Του Κώστα Αλατζά
Ευρεία σύσκεψη για το πρόγραμμα των stealth μαχητικών αεροσκαφών πολλαπλών ρόλων πέμπτης γενιάς τύπου F-35 αναμένεται να πραγματοποιηθεί αύριο το μεσημέρι στο ΥΠΕΘΑ. H σύσκεψη αφορά στη συμμετοχή των ελληνικών αμυντικών εταιριών στο βιομηχανικό έργο του προγράμματος και τη δημιουργία ειδικών υποδομών υποστήριξης, συντήρησης και ανάπτυξης των υπερσύγχρονων αμερικανικών μαχητικών που προτίθεται να αποκτήσει η χώρα τα επόμενα χρόνια.
Πρόκειται για έργα, ο προϋπολογισμός των οποίων εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 500 εκατομμύρια ευρώ. Στις προηγούμενες αγορές μαχητικών αεροσκαφών τα συγκεκριμένα έργα εκτελούνταν μέσω των προγραμμάτων Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων (Α.Ω). Τα Α.Ω θεωρητικώς αποσκοπούσαν στην αναβάθμιση της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας και τη μεταφορά τεχνογνωσίας, στην πράξη όμως, σε αρκετές περιπτώσεις, εξελίχθηκαν σε μέσο διαφθοράς και διασπάθισης του δημοσίου χρήματος.
Το δίλημμα της Αθήνας
Για αυτό το λόγο, ο θεσμός των Α.Ω καταργήθηκε με νόμο το 2011, ενσωματώνοντας την ευρωπαϊκή οδηγία 2009/81/ΕΚ. Στην αυριανή σύσκεψη θα συμμετέχει η ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, ο επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ) και οι Αρχηγοί ΓΕΕΘΑ και ΓΕΑ. Το βασικό ζήτημα που θα συζητηθεί είναι αν η ελληνική πλευρά θα απαντήσει θετικά ή όχι στην πρόταση της Lockheed Martin για την ενσωμάτωση όλων ή μέρους αυτών των έργων στην τελική αμερικανική πρόταση (LOA).
Το δίλημμα τίθεται καθαρά για οικονομικούς λόγους, καθώς αν η απάντηση της Αθήνας είναι θετική τότε ο προϋπολογισμός του προγράμματος απόκτησης των 20 stealth μαχητικών αεροσκαφών πολλαπλών ρόλων πέμπτης γενιάς τύπου F-35 αυξάνεται δραστικά.
Η κατασκευάστρια εταιρία των F-35 μαζί με την αγορά των μαχητικών αεροσκαφών προτείνει και την εκτέλεση προγραμμάτων SSI (Security, Supply, Information). Τα SSI περιλαμβάνουν δύο κατηγορίες έργων.
Οι Συμφωνίες SSI και οι δύο επιλογές
Η πρώτη περιλαμβάνει τα έργα υποδομής της Πολεμικής Αεροπορίας που αφορούν στην τεχνική υποστήριξη, τη συντήρηση και την αναβάθμιση των F-35 καθώς επίσης και την εγκατάσταση ενός συστήματος κυβερνοασφάλειας, το οποίο διασφαλίζει το απόρρητο των πληροφοριών που σχετίζονται με τον προγραμματισμό της συντήρησης, την απόδοση και την ετοιμότητα των αεροσκαφών (συστήματα ALIS και ODIN).
Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει δραστηριότητες που αφορούν το βιομηχανικό έργο κατασκευής των F-35 και μεταφέρουν τεχνογνωσία στις ελληνικές αμυντικές βιομηχανίες ώστε να μπορούν να διεκδικήσουν συμβάσεις στο πλαίσιο του προγράμματος. Αν η ελληνική πλευρά κάνει δεκτή την πρόταση της Lockheed Martin, η αμερικανική πρόταση για την αγορά μέσω διακρατικής συμφωνίας (FMS) 20 stealth μαχητικών αεροσκαφών τύπου F-35 αναμένεται να ξεπεράσει τα 3,6 δις ευρώ, ανεβάζοντας ακόμη πιο ψηλά ποσό των 14,4 δισεκατομμυρίων ευρώ, που έχει ήδη προϋπολογιστεί για την υλοποίηση εξοπλιστικών προγραμμάτων.
Σε περίπτωση που δεν γίνει δεκτή η πρόταση της αμερικάνικης κατασκευάστριας εταιρίας των F-35, τότε οι υποδομές για την υποστήριξη τους θα πρέπει να υλοποιηθούν από την Πολεμική Αεροπορία και συγκεκριμένα την Υπηρεσία Έργων Πολεμικής Αεροπορίας (ΥΠΕΠΑ) με τις πάγιες διαδικασίες των διαγωνισμών του δημοσίου.
Τι λένε στο Πεντάγωνο
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του OnAlert, οι απόψεις στο Πεντάγωνο διίστανται.
Η υλοποίηση των έργων μέσω των προγραμμάτων SSI της Lockheed Martin είναι ακριβότερη αλλά καθιστά ευκολότερη και συντομότερη την υλοποίηση του προγράμματος. Στον αντίποδα η υλοποίηση των έργων υποδομής μέσω διαγωνισμών του δημοσίου θεωρείται πιο συμφέρουσα οικονομικά, αλλά με βάση την εμπειρία πιο χρονοβόρα.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που επισημαίνουν πηγές του υπουργείου Εθνικής Άμυνας είναι ότι δεν υπάρχει κανέναν λόγος το ζήτημα των υποδομών και υποστήριξης να αποφασιστεί σε αυτή τη χρονική συγκυρία. Άλλωστε, το θέμα αφορά αποκλειστικά την ελληνική πλευρά και την Lockheed Martin. Παρόλα αυτά, απορίας άξιο είναι το γεγονός ότι τα έργα των υποδομών και η τεχνική υποστήριξη του αεροσκάφους συγχρονίστηκαν με την επικείμενη αποστολή της LoA (Letter of Acceptance) από τις Ηνωμένες Πολιτείες.