στην ασφάλεια, την επιτήρηση και την άμυνα της χώρας.
Για την επιτυχή έκβαση της προσπάθειας αυτής όμως, πρέπει να εφαρμοστεί μια εθνική στρατηγική, όπου σε περιβάλλον συνεχώς μειούμενων προϋπολογισμών να μπορούμε να παράσχουμε στις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας μας το στρατηγικό πλεονέκτημα των εγχώριων υποδομών και των πολλαπλασιαστών ισχύος, που δεν μπορούν να αποκτηθούν μέσα από προγράμματα προμηθειών τα οποία, τα τελευταία δύσκολα χρόνια, έχουν σχεδόν μηδενιστεί.
Η στρατηγική αυτή πρέπει να αποτελείται από δυο συνιστώσες. Η πρώτη αφορά την ενίσχυση των προγραμμάτων Ανάπτυξης και Παραγωγής, δίνοντας έμφαση στη συμμετοχή σε πολυεθνικά προγράμματα που θα αξιοποιήσουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό τις δαπάνες για την άμυνα και ασφάλεια προς όφελος της καινοτομίας και της εθνικής οικονομίας.
Η δεύτερη συνιστώσα πρέπει να κατευθυνθεί σε προγράμματα εκσυγχρονισμού συστημάτων του οπλοστασίου των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.
Στον πρώτο τομέα, της Ανάπτυξης και Παραγωγής ειδικά στο χώρο της αεροδιαστημικής, που αποτελεί και το επίκεντρο της σημερινής εκδήλωσης, παρουσιάστηκαν πολλές ευκαιρίες οι οποίες δυστυχώς δεν αξιοποιήθηκαν. Παραδείγματα αποτελούν τα προγράμματα Clean Sky και SESAR, στα οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση επενδύει σημαντικά ποσά.
Το Clean Sky είναι μια επιτυχημένη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της αεροναυπηγικής βιομηχανίας, με αντικείμενο την ανάπτυξη και ολοκλήρωση καινοτόμων τεχνολογιών σε επίπεδο αεροσκάφους και την δημιουργία πρωτοτύπων επίδειξης με καινοτόμες αρχιτεκτονικές που θα επιτρέπουν βελτιώσεις στις αποδόσεις των αεροσκαφών, με έμφαση στη μείωση των καυσαερίων.
Το πρόγραμμα SESAR (Single European Sky Air Traffic Management Research) έχει σκοπό να διασφαλίσει τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων εναέριας κυκλοφορίας με τον κοινό συντονισμό και έλεγχο όλων των σχετικών προσπαθειών σε Έρευνα και Ανάπτυξη.
Πέρα από τα ανωτέρω, πρέπει επίσης να τονίσω ότι στο χώρο της αεροδιαστημικής ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει, για τις εγχώριες αμυντικές βιομηχανίες και για τους επιχειρησιακούς φορείς άμυνας και ασφάλειας της χώρας και ο χώρος των RPAS (Remotely Piloted Aircraft Systems), τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε στρατιωτικές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα για επιτήρηση και συγκέντρωση πληροφοριών.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σημαντική κινητικότητα σε προγράμματα Έρευνας και Τεχνολογίας για RPAS υπό την αιγίδα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας, του EDA. Συγκεκριμένα, έχουν υλοποιηθεί τα συνεργατικά προγράμματα ΜIDCAS (MIDair Collision Avoidance System) για επίδειξη τεχνολογιών αποφυγής συγκρούσεων, DeSiRE I και II για επίδειξη τεχνολογιών δορυφορικών επικοινωνιών και το ERA (Enhanced RPAS Autonomy) για επίδειξη τεχνολογιών αυτόματης απογείωσης και προσγείωσης. Πρόσφατα, σε συνεργασία του ΟCCAR, ο οποίος είναι οργανισμός για την από κοινού συνεργασία σε εξοπλισμούς, και του EDA, ξεκίνησε η φάση καθορισμού (το Definition Phase) του προγράμματος για το Ευρωπαϊκό MALE (Medium Altitude Long Endurance) RPAS.
Αξιοσημείωτο είναι ότι σε όλα τα παραπάνω προγράμματα RPAS απουσιάζει η χώρα μας, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να συμμετέχει σε αυτά η Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία. Είναι λοιπόν επιτακτική ανάγκη στην επόμενη φάση του Ευρωπαϊκού προγράμματος MALE RPAS, καθώς και άλλων σχετικών προγραμμάτων, να συμμετάσχει ενεργά η χώρα μας ώστε η Αεροναυπηγική και Αμυντική Βιομηχανία να μπορεί να διατηρήσει τις υποδομές της, να παρακολουθήσει τις τεχνολογικές εξελίξεις στον χώρο και να αυξήσει τις εξαγωγικές της δραστηριότητες.
Όσον αφορά τη συμμετοχή των εγχωρίων αμυντικών βιομηχανιών σε προγράμματα εκσυγχρονισμού υφισταμένων συστημάτων του οπλοστασίου των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, αυτή μπορεί να είναι πολύπλευρη και ουσιαστική. Παρά την οικονομική κρίση και την γενικότερη οικονομική κατάσταση, οι περισσότερες εγχώριες αμυντικές βιομηχανίες παραμένουν αρκετά δραστήριες και εξαγωγικές. Οι εγχώριες δυνατότητες είναι ευρείς και υψηλού επιπέδου και εκτείνονται σε τομείς όπως η αεροδιαστημική, τα συστήματα αυτοπροστασίας, οι διόπτρες ημέρας και νύχτας, τα συστήματα θερμικής απεικόνισης, οι σύγχρονες επικοινωνίες, τα συστήματα διοίκησης ελέγχου και επικοινωνιών, τα πυρομαχικά & εκρηκτικά, η συντήρηση και επισκευή αεροσκαφών & ελικοπτέρων κλπ. Και για να μη νομίζετε ότι η εγχώρια βιομηχανία είναι νεκρή, η IDE τα τελευταία χρόνια έχει εξαγωγές που ξεπερνούν το 98% του ετήσιου κύκλου εργασιών της, ενώ τον προηγούμενο χρόνο το ύψος των εξαγωγών της στις ΗΠΑ ήταν το 6% επί του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών στις ΗΠΑ. Αξιοποιώντας τις εγχώριες δυνατότητες, ο εκσυγχρονισμός των οπλικών συστημάτων θα καταστεί παραγωγική επένδυση η οποία όχι μόνο θα αποσβέσει το κόστος εκσυγχρονισμού, αλλά θα συμβάλει στην τεχνολογική ανταγωνιστικότητα και θα προσφέρει τεχνογνωσία στις εμπλεκόμενες εταιρίες και φορείς, θα αυξήσει την απασχόληση και θα δώσει ευκαιρίες επέκτασης των συνεργασιών, εγχώριων και διεθνών, οι οποίες είναι στις προτεραιότητες του ΥΠΕΘΑ.
Θα μπορούσα να αναφέρω αρκετά πιθανά προγράμματα εκσυγχρονισμού των Ενόπλων Δυνάμεων (MLRS του ΓΕΣ, Φρεγάτες του ΠΝ κ.α.), αλλά αυτό το οποίο είναι στην επικαιρότητα και έχει σχέση με το σημερινό συνέδριο είναι ο εκσυγχρονισμός των αεροσκαφών F-16 της Πολεμικής Αεροπορίας. Είναι ένα πρόγραμμα το οποίο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον όχι μόνο γιατί θα αναβαθμίσει και βελτιώσει σημαντικά τις δυνατότητες της ΠΑ, αλλά και γιατί αποτελεί ένα σημαντικό πεδίο συμμετοχής των αμυντικών μας βιομηχανιών.
Ο εκσυγχρονισμός των F-16 της ΠΑ, επειδή κατά πάσα πιθανότητα θα εφαρμοστεί σε μεγάλο αριθμό αεροσκαφών, κάνει ακόμη μεγαλύτερη και πιο ουσιαστική τη συμμετοχή των εγχώριων αμυντικών βιομηχανιών. Όταν στο πρόγραμμα αναβάθμισης των αεροσκαφών Ναυτικής Συνεργασίας, που αφορά μόνο πέντε (5) αεροσκάφη, ανακοινώθηκε ότι η εγχώρια συμμετοχή θα φτάσει στο 30% δημιουργούνται μεγάλες προσδοκίες για το ποσοστό συμμετοχής στον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών F-16, το οποίο ελπίζουμε και μπορεί να ξεπεράσει σημαντικά αυτό το ποσοστό.
Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι με πρόσφατο νόμο (4407 του Ιουλίου του 2016) η εν συνεχεία υποστήριξη των συστημάτων (δηλαδή η FOS – Follow on Support) πρέπει να περιλαμβάνεται στην αρχική απαίτηση και στις προδιαγραφές προμήθειας οπλικών συστημάτων, απόφαση που αντικειμενικά είναι πάρα πολύ θετική και σημαντική και αποτελούσε πάγιο αίτημα για πολλά έτη της αμυντικής βιομηχανίας. Συνεπώς, η φιλοσοφία αυτή της εν συνεχεία υποστήριξης είναι μια απαίτηση η οποία πρέπει να συμπεριληφθεί στην LOR (Letter of Request) που θα αποσταλεί στις αρμόδιες υπηρεσίες στις ΗΠΑ. Με αυτό τον τρόπο θα μειωθεί σημαντικά το κόστος του κύκλου ζωής των αεροσκαφών F-16 και θα διασφαλιστεί η μακροχρόνια εμπλοκή των αμυντικών μας βιομηχανιών. Στο θέμα της υποστήριξης των αεροσκαφών F-16 πρέπει επίσης να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη και η δημιουργία υποδομής υποστήριξης εργοστασιακού επιπέδου (Depot Level Maintenance) με την ενεργό συμμετοχή της εγχώριας βιομηχανίας. Η ενέργεια αυτή θα διασφαλίσει την ασφάλεια εφοδιασμού και συντήρησης (security of supply and maintenance) που απαιτείται για την απρόσκοπτη επιχειρησιακή αξιοποίηση του εκσυγχρονισμένου στόλου των αεροσκαφών F-16 και εδραιώνει την εμπλοκή των αμυντικών μας βιομηχανιών δημιουργώντας σοβαρές προοπτικές εξαγωγής αντίστοιχων υπηρεσιών σε τρίτες χώρες.
Σχετική με το θέμα μας και προς την ίδια κατεύθυνση είναι και η γερμανική πολιτική ασφάλειας που δημοσιεύτηκε στην Λευκή Βίβλο στις 13 Ιουλίου 2016, όπου προωθεί μια νέα προσέγγιση στη συνεργασία στον τομέα των εξοπλισμών. Με βάση την εκτίμηση ότι η αύξηση του κόστους ανάπτυξης και οι χαμηλοί όγκοι των εθνικών παραγγελιών θα είναι μη βιώσιμοι μακροπρόθεσμα, η γερμανική πρόταση στην ουσία προτείνει, μεταξύ άλλων, την εξάπλωση της συνεργασίας σε όλο τον κύκλο ζωής του εξοπλισμού, από την ανάπτυξη και την προμήθεια, μέχρι τη συντήρηση, την επιδιόρθωση και την επιχειρησιακή υποστήριξη. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, δεδομένου ότι το κόστος για την αγορά ενός οπλικού συστήματος είναι συνήθως ένα μικρό μερίδιο του συνολικού κόστους του κύκλου ζωής.
Μέχρι σήμερα, μέσω των μεγάλων προγραμμάτων προμηθειών του ελληνικού Υπουργείου Εθνικής Άμυνας έχει δημιουργηθεί σημαντική υποδομή και τεχνογνωσία σε αρκετές ελληνικές αμυντικές βιομηχανίες. Αυτές τις υποδομές πρέπει να εκμεταλλευτούμε τώρα και να εμπλέξουμε, στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, τις εγχώριες αμυντικές βιομηχανίες στο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των F-16 με στόχο την μείωση του κόστους του κύκλου ζωής. Άλλωστε, στο Άρθρο 3 του Νόμου 3978/2011, αναγράφεται ρητά ότι «Για την προστασία των ουσιωδών συμφερόντων ασφάλειας της χώρας και ιδίως για την ασφάλεια εφοδιασμού και την επιχειρησιακή αυτονομία των Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς και για την κάλυψη των αναγκών που υπάρχουν σε περιόδους κρίσης, επιστράτευσης ή πολέμου, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα για την εγκαθίδρυση και διατήρηση μίας εγχώριας τεχνολογικής – βιομηχανικής βάσης».
Για το σκοπό αυτό απαιτείται σε βάθος γνώση των δυνατοτήτων των εγχωρίων αμυντικών βιομηχανιών, καθώς και η στενή συνεργασία μεταξύ των αρμοδίων υπηρεσιών του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και της βιομηχανίας. Η συνεργασία αυτή θα αναδείξει και προβάλει τις βιομηχανικές δυνατότητες, θα συντονίσει καλύτερα τις απαιτούμενες ενέργειες και το σημαντικότερο απ’ όλα, θα μεγιστοποιήσει τη συμμετοχή των αμυντικών βιομηχανιών. Όμως, για την επίτευξη των ανωτέρω στόχων: του χαμηλού κόστους του κύκλου ζωής, της ασφάλειας εφοδιασμού και συντήρησης, όπως και της ουσιαστικής εμπλοκής της εγχώριας βιομηχανίας, θα πρέπει να αποτυπωθούν στην LOR που θα αποσταλεί στις ΗΠΑ, με σαφή και ξεκάθαρο τρόπο οι απαιτήσεις της ελληνικής κυβέρνησης.
Κυρίες και Κύριοι, συμπερασματικά, σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες οι αμυντικές βιομηχανίες αποτελούν τμήμα του «αμυντικού και οικονομικού δυναμικού» τους. Ακόμη και χώρες οι οποίες πρακτικά δεν απειλούνται, εξακολουθούν να υποστηρίζουν και να βοηθούν την περαιτέρω ανάπτυξη και ενίσχυση των αμυντικών τους βιομηχανιών για καθαρά οικονομικούς και εξαγωγικούς σκοπούς. Έτσι, στην παρούσα συγκυρία, είναι περισσότερο από ποτέ επιτακτική η ανάγκη αξιοποίησης της σημαντικής ευκαιρίας που δίδεται από την αναγκαιότητα του εκσυγχρονισμού των αεροσκαφών F-16, ώστε και οι αμυντικές βιομηχανίες να συνεισφέρουν, στο μερίδιο που τους αναλογεί, στη βελτίωση της οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης της χώρας μας.