Του Δημήτρη Καιρίδη
Από τη δεκαετία του 1980, σύμφωνα με το νέο δίκαιο της θάλασσας, η Ελλάδα έχει το δικαίωμα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα από τα 6 στα 12 μίλια.
Η επέκταση των χωρικών υδάτων δεν παρεμποδίζει την ελεύθερη ναυσιπλοΐα αλλά δίνει στο παράκτιο κράτος δικαίωμα ελέγχου εντός των χωρικών υδάτων του, τον οποίο δεν μπορεί να ασκήσει στα διεθνή ύδατα. Η ενδεχόμενη επέκταση των χωρικών μας υδάτων στο Αιγαίο θα μειώσει, σε πολύ μεγάλο βαθμό, τα διεθνή ύδατα αλλά δεν επηρεάζει το θαλάσσιο «σύνορο» μεταξύ ελληνικών και τουρκικών χωρικών υδάτων. Η απόσταση μεταξύ των ελληνικών νησιών του ανατολικού Αιγαίου και της τουρκικής ακτής δεν ξεπερνά, τις περισσότερες φορές, τα 12 μίλια και συνήθως είναι πολύ μικρότερη. Με άλλα λόγια, η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων θα γίνει περισσότερο προς τα δυτικά αυτών των νησιών μας παρά προς τα ανατολικά.
Μια τέτοια επέκταση επιλύει υπέρ της Ελλάδας, σε μεγάλο βαθμό, και τη διένεξη για την υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο, αφού ο θαλάσσιος βυθός και το υπεδάφος του, εντός των χωρικών υδάτων, ανήκουν στο παράκτιο κράτος. Στο μεταξύ, η Ελλάδα έχει επεκτείνει τον εναέριο χώρο της στα 10 μίλια, με αποτέλεσμα αυτός να μην εφάπτεται με τα χωρικά ύδατα, δημιουργώντας αμφισβητήσεις αλλά και το παράδοξο ένα πλοίο να κινείται σε διεθνή ύδατα αλλά εντός του ελληνικού εναέριου χώρου!
Αντιρρήσεις εναντίον μιας ελληνικής επέκτασης έχουν εκφράσει και άλλες χώρες, όπως η Ρωσία, που χρησιμοποιούν τα διεθνή ύδατα του Αιγαίου καθ’ οδόν για τα λιμάνια τους στη Μαύρη Θάλασσα. Η Τουρκία έχει εκφράσει όχι μόνο αντιρρήσεις εναντίον μιας ελληνικής επέκτασης αλλά, με ψήφισμα της βουλής της, διακήρυξε ότι μια τέτοια επέκταση αποτελεί «αιτία πολέμου», την οποία θα εμποδίσει με κάθε μέσο, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών.
Διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις έχουν θεωρήσει τις τουρκικές απειλές παράνομες αλλά αξιόπιστες και δεν έχουν προχωρήσει στην άσκηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Ταυτόχρονα, προκειμένου να αποφύγουν τυχόν επιβεβαίωση των τουρκικών αιτιάσεων ότι στο Αιγαίο έχουμε ειδικές συνθήκες και μια ημίκλειστη θάλασσα, στην οποία κάμπτεται ο γενικός κανόνας του διεθνούς δικαίου περί 12 μιλίων, η Ελλάδα απέφυγε να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα ακόμα κι εκεί όπου δεν συναντά εμπόδια, όπως στο Ιόνιο.
Κατά την τελετή αποχώρησης του Νίκου Κοτζιά από το Υπουργείο Εξωτερικών, ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών θεώρησε σκόπιμο να ανακινήσει το ζήτημα της επέκτασης. Ο ίδιος δεν την πραγματοποίησε στα 4 χρόνια που ήταν Υπουργός. Την ανακοίνωσε, ωστόσο, δημοσίως επιδιώκοντας να φέρει σε δύσκολη θέση τον νέο Υπουργό και Πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα. Ο Τσίπρας αντέδρασε παραπέμποντας το θέμα στις ελληνικές καλένδες. Έτσι, κατέβηκε το έργο «επέκταση χωρικών υδάτων» πριν καν κάνει πρεμιέρα.
