*Του Κώστα Σαρικά
Μια τιτάνια προσπάθεια βρίσκεται σε εξέλιξη στην Πάχη Μεγάρων, εκεί όπου χτυπά η καρδιά των ελικοπτέρων Chinook της Αεροπορίας Στρατού.
Οι τεχνικοί του 4ου Τάγματος Ελικοπτέρων Αεροπορίας Στρατού δίνουν καθημερινά έναν αθέατο αγώνα δρόμου, ώστε αυτά τα πολύτιμα πτητικά μέσα να παραμένουν επιχειρησιακά διαθέσιμα. Ο στόλος των CH-47D, που εδώ και δεκαετίες χαρακτηρίζεται ως το «work horse» του Ελληνικού Στρατού, αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα διαθεσιμότητας, κυρίως λόγω έλλειψης ανταλλακτικών, υψηλού φόρτου πτήσεων και περιορισμένων πόρων για αντικατάσταση ή εκσυγχρονισμό.
Το προηγούμενο διάστημα, οι διαθεσιμότητες των Chinook είχαν υποχωρήσει σε ανησυχητικά χαμηλά επίπεδα. Η κατάσταση αυτή προκάλεσε εύλογη ανησυχία στην στρατιωτική ηγεσία, ειδικά ενόψει της αντιπυρικής περιόδου, όπου η συνδρομή τους θεωρείται κρίσιμη.
Τα CH-47D δεν επιχειρούν μόνο σε στρατιωτικές ασκήσεις και μεταφορές προσωπικού ή υλικών, αλλά επιστρατεύονται συνεχώς σε αποστολές Πολιτικής Προστασίας, όπως κατάσβεση πυρκαγιών και αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών.
Δεν ήταν τυχαία η εικόνα των Chinook τα τελευταία καλοκαίρια, να πετούν αδιάκοπα από το πρώτο φως της ημέρας έως τη δύση του ήλιου πάνω από τα πύρινα μέτωπα, πραγματοποιώντας εκατοντάδες ώρες πτήσης σε ελάχιστο χρόνο.
Η αμερικανική συνδρομή και ο στόχος των 10 ελικοπτέρων ετησίως
Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα η εικόνα προκαλεί συγκρατημένη αισιοδοξία, καθώς οι διαθεσιμότητες έχουν αυξηθεί σε ικανοποιητικό βαθμό.
Το Στρατιωτικό Επιτελείο ελπίζει ότι η έλευση 16 Αμερικανών τεχνικών που αναλαμβάνουν δράση στα Μέγαρα θα βελτιώσει περαιτέρω την κατάσταση. Το κλιμάκιο αποτελείται από πρώην στελέχη της Αμερικανικής Αεροπορίας Στρατού. Προηγήθηκε συμφωνία του Γενικού Επιτελείου Στρατού με τον US Army, προκειμένου να συμβάλει στη συντήρηση των Chinook. Η αρχική συμφωνία αφορά πέντε ελικόπτερα κάθε χρόνο, με την προσπάθεια να επικεντρώνεται στη δυνατότητα αυτός ο αριθμός να αυξηθεί ακόμη περισσότερο.
Η συνδρομή τους αφορά στην εργοστασιακή συντήρηση των 200 ωρών, κατά την οποία λύνεται κυριολεκτικά όλο το ελικόπτερο και ελέγχονται ακόμη και δομικά του μέρη.
Παράλληλα, οι μηχανοσυνθέτες του 4ου ΤΕΑΣ συνεχίζουν τη δική τους καθημερινή μάχη, πραγματοποιώντας τις συντηρήσεις από 25 έως 175 ώρες, προκειμένου να διατηρούν τα Chinook σε πτητική κατάσταση. Η συνεργασία του ελληνικού τεχνικού προσωπικού με τους Αμερικανούς θεωρείται κρίσιμη, ειδικά τώρα που οι ανάγκες για ετοιμότητα είναι αυξημένες. Ο συνολικός αριθμός των Chinook, τα οποία θα συντηρούνται και θα παραδίδονται κάθε χρόνο με την βοήθεια των Αμερικανών, μπορεί να ξεπεράσει τα 10.
Η πραγματικότητα, όμως, παραμένει σκληρή. Τα παλαιότερα CH-47C, που εκσυγχρονίστηκαν σε CH-47D, φέρουν κινητήρες T-55-L712, οι οποίοι πλέον δεν υποστηρίζονται από την κατασκευάστρια εταιρεία και δεν υπάρχουν ανταλλακτικά στην αγορά. Το πρόγραμμα αντικατάστασης κινητήρων, που είχε ξεκινήσει το 2020, καθυστέρησε σημαντικά, αφήνοντας καθηλωμένα αρκετά από τα ελικόπτερα.
Έτσι, τεχνικοί αναγκάζονται σε «κανιβαλισμό» ελικοπτέρων, δηλαδή αποσυναρμολόγηση ορισμένων για να χρησιμοποιήσουν τα ανταλλακτικά σε άλλα, ώστε να διατηρηθεί ένας κρίσιμος αριθμός διαθέσιμων μέσων. Μια διαδικασία που, εκτός από υψηλό κόστος εργατοωρών, μειώνει περαιτέρω το απόθεμα πτητικών μέσων στο μέλλον.
Η πίεση των ΗΠΑ για αγορά νέων CH-47F
Παρά την υπεράνθρωπη προσπάθεια των στελεχών, η λύση του προβλήματος μοιάζει να βρίσκεται μόνο στην απόκτηση νέων Chinook CH-47F. Οι Αμερικανοί πιέζουν την Ελλάδα για την αγορά του νέου τύπου, επισημαίνοντας ότι η υποστήριξη του στόλου των D καθίσταται ολοένα και πιο δύσκολη, καθώς η γραμμή παραγωγής έχει περάσει οριστικά στα F.
Το Γενικό Επιτελείο Στρατού έχει εισηγηθεί στο παρελθόν την προμήθεια 10 νέων CH-47F και τον εκσυγχρονισμό ακόμη 10 CH-47D. Ωστόσο, με κόστος που ξεπερνά τα 3 δισ. ευρώ για 20 ελικόπτερα, η απόκτηση νέων Chinook φαντάζει ανέφικτη υπό τις παρούσες δημοσιονομικές συνθήκες.
Ο ρόλος των Chinook ως «work horse» της Αεροπορίας Στρατού
Η σημασία των Chinook για την Αεροπορία Στρατού είναι ανεκτίμητη. Πρόκειται για τα μοναδικά βαρέως τύπου μεταφορικά ελικόπτερα του Ελληνικού Στρατού, με δυνατότητα μεταφοράς μεγάλου όγκου φορτίου ή προσωπικού, υποστήριξης επιχειρήσεων αεροκίνησης, αεροδιακομιδών, έρευνας-διάσωσης, κατάσβεσης πυρκαγιών με μεταφορά κάδων νερού και γενικότερα κάθε αποστολής που απαιτεί ισχύ και αυτονομία.
Δεν είναι τυχαίο ότι χαρακτηρίζονται ως «τα πιο χρήσιμα πτητικά μέσα» του Στρατού Ξηράς, αφού αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της επιχειρησιακής ετοιμότητας τόσο σε περίοδο ειρήνης όσο και σε περίοδο κρίσης ή σύγκρουσης. Με την αντιπυρική περίοδο σε πλήρη εξέλιξη και τις θερμοκρασίες να ανεβαίνουν, το στοίχημα της Αεροπορίας Στρατού είναι να διατηρήσει όσα περισσότερα Chinook γίνεται σε πτητική κατάσταση. Το κόστος της εργοστασιακής συντήρησης ανέρχεται στα 40 εκατομμύρια ευρώ, ενώ απαιτούνται και επιπλέον κονδύλια για την εξασφάλιση ανταλλακτικών.
Η κατάσταση των Chinook αναδεικνύει με τον πιο εύγλωττο τρόπο την απουσία μακροπρόθεσμου στρατηγικού σχεδιασμού για την Αεροπορία Στρατού. Το πρόβλημα δεν είναι καινούργιο, αλλά αποτέλεσμα ετών καθυστερήσεων, ελλιπών συμβάσεων υποστήριξης και αδυναμίας λήψης κρίσιμων αποφάσεων. Με την επικείμενη ένταξη των νέων Black Hawk UH-60M, κάποιοι θεωρούν ότι οι επιχειρησιακές απαιτήσεις από τα Chinook θα μειωθούν. Ωστόσο, τα δύο αυτά μέσα δεν είναι συγκρίσιμα ούτε ως προς τις δυνατότητες, ούτε ως προς το ρόλο τους.
Σε αυτό το περιβάλλον, το έργο των τεχνικών του 4ου ΤΕΑΣ μοιάζει με καθημερινό θαύμα. Με περιορισμένα μέσα, ελάχιστα ανταλλακτικά και υπό συνθήκες πίεσης χρόνου, καταφέρνουν να διατηρούν σε πτητική κατάσταση τα Chinook, ώστε να μην λείψουν ποτέ από καμία αποστολή. Η λέξη «άθλος» που χρησιμοποιούν οι ίδιοι για να περιγράψουν τη δουλειά τους είναι χαρακτηριστική.
