*Του Κώστα Σαρικά
Η φετινή παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη φέρνει για πρώτη φορά στο προσκήνιο έναν ολοκληρωμένο Ουλαμό Μη Επανδρωμένων με UAS/USV, «έξυπνα» όπλα stand‑off, συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου και κινητές υποδομές υποστήριξης, αναδεικνύοντας την ωρίμανση των δυνατοτήτων των Ενόπλων Δυνάμεων.
Η εικόνα που αναμένεται να κυριαρχήσει δεν θα είναι μόνο οι πειθαρχημένοι σχηματισμοί και οι χαμηλές διελεύσεις των μαχητικών.
Θα είναι ο Ουλαμός Μη Επανδρωμένων: ένα «σύστημα των συστημάτων», που συμπυκνώνει το άλμα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων στην εποχή των δικτύων, των αισθητήρων καθοδηγούμενης επιχειρησιακής λήψης απόφασης και των ακριβών πληγμάτων από ασφαλείς αποστάσεις. USV, VBAT, A900 Altus, Camcopter S‑100, «ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ»,«ΑΡΧΥΤΑΣ», Orbiter, καθώς και νέα stand‑off όπλα και anti‑drone EW, δίνουν περιεχόμενο στην προσπάθεια υπέρβασης στη νέα εποχή.
Ουλαμός Μη Επανδρωμένων
Το «highlight» μιας παρέλασης έχει ως στόχο μέσα από την εικόνα να περάσει το μήνυμα της αλλαγής σελίδας. Και σηματοδοτεί:
- Μετάβαση από πλατφόρμες σε αρχιτεκτονικές. Δεν μετράμε μόνο αεροσκάφη και οπλικά συστήματα αλλά αισθητήρες και δυνατότητες διασύνδεσης.
- Συνέργειες πολλαπλών Κλάδων. ΠΝ, ΣΞ και ΠΑ συνδέουν αισθητήρες και όπλα σε ενιαίο δίκτυο, σε θάλασσα, ξηρά και αέρα.
- Εγχώρια τεχνογνωσία & κύκλος ζωής. Ο «ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ» ο «ΑΡΧΥΤΑΣ» και μια κινητή μονάδα επισκευής drone φανερώνουν ότι η Ελλάδα προσπαθεί πλέον να χτίσει ικανότητες κατασκευής, συντήρησης και αναβάθμισης.
Τα ναυτικά «μάτια»: A900 Altus & Camcopter S‑100
Το A900 Altus του Πολεμικού Ναυτικού, σταθερής πτέρυγας UAS με Maritime ISR προσανατολισμό, προσφέρει μεγάλη αυτονομία, αισθητήρες EO/IR και ζεύξη σε πραγματικό χρόνο με πλοία και σταθμούς C2.
Συμπληρώνεται από το Camcopter S‑100, ένα VTOL ελικόπτερο‑UAV που επιχειρεί από καταστρώματα φρεγατών και Κανονιοφόρων επεκτείνοντας την ακτίνα δράσης των αισθητήρων και επιτρέποντας over‑the‑horizon targeting.
Το ελληνικό στοίχημα: «ΑΡΧΥΤΑΣ»
Το ελληνικής σχεδίασης «ΑΡΧΥΤΑΣ» κάνει πρώτη εμφάνιση σε στρατιωτική παρέλαση. Πρόκειται για UAS σταθερής πτέρυγας, με σχεδιαζόμενη δυνατότητα κάθετης απο‑προσγείωσης (VTOL) μέσα από υβριδική διαμόρφωση μεγάλης πτέρυγας.
Η παρουσία του στην παρέλαση λειτουργεί ως σημείο αναφοράς για την εγχώρια βιομηχανική αλυσίδα: από δομικά υλικά και ηλεκτρονικά μέχρι λογισμικό αποστολής και data links.
V-BAT: ευελιξία από μικρό αποτύπωμα
Το V-BAT είναι ένα ειδικό UAS που συνδυάζει VTOL με «σταθερή» πτήση, επιτρέποντας αποστολές από περιορισμένες επιφάνειες πλοίων, αστικούς χώρους, προκεχωρημένα σημεία. Με αισθητήρες ημέρας/νύχτας και ανθεκτική ζεύξη, δίνει διάρκεια και επιμονή στην τακτική επιτήρηση.
USV: ταχύπλοα δίχως πλήρωμα, πολλαπλασιαστής στη θάλασσα
Για πρώτη φορά σε παρέλαση θα εμφανιστούν Ταχύπλοα Μη Επανδρωμένα Σκάφη Επιφανείας (USV) του Ναυτικού.
Με προωθημένους αισθητήρες, ικανότητα αναγνώρισης και ρόλους force protection, τα USV λειτουργούν ως εμπρόσθιοι κόμβοι επιτήρησης, μειώνοντας το ρίσκο για κύριες μονάδες επιφανείας και ενισχύοντας την επίγνωση κατάστασης σε πολύπλοκες θαλάσσιες ζώνες.
SOF με το υποβρύχιο σκούτερ
Οι Ειδικές Δυνάμεις εμφανίζουν υποβρύχιο σκούτερ για αθόρυβη διείσδυση/απαγκίστρωση ΟΥΚ σε παράκτια και λιμενικά περιβάλλοντα.
Είναι κρίσιμο εργαλείο για αποστολές αναγνώρισης, προσβολής στόχων ακριβείας και μη γραμμικών επιχειρήσεων σε παράκτιες περιοχές.
Κινητή Μονάδα Επισκευής Drone: MRO που κρατά το ρυθμό
Η κινητή μονάδα επισκευής drone αποτελεί τεχνολογική λύση αιχμής: επιτόπια διάγνωση, επισκευή, αναβάθμιση φορτίων και ζεύξεων, ώστε να διατηρείται η διαθεσιμότητα και να αποφεύγονται «νεκροί χρόνοι».
Σε περιβάλλον όπου οι ρυθμοί επιχειρήσεων (OPTEMPO) ανεβαίνουν, το MRO επί τροχών είναι όπλο ανθεκτικότητας.
Όπλα με ισχυρό αποτύπωμα: Rampage, SPICE, SCALP, JSOW, Meteor
Η φετινή παρέλαση προβάλλει το πλήρες φάσμα των όπλων της Πολεμικής Αεροπορίας, με πρώτη δημόσια εμφάνιση του Rampage.
- Rampage: Υπερηχητικό stand‑off αέρος‑εδάφους (παράγωγο MARS/EXTRA) για προσβολή στόχων υψηλής αξίας σε μεγάλο βάθος: ραντάρ, κόμβοι C2, εκτοξευτές SAM μεγάλης εμβέλειας, αεροδρόμια. Βασικά στοιχεία: ~580 kg, 4,7 m, ~306 mm διάμετρος, καθοδήγηση INS/GPS με anti‑jamming, datalink δύο κατευθύνσεων, τερματική imaging‑IR, εμβέλεια 150–250 km, fire‑and‑forget φιλοσοφία. Η πιστοποίηση στα F‑16 Viper αναμένεται να ολοκληρωθεί βάσει σχεδίασης.
- SPICE: Έξυπνες συλλογές που μετατρέπουν συμβατικές βόμβες σε stand‑off όπλα ακριβείας με EO/IR, scene‑matching, GPS/INS και κιτ πτερύγων για αυξημένη εμβέλεια. Προσφέρουν οικονομία ισχύος και ευελιξία αποστολής.
- SCALP: Cruise μεγάλης εμβέλειας για σκληρούς/βαριά προστατευμένους στόχους, χαμηλού ίχνους, με deep strike ικανότητα.
- AGM‑154 JSOW: Glide stand‑off με ευέλικτα φορτία για μεσαίες/μεγάλες αποστάσεις — ιδανικό για «άνοιγμα διαδρόμων» και καταστολή υποδομών.
- Meteor: Πύραυλος αέρος/αέρος μεγάλης εμβέλειες με no escape zone που ξεπερνά τα 60 χλμ.
Η συνύπαρξη αυτών των όπλων πάνω σε φορείς‑φορτηγά στην Λεωφόρο Νίκης είναι και επικοινωνιακό μήνυμα και επιχειρησιακή δήλωση: η ΠΑ έχει πια εργαλεία μακρού πλήγματος δίχως να εκθέτει τους φορείς στον πρώτο δακτύλιο αεράμυνας.
Στρατός Ξηράς: Spike NLOS Mission Taskforce
Σε πρώτη δημόσια εμφάνιση σε στρατιωτική παρέλαση, το Spike NLOS NMT παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη φιλοσοφία που συνδυάζει αισθητήρα και όπλο.
- Φορείς Sandcat 4×4 350 (Plasan): Νέα ειδικά οχήματα‑φορείς που προσφέρουν κινητικότητα, προστασία και εργονομία πληρωμάτων.
- Κέντρα ελέγχου πυρός: Οι κόμβοι όπου συγχωνεύονται δεδομένα, λαμβάνονται αποφάσεις εμπλοκής και διαμοιράζονται στόχοι.
- UAV Orbiter: UAS που συνεργάζονται επί του πεδίου με τα NLOS: εντοπίζουν, στοχοποιούν, εκτελούν laser κατάδειξη και μεταφέρουν HD εικόνα ημέρα/νύχτα.
- Πύραυλοι Spike NLOS: Ακριβείς, με δυνατότητα εκτός οπτικής (NLOS) προσβολής και φιλοσοφία fire‑and‑forget.
Case study: από την αναγνώριση στο πλήγμα σε 4 βήματα
–Εντοπισμός: A900 ή S‑100 ανιχνεύει ύποπτη κίνηση/ίχνος σε θαλάσσιο δίαυλο.
–Στοχοποίηση: Τα δεδομένα ρέουν στο C2· Orbiter επιβεβαιώνει και «φωτίζει» με laser.
–Απόφαση‑εμπλοκή: Κέντρο ελέγχου πυρός του NMT εκδίδει διαταγή· Spike NLOS ή αεροπορικό stand‑off επιλέγεται ανάλογα με το ρίσκο/στόχο.
–BDA: UAS αναλαμβάνει αποτίμηση αποτελέσματος· το δίκτυο ενημερώνει για επόμενα βήματα.
Στο αεροπορικό σκέλος, το πρόγραμμα αναβάθμισης 19 ελικοπτέρων AH‑64A+ της Αεροπορίας Στρατού βρίσκεται σε εξέλιξη, με 9 από αυτά να αποκτούν ικανότητα μεταφοράς Spike NLOS. Στην παρέλαση θα δούμε, μαζί με τα Apache, και τα Chinook, NH‑90 και Kiowa Warrior — το πλήρες φάσμα της ΑΣ.
«Κένταυρος»: ελληνικό anti‑drone EW — από την επιχειρησιακή πράξη στη δημόσια θέα
Το ελληνικό σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου με anti‑drone καθήκοντα «Κένταυρος» εμφανίζεται για πρώτη φορά σε παρέλαση. Έχει ήδη τοποθετηθεί σε φρεγάτες του Πολεμικό Ναυτικό στο πλαίσιο της επιχείρησης «ΑΣΠΙΔΕΣ», όπου απέδωσε εξαιρετικά.
Η απόφαση προβλέπει εγκατάσταση και στις τέσσερις φρεγάτες MEKO‑200HN κλάσης «Ύδρα», ενώ σχεδιάζεται η εγκατάσταση και στις νέες FDI HN. Το «Κένταυρος» είναι ασπίδα μικρού ύψους απέναντι σε UAS/loitering munitions και κρίσιμο συστατικό της ανθεκτικότητας σε επιθέσεις κορεσμού.
Δικτυοκεντρικός πόλεμος
Χωρίς C2/C4ISR δεν υφίσταται δικτυοκεντρική ισχύς. Στη φετινή παρέλαση θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά και Μεταφερόμενος Σταθμός Επικοινωνιών δείχνοντας έμπρακτα ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις επενδύουν σε:
- Πολλαπλές ζεύξεις (δορυφορικές, LOS/BLOS, επίγειες) με αυτόματη εναλλαγή σε παρεμβολές.
- Κρυπτογράφηση/EMCON πειθαρχία και anti‑jamming πρωτόκολλα.
- Διαλειτουργικότητα ανάμεσα σε UAS/USV/επίγεια συστήματα και αεροπορικά όπλα (Rampage, SCALP, JSOW, SPICE, Spike NLOS).
- Κινητή MRO για drone, με ανταλλακτικά και τεχνική ανάκτηση επί τόπου, ώστε να διατηρείται υψηλή διαθεσιμότητα.
Η ανθεκτικότητα δεν είναι «παράρτημα» του δόγματος· είναι ο πυρήνας που κρατά ζωντανό το δίκτυο σε περιβάλλον EW/cyber.
Αιγαίο & Ανατολική Μεσόγειος: τι αλλάζει επιχειρησιακά
Σε ένα σύνθετο επιχειρησιακό περιβάλλον, όπως αυτό του Αιγαίου και του Έβρου, οι αποστάσεις είναι μικρές αλλά οι χρόνοι αντίδρασης μικρότεροι. Ένας ουλαμός μη επανδρωμένων που συνδυάζει UAS/USV, με stand‑off όπλα και αντιαεροπορική ανθεκτικότητα επιφέρει:
- Έγκαιρη προειδοποίηση και κατανομή δυνάμεων προ του επεισοδίου.
- Over‑the‑horizon στοχοποίηση για τον Στόλο (S‑100/A900) και επίμονη επιτήρηση choke points.
- Αποσύνδεση της επιτυχίας από την ανάγκη εισόδου πληρωμάτων σε θανατηφόρους φακέλους.
- BDA σε πραγματικό χρόνο, ώστε η ηγεσία να αποφασίζει επαναπλήγματα ή τερματισμό εμπλοκής με βάση δεδομένα.
Εκπαίδευση και προσωπικό
Πίσω από κάθε UAV, κάθε USV, κάθε Rampage, κρύβονται νέες δεξιότητες:
- Χειριστές UAS με αεροπορική κουλτούρα, airspace management και αυστηρή EMCON.
- Τεχνικοί data links/EW που διατηρούν ζεύξεις κάτω από παρεμβολές.
- Επιτελείς που σκέφτονται multi‑domain και εφαρμόζουν third‑party targeting ως κανόνα, όχι εξαίρεση.
- Πληρώματα μαχητικών/ελικοπτέρων εκπαιδευμένα σε όλο το φάσμα «οικογένειας όπλων»: SPICE, JSOW, SCALP, Rampage, με συνέργειες Spike NLOS στα AH‑64A+.
Η παρέλαση είναι, συνεπώς, και αναγνώριση δουλειάς: πολύπλοκη, τεχνική, συχνά αθέατη, αλλά καθοριστική για την καμπύλη μάθησης των Ενόπλων Δυνάμεων.
Ιστορική μνήμη και σύγχρονη ισχύς: Spitfire, Harvard, «ΖΕΥΣ»
Η τεχνολογική αιχμή συνυπάρχει με την ιστορική μνήμη. Καιρού επιτρέποντος, ο ουρανός της Θεσσαλονίκης θα φιλοξενήσει τα ανακατασκευασμένα ιστορικά αεροσκάφη Spitfire MJ755 και T‑6 Harvard, που αναγεννήθηκαν χάρη στην πρωτοβουλία του κ. Peter Livanos και του Ιδρύματος «ΙΚΑΡΟΣ». Η εμφάνιση του F‑16 «ΖΕΥΣ» θα ολοκληρώσει το σκηνικό, συνδέοντας παράδοση και σύγχρονη αεροπορική δεξιότητα.
Στο λιμάνι της πόλης, πλοία του Πολεμικού Ναυτικού θα αγκυροβολήσουν για επισκέψεις του κοινού προσφέροντας μια πολυδιάστατη εμπειρία από θάλασσα έως ουρανό.
Είτε χαρακτηριστεί ως «ψηφιακή στροφή» είτε ως «δικτυοκεντρική ωριμότητα», η ουσία είναι ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις βλέπουν πιο μακριά και χτυπούν πιο μακριά, με λιγότερο ρίσκο για τα Στελέχη τους και μεγαλύτερο κόστος για όποιον επιδιώξει κλιμάκωση.
Ο Ουλαμός Μη Επανδρωμένων είναι το highlight, όχι επειδή αποτελείται από νέα συστήματα, αλλά επειδή συνδέει αισθητήρες, όπλα και ανθρώπους σε μια συνεκτική αρχιτεκτονική αποτροπής. Αυτό είναι το «ΟΧΙ» της νέας εποχής: τεχνολογική ετοιμότητα, ανθεκτικότητα και αποτροπή με βάθος.