*Του Κώστα Σαρικά
Στην απόκτηση επιπλέον δέκα συστημάτων V-BAT προσανατολίζεται το ΓΕΕΘΑ, σύμφωνα με πληροφορίες του OnAlert.gr, καθώς το Στρατιωτικό Επιτελείο είναι απόλυτα ικανοποιημένο από την εικόνα που έχει έπειτα από τις πρώτες αποστολές των δύο συστημάτων τα οποία διαθέτει.
Πρόκειται για μια κίνηση που αναβαθμίζει την επιχειρησιακή εικόνα, γεφυρώνει κενά επιτήρησης και «κλειδώνει» κρίσιμα θαλάσσια και χερσαία πεδία με τρόπο που μέχρι χθες απαιτούσε πολλαπλασιαστικά περισσότερα μέσα και προσωπικό.
Διακρατική συμφωνία με ΗΠΑ
Πληροφορίες του OnΑlert.gr αναφέρουν ότι το κόστος κάθε συστήματος υπολογίζεται στα 2,3 εκατομμύρια ευρώ και η προμήθεια των V-BAT θα πραγματοποιηθεί με διακρατική συμφωνία. Αυτό προσδίδει:
- Θεσμική σταθερότητα: σαφείς όροι, διαθεσιμότητα υποστήριξης/ανταλλακτικών, πιστοποιήσεις.
- Διαλειτουργικότητα: συμβατότητα με υπάρχοντα και μελλοντικά συστήματα του ΝΑΤΟϊκού χώρου.
- Επιταχυνόμενη ωρίμανση: γρήγορη ένταξη σε επιχειρησιακά εγχειρίδια, ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, κοινά σενάρια εκπαίδευσης.
Όταν ένα V-BAT καταγράφει με υψηλή ευκρίνεια και οπτικοποιεί συμβάντα σε πραγματικό χρόνο, ασφαλίζει επιχειρησιακές αποφάσεις και θωρακίζει τη χώρα σε επίπεδο διεθνών επικοινωνιών.
Η επιχειρησιακή αξία των V-BAT
Ο πυρήνας της αξίας του V-BAT είναι η ικανότητα απογείωσης/απονήωσης και προσγείωσης/προσνήωσης κάθετα (VTOL) χωρίς καταπέλτες, άγκιστρα ή ειδικές τροποποιήσεις καταστρώματος. Δυνατότητα η οποία χαρακτηρίζεται ως καίρια, ειδικά σε ότι αφορά τις ανάγκες του Στόλου. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να εκτελεστούν επιχειρήσεις από φρεγάτες, κανονιοφόρους και φυσικά από την ξηρά με πολύ μικρή ομάδα υποστήριξης.
Το V-BAT λειτουργεί ως αισθητήρας μεγάλης ακτίνας, που ανοίγει «παράθυρα» επίγνωσης κατάστασης (situational awareness) εκεί όπου επανδρωμένα ελικόπτερα θα έπρεπε να εκτελούν κοπιαστικές περιπολίες με υψηλό κόστος και κίνδυνο.
Σε ένα περιβάλλον όπως το Αιγαίο με σύνθετη νησιωτική γεωμετρία, μικρά χρονικά παράθυρα αντίδρασης και συνεχείς μεταβολές στο επιχειρησιακό «μοτίβο», η δυνατότητα επιχειρήσεων με ένα οργανικό ΜΕΑ από το κατάστρωμα πλοίου δεν είναι πολυτέλεια. Είναι αναγκαιότητα.
Στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου οι αποστάσεις αυξάνονται και οι απαιτήσεις θαλάσσιας επίγνωσης πολλαπλασιάζονται, το V-BAT προσφέρει επιτήρηση επιφανείας, στοχοποίηση και αναμετάδοση δεδομένων σε μεγάλη κλίμακα και με ελάχιστο κόστος.
Σενάρια επιχειρησιακής γεωμετρίας
Η ουσία αποτυπώνεται σε ένα απλό αλλά καθοριστικό σενάριο. Από μια φρεγάτα που βρίσκεται 200 χλμ μακριά από το Ναύσταθμο στη Μεσόγειο, ο χειριστής μπορεί να κατευθύνει το ΜΕΑ ακόμη 200 χλμ πιο μακριά από το σημείο ενδιαφέροντος. Με άλλα λόγια, το πλοίο δεν χρειάζεται να καλύψει την απόσταση προς τον στόχο ή την περιοχή επιτήρησης αλλά χρησιμοποιεί το V-BAT με ασφάλεια και χωρίς να εκτεθεί.
Το ίδιο ισχύει και στο ευαίσθητο περιβάλλον του Αιγαίου. Η επιτήρηση στην οριογραμμή προσφέρουν εικόνα σε πολύ μεγάλο βάθος εντός της τουρκικής ενδοχώρας. Αυτή η βαθιά διείσδυση επίγνωσης από τον εναέριο χώρο μας ή από διεθνή ύδατα μεταφράζεται στο γεγονός ότι κρίσιμες κινήσεις, συγκεντρώσεις μέσων και σημάδια προπαρασκευής γίνονται έγκαιρα αντιληπτά.
Η επιχειρησιακή γεωμετρία αλλάζει, γιατί η απόσταση μετατρέπεται σε πληροφοριακή ευκαιρία. Και εκεί που άλλοτε θα μιλούσαμε για «νεκρές ζώνες» ή για μεγάλα «τυφλά» τόξα λόγω καμπύλης της γης και περιορισμών ραντάρ, σήμερα μιλάμε για μια ελαστική δυνατότητα ISR (Intelligence, Surveillance, Reconnaissance) που επεκτείνεται ακριβώς όπου χρειάζεται.
Τα V-BAT στο Πολεμικό Ναυτικό
Η πρόθεση διάθεσης 4 συστημάτων στο Πολεμικό Ναυτικό σηματοδοτεί οργανική ενσωμάτωση στις φρεγάτες με άμεσες συνέπειες:
1. Κάλυψη επιφανείας και αποτροπή: Με το V-BAT, η φρεγάτα αποκτά επιπλέον αισθητήρες που μεταφέρουν εικόνα επιφανείας σε πραγματικό χρόνο. Εμπλουτίζει τον εντοπισμό μικρών στόχων (π.χ. RIBs, USVs) και αποκαλύπτει έγκαιρα ασύμμετρες απειλές που ξεφεύγουν από το κλασικό ραντάρ.
2. Στοχοποίηση και δικτυοκεντρική βολή: Το ΜΕΑ λειτουργεί ως «αισθητήρας στοχοποίησης». Δίνει συντεταγμένες, πιστοποιεί στόχους ακόμα και με λέιζερ όπου υπάρχει συμβατότητα και τροφοδοτεί τα combat systems του πλοίου με επαληθευμένα δεδομένα. Σε ένα δίκτυο όπου συμμετέχουν F-16V, Rafale, επίγεια ραντάρ, άλλες πλατφόρμες ISR και όπλα stand-off, το V-BAT μετατρέπεται σε σύνδεσμο που μειώνει τον κύκλο εντοπισμού-λήψης απόφασης-εκτέλεσης.
3. Επιβιωσιμότητα: Η φρεγάτα δεν χρειάζεται να εκτίθεται σε επικίνδυνες ζώνες. Η προωθημένη αναγνώριση με χαμηλό ρίσκο μειώνει απότομα τις πιθανότητες αιφνιδιασμού από πυραυλικά ή ασύμμετρα πλήγματα.
Το V-BAT έχει κερδίσει την αξιοπιστία του σε πραγματικές συνθήκες.. Η κάθετη απονήωση/προσνήωση πάνω σε φρεγάτα ελαχιστοποιεί τα logistics – δεν απαιτείται ελικοδρόμιο κλασικού μεγέθους ή περίπλοκα συστήματα υποβοήθησης. Μικρή ομάδα, φορητός εξοπλισμός, γρήγορη επαναφορά στην πτήση μεταφράζεται σε υψηλή διαθεσιμότητα σε πραγματικές περιπολίες.
Αισθητήρες και μεταφορά δεδομένων στο σύγχρονο πεδίο
Το V-BAT αποτελεί φορέα ηλεκτρο-οπτικών/υπέρυθρων αισθητήρων, laser rangefinding/δείκτες, και υποδομές επικοινωνιών που επιτρέπουν ασφαλή ροή δεδομένων. Κρίσιμη παράμετρος αποτελεί ότι τα δεδομένα μεταφέρονται σε C2/C4ISR δίκτυα και γίνονται δομημένη πληροφορία.
Η διασύνδεση με τα μαχητικά (F-16V, Rafale), τα πλωτά και επίγεια κέντρα διοίκησης, ακόμη και με πυραυλικά συστήματα ακριβείας όπως ναυτικά βλήματα, παράκτιες πυραυλικές συστοιχίες και stand-off όπλα δίνουν επιπλέον πλεονέκτημα, καθώς το V-BAT λειτουργεί ως αισθητήρας προς όφελος όλου του οικοσυστήματος πυρών.
Στο Αιγαίο, υπηρετεί συχνή, χαμηλού κόστους επιτήρηση. Στην Ανατολική Μεσόγειο το V-BAT αποτελεί απάντηση στην αραίωση αισθητήρων. Δεν θα αντικαταστήσει τα μεγάλα αερομεταφερόμενα ραντάρ ή τα ελικόπτερα ναυτικής συνεργασίας, αλλά θα γεφυρώσει τα κενά μεταξύ τους, θα προπορεύεται σε περιοχές ενδιαφέροντος και θα κλειδώνει εικόνα πριν τα μεγαλύτερα μέσα αναλάβουν δράση.
Χερσαίο αποτύπωμα σε νησιά, κρίσιμες υποδομές και σύνορα
Το πλεονέκτημα VTOL, το μικρό αποτύπωμα και η στιβαρή αντοχή σε πεδίο επιτρέπουν στο V-BAT να αναπτυχθεί και από νησιά και προκεχωρημένα σημεία με πολλαπλά οφέλη.
- Ασφάλεια κρίσιμων υποδομών (λιμένες, ενεργειακές εγκαταστάσεις, κόμβοι επικοινωνιών) με συχνές περιπολίες και γρήγορη επαλήθευση συμβάντων.
- Επιτήρηση θαλασσίων διαύλων και τήρηση εικόνας σε πυκνές θαλάσσιες ζώνες, όπου η διασταύρωση εμπορικής κίνησης και στρατιωτικής δραστηριότητας απαιτεί συνεχή «μάτι».
- Επιχειρήσεις Έρευνας και Διάσωσης (SAR), όπου ο χρόνος είναι εχθρός. Το V-BAT μπορεί να προπορευτεί, να εντοπίσει, να κατευθύνει πλοία και εναέρια μέσα στο σημείο ενδιαφέροντος.
Επιχειρησιακά «πλέγματα» χρήσης
- Ναυτικές ομάδες κρούσης: Κάθε φρεγάτα με το δικό της V-BAT δημιουργεί συγκλίνουσες φυσαλίδες ISR. Τα πλοία μοιράζονται εικόνα, «ράβουν» ένα χάρτη στόχων και κινήσεων που ενημερώνεται συνεχώς.
- Συνδυασμός με ελικόπτερα S-70/ΜΗ-60: Το ελικόπτερο αναλαμβάνει τις «βαριές» αποστολές (ανθυποβρυχιακός αγώνας, SAR), ενώ το V-BAT κρατά το μέτωπο πληροφόρησης πάντα ζωντανό.
- Παράκτιες δυνάμεις και ΕΤΕΘ: Από νησί σε νησί, το V-BAT στήνει γρήγορα δίκτυα επιτήρησης, ειδικά σε καιρό κρίσης, όταν πρέπει να καλυφθούν κενά.
- Αντι-UAS/USV Ε/Α: Η πρώιμη αναγνώριση ίχνους μικρών UAV/USV είναι καθοριστική για αντίμετρα. Το V-BAT μπορεί να γίνει ο προωθημένος ανιχνευτής που δίνει χρόνο αντίδρασης.
Τα επιπλέον 20 ΜΕΑ μεταφράζονται σε πολλαπλά οφέλη:
- Καλύπτουν συνεχείς βάρδιες (rotation) χωρίς εξόντωση μέσων/χειριστών,
- Διατίθενται σε οργανικά «ζεύγη» για διαδοχική επιτήρηση
- Στήνουν πλέγμα σε διαφορετικά θέατρα (Αιγαίο, Ανατολική Μεσόγειος) ταυτόχρονα,
- Επιτρέπουν να μην λειτουργεί ο εκπαιδευτικός πυρήνας σε βάρος των επιχειρήσεων.
Η επέκταση του στόλου V-BAT αποτελεί κίνηση ουσίας. Με 20 V-BAT στον ορίζοντα και τέσσερα να «δένουν» οργανικά με φρεγάτες, οι Ένοπλες Δυνάμεις περνούν σε φάση εκμετάλλευσης κλίμακας.
