* Του Κώστα Σαρικά
Η αντίστροφη μέτρηση για την αναβάθμιση των F-16 Block 50 ξεκίνησε. Η διαπραγμάτευση ολοκληρώθηκε, το «σήμα» από την Ουάσινγκτον έφτασε στην Αθήνα και όπως όλα δείχνουν, η συμφωνία έχει οριστικοποιηθεί. Η Πολεμική Αεροπορία κρατά πλέον στα χέρια της τον φάκελο με την τελική πρόταση για τον εκσυγχρονισμό των 38 μαχητικών αεροσκαφών, κλείνοντας ένα δύσκολο και απαιτητικό κεφάλαιο διαπραγματεύσεων που διήρκεσε σχεδόν δύο χρόνια.
Η νέα αναθεωρημένη πρόταση από την αμερικανική κυβέρνηση και την Lockheed Martin έρχεται με σημαντικά μειωμένο κόστος – περίπου 1,2 δισ. ευρώ – σε σχέση με την αρχική προσφορά που ξεπερνούσε τα 1,52 δισ. ευρώ. Παρότι η Πολεμική Αεροπορία είχε ως «ταβάνι» το 1 δισ., οι διαπραγματεύσεις όπως ήδη είχε προαναγγείλει πρόσφατα το Onalert.gr κατέληξαν σε μια χρυσή τομή, που φέρνει πιο κοντά την πολυπόθητη επιχειρησιακή ενοποίηση του στόλου των F-16.
Η πρόβλεψη για μείωση του κόστους κατά επιπλέον 100 εκατ. ευρώ, μέσω της πώλησης των ραντάρ και απαρτίων των Block 52+, ενισχύει τη βιωσιμότητα του προγράμματος. Έτσι το τελικό κόστος υπολογίζεται περίπου στο 1,1 δις ευρώ καθώς υπάρχει ήδη ενδιαφέρον από ξένες αγορές για μεταχειρισμένο εξοπλισμό.
Λευκός καπνός μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις
Η ελληνική πλευρά αρνήθηκε εξαρχής να αποδεχθεί την αρχική πρόταση των Αμερικανών, η οποία ξεπερνούσε το 1,52 δισ. ευρώ. Με επιμονή και τεκμηριωμένες αντιπροτάσεις, κατάφερε να πείσει την Ουάσινγκτον για μια σημαντική αναθεώρηση.
Πρέπει να τονιστεί πως αυτή η σκληρή και επίμονη διαπραγμάτευση είχε σαφείς στόχους. Ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας, Αντιπτέραρχος Δημοσθένης Γρηγοριάδης, είχε αναλάβει προσωπικά να τη φέρει εις πέρας, θέτοντας τους όρους και τις «κόκκινες»γραμμές της Πολεμικής Αεροπορίας. Ο ίδιος είχε από την αρχή τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο και φρόντισε να διασφαλίσει ότι το τελικό αποτέλεσμα δεν θα απομακρυνόταν από τα θεμελιώδη κριτήρια κόστους και επιχειρησιακού οφέλους που είχαν τεθεί.
Η επίσημη επίσκεψή του στις Ηνωμένες Πολιτείες αποτέλεσε το turning point της διαπραγμάτευσης, επιταχύνοντας καθοριστικά τις εξελίξεις και ανοίγοντας τον δρόμο για τον «λευκό καπνό». Οι διαπραγματεύσεις κατέληξαν τελικά σε μείωση της τιμής κοντά στα 1,2 δισ. ευρώ – ένα ποσό που εξακολουθεί να υπερβαίνει την αρχική «οροφή», αλλά παραμένει εντός του Μακροπρόθεσμου Εξοπλιστικού Σχεδίου, καθώς το διαθέσιμο κονδύλι ανέβηκε σταδιακά από τα 800 εκατ. ευρώ στο 1 δισ.
Η επιχειρησιακή σημασία των Block 50
Τα F-16 Block 50, που επιχειρούν από την 111 Πτέρυγα Μάχης στη Νέα Αγχίαλο, αποτελούν τον κορμό δύο ιστορικών Μοιρών: της 341 Μοίρας «ΒΕΛΟΣ» και της 347 Μοίρας «ΠΕΡΣΕΑΣ». Πρόκειται για μαχητικά με ιδιαίτερη σημασία στον σχεδιασμό της Πολεμικής Αεροπορίας, τόσο για τις αποστολές αναχαίτισης όσο και για αποστολές κρούσης με ακριβή όπλα αέρος-εδάφους. Η αναβάθμισή τους στη διαμόρφωση Viper δεν αποτελεί απλώς μια τεχνική αναβάθμιση, αλλά μια στρατηγική επιλογή που θωρακίζει τον αεροπορικό σχεδιασμό της Ελλάδας για τις επόμενες δεκαετίες.
Η ομοιογενοποίηση του στόλου F-16 είναι πλέον στο επίκεντρο. Με την ολοκλήρωση της αναβάθμισης των 83 F-16 Block 52+ και Advanced σε επίπεδο Viper και την προσθήκη των 38 Block 50, η Πολεμική Αεροπορία θα διαθέτει συνολικά 121 μαχητικά με κοινή επιχειρησιακή λογική, συστήματα, όπλα και δυνατότητες διαλειτουργικότητας.
Ραντάρ AESA και επιχειρησιακή υπεροχή
Η «καρδιά» του εκσυγχρονισμού των Block 50 είναι το ραντάρ AN/APG-83 SABR (Scalable Agile Beam Radar). Πρόκειται για σύστημα ηλεκτρονικής σάρωσης AESA, τεχνολογίας αιχμής, το οποίο πολλαπλασιάζει τις δυνατότητες εντοπισμού, παρακολούθησης και εμπλοκής στόχων, τόσο στον αέρα όσο και στο έδαφος και τη θάλασσα. Το ραντάρ AESA παρέχει ισχυρή αντοχή στον ηλεκτρονικό πόλεμο και τη δυνατότητα ταυτόχρονης εμπλοκής πολλαπλών στόχων, κάτι που μεταμορφώνει πλήρως το επιχειρησιακό προφίλ του αεροσκάφους.
Μαζί με το ραντάρ, τα F-16 Block 50 Viper θα αποκτήσουν Modular Mission Computer, προηγμένα datalinks, σύγχρονα pods στοχοποίησης (όπως το Sniper ATP) και νέα συστήματα αυτοπροστασίας – τα οποία η Πολεμική Αεροπορία επιδιώκει να αποκτήσει μέσω ξεχωριστής διαδικασίας επιλογής.
Τα αναβαθμισμένα μαχητικά θα μπορούν να φέρουν προηγμένα όπλα ακριβείας, όπως οι πύραυλοι AIM-120D AMRAAM και οι βόμβες JDAM, αυξάνοντας κατακόρυφα τις αποτρεπτικές και επιθετικές τους δυνατότητες.
Από το φθινόπωρο η ενεργοποίηση της συμφωνίας
Το επόμενο κρίσιμο βήμα είναι η αποστολή Letter of Request for Letter of Offer and Acceptance (LOR for LOA) από την Αθήνα στην Ουάσινγκτον. Αυτό αναμένεται να συμβεί εντός του Σεπτεμβρίου, εφόσον ανάψει το πράσινο φως η πολιτική ηγεσία. Από εκείνη τη στιγμή, ξεκινά αντίστροφη μέτρηση περίπου έξι μηνών για να αποσταλεί επίσημα η τελική LOA από τις ΗΠΑ.
Στη LOA θα περιλαμβάνονται όλες οι τεχνικές και οικονομικές λεπτομέρειες της συμφωνίας, το ακριβές κόστος, το χρονοδιάγραμμα και οι προβλεπόμενες παραδόσεις. Η αποδοχή της από την ελληνική πλευρά θα σημάνει την επίσημη έναρξη της διαδικασίας εκσυγχρονισμού, που αναμένεται να ξεκινήσει μετά το 2028 – με την ολοκλήρωση του ήδη εν εξελίξει προγράμματος των 83 Viper.
Η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία στον πυρήνα της αναβάθμισης
Η αναβάθμιση των 38 Block 50 θα υλοποιηθεί εξολοκλήρου στην Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ). Το προσωπικό της ΕΑΒ, με εμπειρία πλέον από την αναβάθμιση των Block 52+, έχει αποκτήσει την απαραίτητη τεχνογνωσία, τις υποδομές και την πιστοποίηση για να αναλάβει και το νέο έργο.
Η επιλογή της ΕΑΒ ενισχύει την εθνική αμυντική βιομηχανία και δημιουργεί συνθήκες στρατηγικής αυτονομίας στη συντήρηση και υποστήριξη των F-16. Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας έχει ξεκαθαρίσει πως η στήριξη της ΕΑΒ αποτελεί βασική προτεραιότητα, όχι μόνο για λόγους ανάπτυξης, αλλά και για να διατηρηθεί η τεχνογνωσία εντός της χώρας.
Η επιτυχής υλοποίηση του προγράμματος αναμένεται να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και να ενισχύσει την ελληνική οικονομία, καθώς σημαντικό μέρος της δαπάνης θα επιστρέψει στην εγχώρια αγορά μέσω αντισταθμιστικών δράσεων και επενδύσεων.
Ο στόλος των 121 Viper και η επόμενη μέρα
Με τον εκσυγχρονισμό των F-16 Block 50, η Πολεμική Αεροπορία αποκτά έναν ενιαίο στόλο 121 F-16 Viper, ο οποίος μαζί με τα 24 Rafale F3R και τα μελλοντικά F-35A, θα συνθέσει μια αεροπορική δύναμη με πλήρη δυνατότητα συμμετοχής σε δικτυοκεντρικές επιχειρήσεις.
Τα F-35 θα λειτουργούν ως «αόρατοι» συλλέκτες και διανομείς πληροφοριών, μεταδίδοντας δεδομένα σε πραγματικό χρόνο στα Viper και τα Rafale, δημιουργώντας μια συνεκτική αεροπορική δομή μάχης, με δυνατότητα ελέγχου και πλήγματος στόχων σε ολόκληρο το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Η στρατηγική σημασία του προγράμματος δεν είναι μόνο επιχειρησιακή. Αποτελεί και μήνυμα πολιτικής και διπλωματικής συνέχειας στις σχέσεις Ελλάδας – ΗΠΑ, με το βλέμμα στη μετάβαση σε κοινές επιχειρήσεις με ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις και ενισχυμένη διαλειτουργικότητα.
Ο εκσυγχρονισμός των 38 F-16 Block 50 σε διαμόρφωση Viper αποτελεί μια από τις πλέον κρίσιμες αποφάσεις της τελευταίας δεκαετίας για την Πολεμική Αεροπορία. Η HAF αποκτά μια μοναδική ευκαιρία: να ολοκληρώσει την ψηφιακή μετάβαση του αεροπορικού της στόλου και να εξασφαλίσει υπεροχή στον αέρα για τις επόμενες δεκαετίες.
