Το 4ου Συνέδριο Αεροπορικής Ισχύος, με θέμα «Shaping the Future Air Power», πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο «Υποσμηναγός (Ι) Νικόλαος Σιαλμάς» της Σχολής Ικάρων, στην Αεροπορική Βάση Δεκέλειας, στο Τατόι.
Στη διάρκεια του συνεδρίου συζητήθηκαν οι τρόποι με τους οποίους είναι δυνατόν να προσδιοριστεί η εξέλιξη της Αεροπορικής Ισχύος και η ανάδειξη νέων καινοτόμων ιδεών. Τέθηκε το πλαίσιο εφαρμογής της Αεροπορικής Ισχύος, όπως αυτό δημιουργούν το γεωπολιτικό περιβάλλον και η φύση του σύγχρονου αεροπορικού πολέμου, καθώς και οι προκλήσεις που οι σύγχρονες αεροπορικές δυνάμεις καλούνται να αντιμετωπίσουν, όπως οι περιορισμένοι πόροι, οι πολλαπλές – σύνθετες απειλές και η ρευστότητα του γεωπολιτικού περιβάλλοντος.
Στο συνέδριο συμμετείχαν ως ομιλητές, μεταξύ άλλων, ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας, Αντιπτέραρχος (Ι) Χρήστος Βαΐτσης, ο Αρχηγός Τακτικής Αεροπορίας, Αντιπτέραρχος (Ι) Χρήστος Χριστοδούλου, οι Αρχηγοί των Πολεμικών Αεροποριών της Ιταλίας, του Ισραήλ και του Ηνωμένου Βασιλείου και ο Διοικητής της Διοίκησης Αμερικανικών Αεροπορικών Δυνάμεων Ευρώπης και Αφρικής και Διοικητής των Συμμαχικών Αεροπορικών Δυνάμεων του ΝΑΤΟ.
Το συνέδριο παρακολούθησαν η πρέσβης του Ισραήλ, ο Γεν. Γραμματέας του ΥΠΕΘΑ, η Ηγεσία της Πολεμικής Αεροπορίας, επίτιμοι Αρχηγοί, μέλη της Ακαδημαϊκής Κοινότητας, Ακόλουθοι Άμυνας και Αντιπροσωπείες Συμμαχικών Χωρών, στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και μαθητές Παραγωγικών Σχολών.
Τα συμπεράσματα του συνεδρίου όπως παρουσιάστηκαν από τον αρμόδιο Κλαδάρχη του ΓΕΑ ήταν τα ακόλουθα:
Κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων ημερών, συζητήσαμε πολύ γύρω από πιθανούς και εφικτούς τρόπους να διαμορφώσουμε τη μελλοντική πολεμική αεροπορία. Θέτουμε ως στόχο αυτού του Συνεδρίου να εξετάσουμε την ανάπτυξη της πολεμικής αεροπορίας μέσω των σημερινών προκλήσεων, έτσι ώστε να παραμείνει η κυρίαρχη, αξιόπιστη, στρατηγική και λειτουργική επιλογή σε ένα περίπλοκο και δυναμικό περιβάλλον ασφαλείας.
- Ημέρα 1: Στην αρχή, κοιτάξαμε τους παράγοντες που συνθέτουν το πλαίσιο εφαρμογής της δύναμης αέρος, όπως το γεωπολιτικό περιβάλλον και η φύση της μοντέρνας πολεμικής αεροπορίας. Στο δεύτερο τμήμα, επικεντρωθήκαμε στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες αεροπορικές δυνάμεις, όπως μειώσεις μισθών, περιορισμένες πηγές ή αμέτρητες απειλές, και σε καινοτόμες πιθανές λύσεις.
- Ημέρα 2: Ερευνήσαμε την θεωρητική βάση της καταναγκαστικής διπλωματίας, τη χρήση της αεροπορικής δύναμης ως καταναγκαστικό όργανο, τον απαραίτητο διαχωρισμό μεταξύ στρατιωτικών και οικονομικών αντικειμένων και τις επιδράσεις της οικονομίας στην δύναμη αέρος. Τελικά, εξετάζοντας θέματα Έρευνας και Ανάπτυξης, δικαιολογήθηκε ότι σε ένα δημοσιονομικά προκλητικό περιβάλλον, οι πράξεις μας και οι προσπάθειές μας να μειώσουμε σημαντικά το κόστος Λειτουργιών και Υποστήριξης πρέπει να είναι αποτελεσματικές.
Μερικά από τα κύρια επιχειρήματα τα οποία παρουσιάστηκαν από τους διακεκριμένους ομιλητές μας:Για να μπορέσουμε αποτελεσματικά να κατακτήσουμε και να ελέγξουμε ένα έδαφος, το οποίο παραμένει κυρίαρχο πολιτικό και στρατιωτικό αντικείμενο σε έναν κόσμο εδαφικών κρατών, μία αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ αεροπορικών, ναυτικών και πεζικών δυνάμεων είναι ένα προαπαιτούμενο. Το ζήτημα δεν είναι η ιεραρχία της σημασίας των διαθέσιμων μέσων αλλά η ευέλικτη και αποτελεσματική συνεργασία καθώς μία σύγκρουση εξελίσσεται.
Η μαχητική κεντρική στρατηγική δύναμη αέρος χρειάζεται να προσαρμοστεί για τη μόχλευση σε μοντέρνες, ασύμμετρες, ασύμβατες συμπλέξεις. Είναι απαραίτητη η καλύτερη προετοιμασία για να συντονιστούν οι κοινές δυνάμεις, κυρίως σε ένα γενικό πλαίσιο όπου οι δυνάμεις εδάφους έχουν αρχιερατεία στη μάχη. Σήμερα, μία σχετική θεωρία για τη δύναμη αέρος και μία στρατηγική να μεταφράσουμε αυτήν τη θεωρία σε πραγματικότητα είναι απαραίτητες.
Η μόνη διαθέσιμη επιλογή για τα κράτη να χρησιμοποιήσουν καταστρεπτική δύναμη για πολιτικούς σκοπούς είναι μέσω περιορισμένου συμβατικού πολέμου και η χρήση καταναγκαστικής στρατιωτικής δύναμης χωρίς απαραίτητα να καταλήξουν σε πόλεμο. Υπό αυτό το πρίσμα, η αναχαίτιση είναι πιθανόν να αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία, μαζί με τις ικανότητες Άμυνας και ISR ώστε να αποκρούσουν ξαφνικές επιθέσεις. Το πλεονέκτημα μπορεί να προκύψει από την ταχύτητα με την οποία μπορούμε να αποτρέψουμε λειτουργίες αέρος μέσω των εδαφικών μας δυνάμεων άμυνας και μετατρέποντας τα δεδομένα ISR σε πληροφορίες. Η ταχύτητα σε αυτό σχετίζεται λιγότερο με την τεχνολογία και περισσότερο με τον άμεσο καθορισμό του γενικού πλαισίου κάθε φορά. Μόνο η αεροπορική δύναμη έχει τα βασικά στοιχεία να εξασκήσει αυτήν την λειτουργία με αποτελεσματικότητα.
Θα πρέπει να επικεντρωθούμε στις στρατηγικές επιδράσεις της δύναμης αέρος. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα συνδέσουμε την αεροπορική δύναμη με τη διπλωματία και επιπρόσθετα με την εθνική και διεθνή πολιτική. Για να το επιτύχουμε αυτό, είναι απαραίτητο να:
- Εγκαταστήσουμε νοερούς κόμβους για τον έλεγχο της ιστορίας της αεροπορικής δύναμης, της στρατηγικής, της θεωρίας και του δόγματος για να κινηθούμε πέρα από το μοντέλο του εδάφους.
- Δημιουργήσουμε εκπαιδευτικές καμπάνιες για πολιτικούς ώστε να τους εξηγήσουμε τι φέρνει στο τραπέζι η αεροπορική δύναμη.
- Αναγνωρίσουμε μία ομάδα από σύμβουλους-μελετητές αφοσιωμένους να επικοινωνούν την στρατηγική αξία στο κοινό, σε πολιτικούς και ακόλουθούς τους.
Το μελλοντικό λειτουργικό περιβάλλον θα ήταν κριτικής σημασίας με μία κυρίαρχη επιρροή στο πεδίο των μαχών σε θάλασσα και έδαφος. Οι λειτουργίες αέρος θα χρειαστεί να είναι βαθιά συνδεδεμένες με τις αντίστοιχες θαλάσσιες και εδαφικές λειτουργίες, αποσκοπώντας να αποκτήσουν έλεγχο στα εχθρικά συστήματα. Για να υλοποιηθεί μία τέτοια στρατηγική, η επένδυση σε υπηρεσίες υψηλής νοημοσύνης απαιτείται, καθώς επίσης και σε εξειδίκευση σε διαδικασίες κατάρτισης στον κυβερνοχώρο.Οι νέες τεχνολογίες που επιτρέπουν νέες ικανότητες, όπως αεροσκάφη με αισθητήρες μεγάλης εμβέλειας, θα απαιτούν έναν καινούριο τρόπο σχεδιασμού της δύναμης, πέρα από τους παραδοσιακούς περιορισμούς, επιτρέποντας την ιδέα της πολλαπλής συνέργειας μέσα από τη σωστή σύνδεση με φιλικές πεζικά, θαλάσσια και διαστημικά κεφάλαια. Η αεροπορική δύναμη σε μελλοντικές πολεμικές επιχειρήσεις θα πρέπει να πραγματοποιείται όχι κυρίως ως ανωτερότητα ή στρατηγικός βομβαρδισμός αλλά μέσω των χαρακτηριστικών που μοιράζεται με τις άλλες μορφές του πολέμου, να αποφέρει λύσεις βασισμένες στην επιθυμία για ειρήνη και σταθερότητα. Αυτή είναι η πρόκληση που έχουμε μπροστά μας.
Υπό αυτό το πρίσμα, ήταν αναγνωρισμένο ότι για να μπορεί η αεροπορική δύναμη να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις μειώσεις μισθών, τους περιορισμένους πόρους και ένα διευρυνόμενο δίκτυο απειλών, τέσσερις μεταβλητές θα πρέπει να αναλυθούν καθώς επηρεάζουν τον τρόπο όπου η Κοινή Δύναμη Μάχης εφαρμόζεται παγκοσμίως:
- 1) Γεωπολιτική
- 2) Δημοσιονομική
- 3) Οργανωτική
- 4) Πλαίσιο
Επιπλέον, ισχυρίστηκε ότι η Πολεμική Αεροπορία παρέχει πέντε βασικές ικανότητες:
- 1) Κυριαρχία από αέρα, χώρο και κυβερνοχώρο
- 2) Γρήγορη παγκόσμια κινητικότητα
- 3) Ευφυΐα, παρακολούθηση και αναγνώριση
- 4) Παγκόσμια επίθεση και την ικανότητα να διατάζει
- 5) Έλεγχο για τα απαραίτητα κεφάλαια να παραλάβει αυτά τα τέσσερα πράγματα που η Πολεμική Αεροπορία παρέχει και απρόσκοπτα ολοκληρώνει μέσα στην κοινή μάχη
Οι τέσσερις μεταβλητές επηρεάζουν τον τρόπο που παρέχουμε τις πέντε βασικές ικανότητες που παρέχει η Πολεμική Αεροπορία σε κάθε είδους κοινή δέσμευση.
Η Πολεμική Αεροπορία πρέπει να συνδυάζει μοντερνισμό με ετοιμότητα. Το μέλλον και το παρόν. Η πρόκληση είναι να επιτύχουμε την τέλεια ισορροπία μεταξύ των δύο με τους υπάρχοντες πόρους.
Αναμένεται από εμάς να βρούμε τρόπους να κάνουμε πράγματα γρηγορότερα, καλύτερα και φθηνότερα. Η πρωτοτυπία και η αποφασιστικότητα είναι ζωτικής σημασίας παράγοντες για να το επιτύχουμε αυτό.Τα κλειδιά να βελτιώσουμε την ικανότητα της πολεμικής αεροπορίας είναι:
- 1)Ανεφοδιασμός μέσω αέρος και ανάκτηση προσωπικού
- 2)Προστασία Πολεμικής Αεροπορίας
- 3)Air Expeditionary Task Force – Combat Service Support
- 4)Τηλεκατευθυνόμενο Σύστημα Αέρα
- 5)Ηλεκτρονικός Πόλεμος στον Κυβερνοχώρο
- 6)Διάστημα
- 7)Στρατηγική Επικοινωνία
Οικονομικώς περιοριστικά κλίματα δεν είναι καινούρια αλλά το γενικό πλαίσιο γύρω από το οποίο οι αεροπορικές δυνάμεις προσπαθούν να διατηρήσουν ένα ανταγωνιστικό στρατιωτικό πλεονέκτημα. Για να το κρατήσουν αυτό το πλεονέκτημα στο μέλλον, οι αεροπορικές δυνάμεις θα πρέπει να κάνουν ό,τι έχουν κάνει αρκετά επιτυχημένα ως τώρα – προσαρμογή, καινοτομία και συνεργασία.Για να διατηρήσουμε κυρίαρχη δύναμη αέρος σε μία δημοσιονομική λιτότητα, χρειάζεται να παρατηρήσουμε πέντε θέματα:
- 1) Σύνδεση αεροπορικής δύναμης με το Έθνος
- 2) Η αυξανόμενη σημασία των συνεργασιών και των συμμαχιών
- 3) Η επένδυση στις Αμυντικές ικανότητες είναι πολιτική επιλογή
- 4) Η ανεκτίμητη αξία του ανθρώπινου κεφαλαίου (και η συμβολή του στο conceptual component)
- 5) Η μεταρρύθμιση μπορεί να είναι μία ικανότητα από μόνη της. Υιοθέτηση νέων στρατηγικών που επιτρέπουν μία ‘’πληροφορημένη’’ πολεμική αεροπορία να δρα στον βέλτιστο χρόνο, να εφαρμόζει νέες λειτουργίες και να κερδίζει πλεονέκτημα, έτσι ώστε να παρέχει στους πολιτικούς Αρχηγούς την επιλογή του αέρα. Έτσι, ήταν τεράστιας σημασίας να εκμεταλλευτούν τις αεροπορικές έννοιες της αναχαίτισης και του εξαναγκασμού.
Ο συμβατικός πόλεμος έχει τρία κύρια χαρακτηριστικά:
- 1) Άγνωστη χρονική διάρκεια
- 2) ολοκληρωτική φύση που κάνει και τους πολίτες και τους στρατιωτικούς νόμιμους στόχους, διακρίνοντας έτσι σε τακτικά μέτωπα μάχης και σπίτια-μέτωπα
- 3) Ισχυρούς δεσμούς με τις οικονομικές δυνάμεις. Η πολεμική αεροπορία έχει έναν κρίσιμο ρόλο να παίξει.
- Τα χαρακτηριστικά της μοντέρνας πολεμικής αεροπορίας (‘’έξυπνα’’ όπλα, δορυφορικά συστήματα και αεροσκάφη μεγάλης εμβέλειας) μεταβάλλει τις φόρμες των πολεμικών ενεργειών. Η δύναμη αέρος, ως μέσο πίεσης, έχει αναγνωριστεί ως το ‘’απόλυτο όπλο’’ και έχει αποδειχθεί ότι είναι το πιο ευέλικτο και επιθετικό όπλο των στρατιωτικών δυνάμεων.
Η απόκτηση της κυριαρχίας του αέρα θα έπρεπε να είναι ένα τέλος από μόνη της, επειδή συμβάλλει στον αφανισμό των πιθανών εχθρών και ταυτόχρονα, ελαχιστοποιεί απώλειες στην ένοπλη διαμάχη, παρέχοντας την πιθανότητα επιτυχούς διπλωματικής επιρροής σε διμερείς και διεθνείς σχέσεις.Η αεροπορική στρατηγική πετυχαίνει όταν υπάρχει απόλυτη συνεργασία και αρμονία μεταξύ πολιτικών, στρατιωτικών και διπλωματικών παραγόντων. Η χρήση της δύναμης αέρος για να εξαναγκάσεις την πολιτική του αντιπάλου σε αλλαγή θα έπρεπε να γίνεται ραγδαία έτσι ώστε να υπάρχει (πάντα) η πιθανότητα να περιορίσεις τον ‘’κίνδυνο κλιμάκωσης’’ μιας διαμάχης.
Η θαλάσσια και πεζική δύναμη των Ενόπλων Δυνάμεων δεν έχει καμία σημασία αν πρώτα δεν έχεις εξασφαλίσει την κυριαρχία από αέρος. Η πολεμική αεροπορία μπορεί να υποστηρίξει μεγάλης κλίμακας λειτουργίες από τις άλλες διακλαδώσεις των Ενόπλων Δυνάμεων με στόχο να είναι αποτελεσματικές σε σύντομο χρονικό διάστημα και σε χαμηλό κόστος, τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε χρήματα. Η αεροπορική δύναμη μέσω των κύριων χαρακτηριστικών ταχύτητας, τεχνολογίας, ακρίβειας, πληροφορίας, μεγάλης μάζας φωτιάς και επιθετικότητας μπορεί να επιβεβαιώσει την κυριαρχία του αέρα.
Η δύναμη αέρος θα είναι κυρίαρχος παράγοντας σε μελλοντικούς πολέμους, καθώς έχει καταστροφική δύναμη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όλους τους τύπους των αντικειμένων (στρατηγικών και τακτικών) προκαλώντας τρομακτική πίεση στον εχθρό. Συνεπώς, πρέπει να ξεχάσουμε την παραδοσιακή άποψη ότι μόνο η μάχη στο έδαφος είναι κρίσιμη και η δύναμη από αέρα είναι βοηθητική ή υποστηρικτική σε αυτήν.
Οι στρατηγικές αέρος είναι σχεδιασμένες να επηρεάζουν την πολιτική βούληση του εχθρού, να παραλύουν την ικανότητά του να καθοδηγήσει τον πόλεμο ή να έχει διευρυμένες συνέπειες σε πολιτικό επίπεδο. Η αεροπορική διπλωματία είναι πιθανό να γίνει μία σημαντική διάσταση των πολιτικών, καθώς η δύναμη αέρος μπορεί να ανταπεξέλθει γρήγορα σε ένα αλλαγμένο περιβάλλον ασφαλείας με ένα επίπεδο ταχύτητας και ευελιξίας που δεν βρίσκεται πουθενά αλλού.
Μέσω μιας στρατηγικής πίεσης, η πολεμική αεροπορία είναι πάντοτε η πρώτη επιλογή για την εφαρμογή της εξουσίας, εξαιτίας της ικανότητάς της να ανεβάζει και να κατεβάζει τάχιστα ρυθμό και ένταση των λειτουργιών κατά βούληση. Αυτή η κλιμάκωση (αυξάνοντας και μειώνοντας την εφαρμογή της δύναμης) είναι κρίσιμης σημασίας για την επιτυχία μιας στρατηγικής εξαναγκασμού και εξαρτάται από την δύναμη που κατέχει συνολικά η πολεμική αεροπορία. Μία συνειδητή επιλογή πρέπει να γίνει σε εθνικό επίπεδο να επενδύσουμε σημαντικά στο χτίσιμο και στη διατήρηση του συγκεκριμένου επιπέδου των ικανοτήτων της αεροπορίας. Αυτό είναι θεμελιώδους σημασίας για μικρές αεροπορικές δυνάμεις που λειτουργούς με περιορισμένους πόρους. Ο προφανής λόγος είναι ότι η αεροπορική δύναμη μπορεί να δημιουργήσει σημαντικές στρατηγικές συνέπειες με ελάχιστη προσπάθεια, μέσω τακτικών ενεργειών. Κρατώντας αυτό στο μυαλό, οι μικρές αεροπορικές δυνάμεις εξαρτώνται σε μία ελάχιστη κριτική μάζα για την αποτελεσματικότητά τους. Αν η συνολική τους μάζα πέσει κάτω από ένα συγκεκριμένο επίπεδο, η εν λόγω αεροπορική δύναμη θα γίνει τελείως αναποτελεσματική.
Όσον αφορά την Ελλάδα, η ιδιόμορφη γεωγραφία του Αιγαίου καθιστά επιτακτικό να διατηρηθεί η εναέρια-θαλάσσια κυριαρχία στο μέγιστο ικανό επίπεδο. Αυτό αυξάνει εκθετικά τους Ελληνικούς αμυντικούς πόρους και συμβάλλει αποφασιστικά στην Ελληνική αναχαίτιση. Η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία επενδύει στην ποιότητα, ενώ προσπαθεί να κρατήσει την αριθμητική της κατωτερότητα σε λογικά πλαίσια. Συνολικά αυτό δείχνει να λειτουργεί: παρόλο που η Ελλάδα δεν αποτρέπει χαμηλής έντασης απειλές, όντως συγκρατεί επιθετικές προθέσεις και αποτρέπει έναν γενικό πόλεμο. Ωστόσο, μερικά προβλήματα μπορεί να προκύψουν στο μέλλον, αν η αριθμητική ανωτερότητα ενός στρατηγικού εχθρού αυξηθεί και τα Ελληνικά ποιοτικά πλεονεκτήματα φτάσουν σε ένα σημείο όπου η αντίρροπη αεροπορική δύναμη γίνει ακατόρθωτη. Σε ένα τέτοιο σενάριο, η Ελλάδα θα πρέπει να υποστηρίξει την αεροπορική της στρατηγική αναπτύσσοντας άλλες αξιόλογες επιλογές.
Σε όρους Έρευνας και Ανάπτυξης, ένας αριθμός από πραγματικά ενδιαφέροντα επιχειρήματα τονίστηκαν κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου, όπως:
- Βελτιώσεις στην αξιοπιστία και την διατήρηση των επιλεγμένων κριτικών σημείων μπορεί να μειώσει σημαντικά το κόστος Λειτουργίας και Υποστήριξης.
- Το αυξανόμενο κόστος λειτουργίας και υποστήριξης των συστημάτων όπλων μειώνει τους διαθέσιμους πόρους για ανάπτυξη και απόκτηση καινούριων οπλικών συστημάτων και για μετατροπή των ήδη υπαρχόντων.
- Για να ‘’εγκαταστήσει’’ την ευθύνη για να φτάσει τους στόχους της DOD για σημαντικές μειώσεις, η Πολεμική Αεροπορία χρειάζεται να ιδρύσει απαιτήσεις για το κόστος Λειτουργίας και Συντήρησης για τα αεροσκάφη που αναπτύσσει ή είναι ήδη προς επισκευή. Αρκετές χώρες επενδύουν στην ανάπτυξη των εγχώριων στρατιωτικών-αεροπορικών ικανοτήτων εγκαθιστώντας στρατηγικές συμμαχίες και τεχνολογικές συμφωνίες με παγκόσμιους κατασκευαστές.
- Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναγνώρισαν ότι ‘’οι Αμυντικές Δαπάνες βυθίζονται’’, θέτοντας σε κίνδυνο την ανταγωνιστικότητα και την βιωσιμότητα της Ευρωπαϊκής άμυνας και του κλάδου της ασφάλειας. Σε αυτό το τέρμα, οι Ευρωπαϊκές χώρες αναγνώρισαν μία σειρά από προτεραιότητες έτσι ώστε να βελτιώσουν τις ικανότητες ανάπτυξης και να ενισχύσουν την ευρωπαϊκή βιομηχανία.
- Είναι ωστόσο φανερό ότι χρειάζεται να μετατοπιστούμε από την λάθος ερώτηση: ‘’Πώς να μοιράσουμε τα χρήματα μεταξύ πολιτικής και αμυντικής έρευνας?’’ στην σωστή ερώτηση: ‘’ Πώς μπορούμε να επιτύχουμε κλιμακούμενες οικονομίες μέσω συνδυασμένης πολιτικής και αμυντικής έρευνας (π.χ. εφαρμογές διπλής χρήσης) και πολιτικών/στρατιωτικών συνεργειών για να υποστηρίξουμε την Κοινή Ασφάλεια και την Αμυντική Πολιτική?’’
- Η ασφάλεια εξαρτάται από τους Αμυντικούς πόρους, αλλά τα Αμυντικά κεφάλαια συνεχώς μειώνονται. Πρέπει να βρούμε τρόπους να δουλέψουν μαζί με τον πολιτικό τομέα έτσι ώστε να σιγουρέψουμε επαρκής χρηματοδότηση για τις λειτουργίες, R&D και υποδομές της ασφάλειας και της άμυνας.
Κλείνοντας, όντας μία από τις πιο διακεκριμένες φιγούρες του 20ου αιώνα, στρατιωτικά σκεφτόμενος, και ένας από τους πρωτοπόρους της αεροπορικής στρατηγικής, ο Ιταλός Ταξίαρχος Giulio Douhet ισχυρίστηκε: ‘’Η προσαρμογή στην μεταβαλλόμενη φύση του πολέμου είναι ένα προαπαιτούμενο για να κερδίσεις. Η τύχη ευνοεί αυτούς που προβλέπουν επιτυχώς και όχι αυτούς που περιμένουν να προσαρμοστούν αφότου προκύψουν οι αλλαγές.’’