Εισαγγελέας στην Τουρκία έχει αρχίσει μια έρευνα για το κείμενο-τελεσίγραφο που είχε απευθύνει ο στρατός το 2007 στην ισλαμική συντηρητική κυβέρνηση, προειδοποιώντας ότι θα προστάτευε τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους, αναβιώνοντας μια διένεξη η οποία είχε γείρει την πλάστιγγα υπέρ του ισλαμικών καταβολών κυβερνώντος κόμματος στη μακρόχρονη σύγκρουσή του με τις ένοπλες δυνάμεις στη χώρα.
Η έρευνα προστίθεται σε μια σειρά διώξεων εναντίον στρατηγών οι οποίοι κατηγορούνται για συνωμοσίες με στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AK) υπό τον πρωθυπουργό Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που κατέλαβε την εξουσία το 2002.
Το κυβερνών κόμμα είχε παρουσιάσει το μήνυμα ως σαφή απειλή από το στρατό, ο οποίος προέβη σε τρία πραξικοπήματα από την δεκαετία του 1960 ως αυτή του 1980 και ανάγκασε μια κυβέρνηση στην οποία συμμετείχε ένα προκάτοχο του AK ισλαμικό κόμμα να παραιτηθεί το 1997.
Η εθνοσυνέλευση αρχικά δεν είχε ψηφίσει τον υποψήφιο του AK για την προεδρία, τον Αμπντουλάχ Γκιουλ, εξέχουσα μορφή στο τουρκικό πολιτικό ισλάμ η σύζυγος του οποίου φορά την ισλαμική μαντίλα, με αποτέλεσμα να ξεσπάσει πολιτική κρίση. Τελικά ο Γκιουλ εξελέγη τον Αύγουστο του 2007, αφού το AK κέρδισε με άνεση τις βουλευτικές εκλογές αποκτώντας μια πλειοψηφία που επέτρεψε στον Ερντογάν να αντιμετωπίσει με πολύ μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση το στρατό.
«Μια προκαταρκτική έρευνα διεξάγεται μετά από ένα αίτημα σχετικά με το μνημόνιο της 27ης Απριλίου [του 2007]», ανέφερε ανώτερος δικαστικός ενήμερος για την υπόθεση.
Το αίτημα, που κατατέθηκε από ένα άγνωστο πρόσωπο, είναι ένα από τα περίπου 2.000 που αφορούν ενέργειες του στρατού–από το πραξικόπημα του 1980 ως το κείμενο του 2007, σύμφωνα με την ίδια πηγή. Συνήθως τα αιτήματα αυτά επικεντρώνονται σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σε βασανιστήρια. Αφού διεξάγουν προκαταρκτική έρευνα οι εισαγγελείς αποφασίζουν εάν θα υπάρξει τακτική έρευνα και προσαγωγές.
Σύμφωνα με τουρκικά ΜΜΕ, ο εισαγγελέας αναμένεται να καλέσει τον στρατηγό εν αποστρατεία Γιασάρ Μπουγιούκανιτ, επικεφαλής των ένοπλων δυνάμεων την εποχή εκείνη, να καταθέσει στο πλαίσιο της έρευνας. Ωστόσο, η δικαστική πηγή είπε ότι αυτό ίσως είναι πρόωρο σε αυτό το στάδιο.
Ο στρατηγός ε.α. Μπουγιούκανιτ είχε δηλώσει το 2009 ότι είχε συντάξει το έγγραφο αλλά το είχε χαρακτηρίσει αποτίμηση της πολιτικής κατάστασης σε εκείνη τη συγκυρία και όχι απειλή προς την κυβέρνηση.
Το κείμενο επέκρινε με σφοδρότητα αυτές που αποκαλούσε προσπάθειες «ορισμένων κύκλων» να υποσκάψουν τις κοσμικές αξίες του κράτους και τους χαρακτήριζε εχθρούς της τουρκικής δημοκρατίας. Αναφερόταν στη συμμετοχή μαθητριών σχολείων με μαντίλες σε θρησκευτικές τελετές και στα σχέδια να γίνει ένας εθνικός διαγωνισμός ανάγνωσης αποσπασμάτων του Κορανίου την ημέρα της επετείου της ίδρυσης του κοινοβουλίου της Τουρκίας, που εγκαταλείφθηκαν.
«Το πρόβλημα που έχει ανακύψει στην διαδικασία των προεδρικών εκλογών τις τελευταίες ημέρες επικεντρώθηκε στη συζήτηση για τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους. Οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις παρακολουθούν την κατάσταση με ανησυχία», έγραφε το κείμενο. «Οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις διατηρούν την απαρασάλευτη αποφασιστικότητά τους να εκπληρώσουν το καθήκον τους που ορίζονται ξεκάθαρα από τους νόμους».
Το κείμενο αυτό αφαιρέθηκε από τον ιστότοπο των ένοπλων δυνάμεων μόλις τον Αύγουστο του 2011, αφού ανέλαβε επικεφαλής των ένοπλων δυνάμεων ο στρατηγός Νετζντέτ Εζέλ.
Σε μια άλλη υπόθεση εισαγγελείς ζητούν να επιβληθεί ισόβια κάθειρξη στο στρατηγό ε.α. Ιλκέρ Μπάσμπουγ, που ήταν αρχηγός του γενικού επιτελείου εθνικής άμυνας από το 2008 ως το 2010 και κατηγορείται ότι είχε αποπειραθεί να ανατρέψει την κυβέρνηση.
Ακόμη, δικαστήριο έκανε δεκτή τον περασμένο μήνα μία μήνυση εναντίον του πρώην αρχηγού του στρατού και πρώην προέδρου Κενάν Εβρέν, για εγκλήματα που του αποδίδονται την περίοδο της χούντας μετά το πραξικόπημα του 1980.