Είναι από τις ελάχιστες φορές που με κάποιο τρόπο μπορούμε να πούμε ότι ο Δαυίδ, νίκησε τον Γολιάθ… Εντάξει, μπορεί να μην τον νίκησε κατά κράτος και να τον ισοπέδωσε, αλλά ο μικρός Δαυίδ (στην περίπτωση μας η πτωχή μικρή Κούβα) απέτρεψε για τουλάχιστον μισό αιώνα να επιχειρεί στην περιοχή του ο Γολιάθ (στην περίπτωση μας οι ΗΠΑ) και τον έβαλε στη διαδικασία να σκέφτεται δύο και τρεις φορές την κάθε του κίνηση πριν την κάνει.
Κούβα 17 Απριλίου 1961, η επαναστατική κυβέρνηση του Φιντέλ Κάστρο κλείνει δυο χρόνια από την ημέρα που τα στρατεύματα της μπήκαν νικηφόρα στην πρωτεύουσα Αβάνα. Το καθεστώς Μπατίστα ανήκει πλέον στο παρελθόν και ο Κάστρο με συνοπτικές διαδικασίες προχωρά σε σοσιαλιστικές μεταρρυθμίσεις που θορυβούν τις ΗΠΑ. Η ανακατανομή της γης, η κρατικοποίηση οργανισμών κοινής ωφελείας και ο αδίστακτος πόλεμος κατά της διαφθοράς, συμπεριλαμβανομένων του κλεισίματος της βιομηχανίας τζόγου (η Κούβα ήταν κάτι σαν το Λας Βέγκας της εποχής) και της εκδίωξης των Αμερικανών επιχειρηματιών που έλεγχαν τα καζίνο, είναι μερικά από τα μέτρα που έκαναν τις Ηνωμένες Πολιτείες να αλλάξουν την αρχικά θετική τους στάση απέναντι στον Κάστρο.
Οι μεταρρυθμίσεις συνεχίστηκαν και τον επόμενο χρόνο (1959 – 1960) και πλέον όλα έδειχναν ότι ο Κάστρο είχε αποφασίσει να ακολουθήσει το Σοβιετικό και όχι το Αμερικανικό άρμα. Βρισκόμαστε πλέον στην κρισιμότερη καμπή του Ψυχρού πολέμου… Οι Φιντέλ Κάστρο και Ερνέστο Τσε Γκεβάρα προχωρούν ακόμη περισσότερο. Κρατικοποιούν όλες τις εταιρίες που ανήκουν σε Αμερικανούς και μέσα σε μια νύχτα οι ΗΠΑ βλέπουν σχεδόν 1 δις δολάρια (όσο δηλαδή εκτιμάτο η αξία των επιχειρήσεων) να χάνονται και να περνάνε στα χέρια του κουβανικού κράτους. Την ίδια στιγμή όλοι οι Αμερικανοί επιχειρηματίες αλλά και Κουβανοί συντηρητικοί υποστηρικτές των ΗΠΑ και του προηγούμενου καθεστώτος Μπατίστα, διώχνονται και στέλνονται με συνοπτικές διαδικασίες πίσω στις ΗΠΑ και στη Φλόριντα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν να αντιμετωπίσουν μια απειλή που ποτέ δεν πίστευαν ότι θα τους δημιουργήσει πρόβλημα. Μια χώρα ανεξάρτητη, προσκείμενη φιλικά προς τον μεγάλο εχθρό τους, την Σοβιετική Ένωση, “φυτεμένη” λίγα μίλια μόνο, από τις νοτιοανατολικές τους ακτές του Μαϊάμι, στην είσοδο του κόλπου του Μεξικό. Μια τρομερή ενόχληση στο μαλακό υπογάστριο των ΗΠΑ. Το άλλο μεγάλο θέμα που είχαν οι Ηνωμένες Πολιτείες να επιλύσουν ήταν το κουβανέζικο λόμπι. Από την ημέρα που ο Κάστρο ανέλαβε την εξουσία και άρχισε να διώχνει κόσμο, το Μαϊάμι και η Φλόριντα γέμισε με Κουβανούς αντικαθεστωτικούς. Κάποιοι ήταν απλοί άνθρωποι οικογενειάρχες που ξεριζώθηκαν από τα σπίτια τους επειδή απλά διαφωνούσαν με το νέο καθεστώς, αλλά οι περισσότεροι ήταν Κουβανοί μαφιόζοι, άνθρωποι της νύχτας, έμποροι σαρκός και λαθρέμποροι που θησαύριζαν και τώρα απλά επιβίωναν. Συνολικά οι κουβανοί τότε στο Μαϊάμι, υπολογίζονταν σε 100.000
Όμως δημιούργησαν ένα ισχυρότατο λόμπι που πίεζε την κυβέρνηση Αϊζενχάουερ και αργότερα αυτή του Κένεντι, να πάρει πρωτοβουλίες. Η ευκαιρία για τις ΗΠΑ δεν άργησε να δοθεί. Ο Κάστρο ξεκίνησε το 1960 να υπογράφει συμφωνίες βοήθειας με την ΕΣΣΔ. Η CIA πίεζε πλέον ανοικτά να μπει ένα τέλος. Ο Κάστρο έπρεπε να τσακιστεί με κάθε τρόπο. Και δεν ήταν μόνο ο Κάστρο ή ο Γκεβάρα, ολόκληρος ο λαός της Κούβας έπρεπε να πληρώσει. Το 1960, οι ΗΠΑ ξεκινάνε εμπάργκο κατά της Κούβας. Βυθίζοντας έτσι τη μικρή χώρα στη πείνα. Την ίδια στιγμή η CIA εκπονεί σχέδια για τη δολοφονία του ηγέτη της Κούβας (μέχρι και δηλητήριο στα φύλα καπνού των πούρων του, είχαν αλείψει).
Το μεγαλειώδες σχέδιο όμως ήταν η ανατροπή του καθεστώτος.
Η CIA σχεδίασε μια επιχείρηση που έμεινε στην ιστορία ως “η απόβαση στον κόλπο των Χοίρων” και η οποία προέβλεπε ταυτόχρονη απόβαση αντικαθεστωτικών στο νησί αλλά και εκ των έσω ανατροπή από τον γηγενή διαφωνούντα πληθυσμό που υπολόγιζε σε 30.000 ανθρώπους. Θεωρητικά ήταν ένα σχέδιο έξυπνο που εάν πετύχαινε ο Κάστρο θα προσπαθούσε να αμυνθεί σε δύο μέτωπα και τελικά θα έπεφτε. Αν πετύχαινε γιατί ούτε η απόβαση πέτυχε ούτε τελικά όπως αποδείχτηκε υπήρχαν 30.000 αντικαθεστωτικοί έτοιμοι για αντεπανάσταση εκ των έσω.
Για την κατάρρευση του καθεστώτος του Κάστρο η CIA, από τις αρχές του 1961, είχε ξεκινήσει μέσα στο έδαφος της Κούβας σειρά βομβιστικών επιθέσεων σε κτίρια για να δημιουργήσει ένα συναίσθημα φόβου και αναρχίας στον κόσμο. Έτσι μυστικοί πράκτορες και αντικαθεστωτικοί τοποθέτησαν βόμβες στα εμπορικά πολυκαταστήματα «Νόμπελ Ακάντεμι», «Τεν Σεντ», «Ελ Ενκάντο», και στους κινηματογράφους «Καντίδο» και «Ριέσγο», όπου χρησιμοποιήθηκε ενεργός φώσφορος. Ακολούθησαν και άλλες επιθέσεις στα εμπορικά «Λα Εποκα», «Φλογκάρ».
Ταυτόχρονα στη Γουατεμάλα σε ειδικά διαμορφωμένο στρατόπεδο άνδρες της CIA εκπαίδευαν αντικαθεστωτικούς. Από τις αρχές του έτους είχε ξεκινήσει και ο πόλεμος της προπαγάνδας με φυλλάδια που έριχναν αεροπλάνα των ΗΠΑ και προέτρεπαν τον λαό της Κούβας να ανατρέψει τον Φιντέλ και τον Ερνέστο, αλλά και με μηνύματα και παρεμβολές σε τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς.
Τα ξημερώματα της 17ης Απριλίου του 1961 χιλιάδες αντεπαναστατών, με την υποστήριξη πλοίων και αεροπλάνων των ΗΠΑ, αποβιβάζονται στον Κόλπο των Χοίρων στην Κούβα. Ο Ραδιοσταθμός της Αβάνας μετέδωσε σε όλο το νησί το γεγονός με το παρακάτω μήνυμα:
«Ο βορειοαμερικανικός ιμπεριαλισμός εξαπέλυσε την εισβολή που είχε προαναγγείλει κατά του λαού της Κούβας. Οι αντεπαναστατικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν σ’ ένα σημείο του εδάφους μας και ο λαός αγωνίζεται μ’ ενθουσιασμό κατά των εισβολέων. Η κουβανέζικη κυβέρνηση απευθύνει έκκληση σ’ όλους τους λαούς της Λατινικής Αμερικής και του κόσμου, για να την υποστηρίξουν στον αγώνα της κατά των ξενικών δυνάμεων. Ο αγώνας μας είναι ο αγώνας όλων σας. Η Κούβα ανακράζει: Πατρίδα ή Θάνατος! Η Κούβα θα νικήσει».
Η αποβατική δύναμη είχε την ονομασία “BRIGADA 2506” και την αποτελούσαν 1500 εξόριστοι κουβανοί και αξιωματικοί της CIA με επικεφαλής τον πράκτορα Γκρέιστον Λιντς και το εκτελεστικό στέλεχος της CIA Γουίλιαμ (Ριπ) Ρόμπερτσον.
Οι δυνάμεις του Κάστρο και του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα απαντούν άμεσα. Εντοπίζουν τις αποβατικές δυνάμεις στη χερσόνησο Ζαπάτα και συγκεκριμένα στην παραλία Χιρόν και πριν μπουν στην πυκνόφυλλη και γεμάτη έλη, ζούγκλα, τις εγκλωβίζουν και τις αποδεκατίζουν. 200 νεκροί ενώ άλλοι 1300 πετούν τα όπλα τους και παραδίδονται. Βρισκόμαστε ήδη στις 19 Απριλίου. Την ίδια στιγμή ο διευθυντής του τμήματος μυστικών επιχειρήσεων της CIA, Ρίτσαρντ Μπίσελ, δίνει εντολή σε έξι πιλότους να απογειωθούν από τις ΗΠΑ με τρία βομβαρδιστικά που φέρουν και βόμβες ναπάλμ και να επιτεθούν. Τέσσερις πιλότοι θα χάσουν τη ζωή τους σ’ αυτήν την επιχείρηση…
Μέσα σε 72 ώρες όλα είχαν τελειώσει. Το κόστος της επιχείρησης για τις ΗΠΑ ενώ αρχικά είχε υπολογιστεί στα 4.000.000 τελικά ξεπέρασε τα 45.000.000 δολάρια (για 72 ώρες επαναλαμβάνουμε) . Αλλά ήταν και θέμα γοήτρου που τώρα είχε τσαλακωθεί. Ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος των ΗΠΑ , Τζων Κένεντι θα δηλώσει ότι δεν πρόκειται ποτέ να αφήσει το νησί να παραμείνει σε χέρια κομμουνιστών. Την ίδια στιγμή στην Κούβα ο κόσμος είχε βγει στους δρόμους και πανηγύριζε. Ο Φιντέλ Κάστρο μίλησε στο ραδιόφωνο της Αβάνας: «Υπερασπιζόμαστε την πατρίδα και την επανάσταση ενάντια στους μισθοφόρους των ΗΠΑ. Οι δυνάμεις μας ήδη απαντάνε στον αντίπαλο, σίγουρες για τη νίκη. Μπροστά Κουβανοί! Με φωτιά και σίδερο απαντάμε στους βάρβαρους. Αυτοί έρχονται να μας πάρουν τη γη και τους συνεταιρισμούς που έδωσε η επανάσταση στους αγρότες. Εμείς τα υπερασπιζόμαστε. Αυτοί έρχονται να μας ξαναπάρουν τα εργοστάσια, τα ορυχεία του λαού. Εμείς παλεύουμε να τα υπερασπιστούμε. Αυτοί έρχονται να πάρουν από τα παιδιά μας τα σχολεία. Εμείς υπερασπιζόμαστε τα σχολεία για όλα τα παιδιά, στην πόλη και στην ύπαιθρο. Αυτοί έρχονται να πάρουν την αξιοπρέπεια που έδωσε στους μαύρους η επανάσταση. Εμείς παλεύουμε να υπερασπιστούμε την αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπου. Έρχονται να κλέψουν τις δουλειές από τους εργάτες. Εμείς υπερασπιζόμαστε μια Κούβα χωρίς πείνα, με δουλειά για όλους».
Τον επόμενο χρόνο πάλι με την Κούβα και τις ΗΠΑ σε πρώτο πλάνο λίγο έλειψε να σημάνει το τέλος του ανθρώπινου είδους. Η Κούβα αποδέχτηκε να εγκαταστήσουν οι Σοβιετικοί πυρηνικούς πυραύλους στο έδαφος της. Οι ΗΠΑ αντέδρασαν δυναμικά και η ισορροπία του τρόμου εξαρτιόταν από το πάτημα ενός κουμπιού. Η “κρίση των Πυραύλων” έφτασε πιο κοντά από ποτέ άλλοτε την ανθρωπότητα στο χείλος του γκρεμού/ Τελικά η ΕΣΣΔ απέσυρε τα όπλα της από το Κουβανικό έδαφος. Ο ψυχρός πόλεμος θα διαρκέσει για άλλο μισό αιώνα
Βενιζέλος Λεβεντογιάννης
